Δεν απέφυγαν να μπουν σε τροχιά πολιτικής αντιπαράθεσης ενόψει των εκλογών του 2023 οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας Ντόρα Μπακογιάννη, του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Νίκος Φίλης και του ΠΑΣΟΚ Χάρης Καστανίδης, οι οποίοι αντάλλαξαν απόψεις για τη μεταπολίτευση με επίκεντρο τη σειρά Podcast του NEWS 24/7 «Οι εκλογικές αναμετρήσεις 1974-2019».
Πάντως, το βράδυ της Τρίτης, βρήκαν κοινό τόπο, κατά τη συζήτησή τους, στο κάλεσμά τους προς τους πολίτες να μετέχουν στις επερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις και να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα, «χτυπώντας» την αποχή. Τους ένωσε επίσης η μνημόνευση, με σεβασμό και θετική κρίση, του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών και εκλογολόγου Ηλία Νικολακόπουλου, που έχει συνδεθεί με τις εκλογικές βραδιές επί πολλά χρόνια, και από τον περασμένο Ιούνιο δεν ζει πια. Αυτή η σειρά Podcast εξάλλου, που, μέσω αναλύσεων από ακαδημαϊκούς, πολιτικούς επιστήμονες, εκλογικούς αναλυτές αποτυπώνει, την ιστορία των εκλογών της Μεταπολίτευσης, οργανώθηκε από την εταιρεία κοινωνικών ερευνών aboutpeople και την cloud 7, με την επιστημονική επιμέλεια του Ηλία Νικολακόπουλου, ο οποίος έφυγε από τη ζωή, τον Ιούνιο του 2022, λίγο πριν ολοκληρωθούν στο σύνολό τους “τα επεισόδια”.
Κατά τον Χάρη Καστανίδη, οι εκλογές του 2023 θα είναι ο επίλογος μιας ολόκληρης περιόδου, το επιστέγασμα μιας εποχής που μετεβλήθη και μιας αλλαγής πολιτικού υποδείγματος , μια εποχή που οι πολίτες δεν επιλέγουν μεγάλες αφηγήσεις –με φόντο τη δημοσιονομική κρίση, την πανδημική κρίση και την Ουκρανική κρίση μετά την εισβολή της Ρωσίας. Τόνισε ότι είναι εποχή αποπολιτικοποίησης και αποϊδεολογικοποίησης και μέσα από την πίεση της επιβίωσης έχουμε οδηγηθεί σε καταστροφή της συλλογικής συνείδησης (της αίσθησης του συνανήκειν). Συμφωνησε ότι πρέπει να πεισθούν όλο και πιο πολλοί να συμμετέχουν να ασκήσουν το εκλογικό δικαίωμα. Μίλησε για εποχή αντιφάσεων , σημειώνοντας πόσο σκληρή κριτική ασκήθηκε για τη συνεργασία ΠΑΣΟΚ με ΝΔ το 2012 σε αντίστιξή με τη συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ με ΑΝΕΛ και έκρινε ότι το στοίχημα το 2023 είναι το να εξηγηθούν οι αντιφάσεις και το πώς θα αλλάξει η εποχή της αποϊδεολογικοποίησης.
Μάλιστα, ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Χάρης Καστανίδης έδωσε έμφαση στην αξία του πολιτικού πολιτισμού ενώ σημείωσε ότι οι μεγάλες πολιτικές ηγεσίες έβρισκαν τροπο να συνεννοούνται ενώ οι μικρής εμβέλειας είναι κομματικά ιδιοτελείς, σημείωσε . Αξίζει να σημειωθεί ότι περιέγραψε μια σκηνή από το κοινοβούλιο το 1983, όταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ και οι βουλευτές της ΝΔ ετοιμάζονταν να αποχωρήσουν κατηγορώντας για εθνικιστική ρητορική τον προέδρο του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου με αναφορά στο «βυθίσατε το “Χόρα”». Δεν σηκώθηκε να φύγει ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο οποίος κάλεσε τους πάντες να μείνουν στην αίθουσα, σημειώνοντας ότι το 1976 με τη χώρα εκτός ΝΑΤΟ και σε διαπραγμάτευση αν επιστρέψει, ο Κωνστανατίνος Καραμανλής ζήτησε από τον Παπανδρέου να οξυνει την εθνικη ρητορία , κάτι που έκανε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και αναφωνεί το «βυθίσατε το “Χόρα”»…
Από την πλευρά του ο Νίκος Φίλης επιχειρώντας να δώσει σχήμα στα επίδικα του 2023, αναρωτήθηκε πώς βλέπουν οι νέοι, οι 18άρηδες όσα διαδραματίζονται. Αναρωτήθηκε τι σκέφτονται όταν ακουν ότι ένας δρόμος υπάρχει για την οικονομία, «η αγορά, της αγοράς, ω αγορά», όταν βλέπει στη τηλεόραση για το σύστημα των εταιρειών λόμπινγκ στις Βρυξέλλες, και ακούει ότι ο ΑΓΕΕΘΑ παρακολουθούνταν από την ΕΥΠ με θέμα τα χρήματα (εξοπλισμοί) , όταν του λενε ότι είναι φυσική εξέλιξη οι ανισότητες. Απέναντι σε αυτά που κάνουν τους νέους να μην θέλουν να ψηφίσουν, υπάρχει, κατά τον βουελυτή του ΣΥΡΙΖΑ Νίκο Φίλη, επιλογή. Το διακύβευμα, όπως δήλωσε, είναι να μπουν οι δημόσιες πολιτικές στο επίκεντρο. Η αποχή πηγαίνει και με την ιστορία του ατομικισμού. Χριεάζονται όπως σημειώνει όχι λόγια αλλά ασκούμενες πολιτικές που να μην απογοητεύουν, χρειάζεται αλλαγή κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών, κοινωνικές αντιστάσεις, διαμόρφωση προοδευτικής διακυβέρνησης, χρειάζεται ο κοινωνικός ριζοσπαστισμός, είπε ο Νίκος Φίλης …
Για τα επίδικα των εκλογών του 2023, η Ντόρα Μπακογιάννη τοποθετήθηκε με αιχμές, κυρίως για την Κουμουνδούρου. Αντέτεινε ότι αν ήταν 18 χρονών και κοίταζε τους πολιτικούς θα ήθελε έναν πολιτικό «να μην με γελάει, να μην με υποτιμάει, να μη θεωρεί ότι μπορεί να με δουλέψει, να μου πουλάει φύκια για μεταξωτές κορδέλες. Το 2015 και εκεί συναντήθηκαν ακροδεξιοί, αριστεροί, δεξιοί, ψεκασμένοι δικοί μας που έλεγαν ότι υπάρχει εύκολη λύση. Γίνεται και το δημοψήφισμα και ελπίζει ο λαός, λέει άμα πάω θα αλλάξουν τα πράγματα και το πιστεύει και χορεύει. Και κάποιοι από μας το βλέπαμε και λέγαμε πού θα οδηγήσει αυτό τη χώρα;». Για να καταλήξει η Ντόρα Μπακογιάννη, επισημαίνοντας ότι στην αξιοπιστία θα παιχτεί το παιχνίδι στις επερχόμενες εκλογές . «Ο κόσμος έχει χάσει τις ψευδαισθήσεις. Γι αυτό οι εκλογές του 2023 θα είναι εκλογές του ρεαλισμού, της ελπίδας, της προκοπής. Ο ελληνικός λαός δεν θέλει να ξαναμασήσει άχυρο», συμπλήρωσε.
Το στοίχημα της προσδοκίας και η αποχή
Ο χαρακτηρισμός των εκλογών του 1996 ως εκλογών του «καναπέ» από αναλυτές δεν βρίσκει σύμφωνο τον Χάρη Καστανίδη, που κρίνει ότι από το 2002 και μετά ξεκινά από απομαζικοποίηση των συγκεντρώσεων και αρχίζουν να πέφτουν αισθητά τα ποσοστά συμμετοχής στην εκλογική διαδικασία. Ο ίδιος προτίμησε να εστιάσει στις εκλογές του 1981, πρωτόπειρος βουλευτής, ετών 25 τότε, για το εκπληκτικό κλίμα που επικρατούσε. Ο Χάρης Καστανίδης επεφύλαξε θετικά λόγια για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή (είχε συσσωρευμένη σοφία, είπε) για την εποχή της μετάβασης από τη Δικτατορία στη Δημοκρατία το 1974. Όμως, ξεχώρισε τις εκλογές του 1981 για το εκπληκτικό κλίμα που επικρατούσε, όπως σημείωσε, συμπυκνώνοντας το χαρακτηριστικό της περιρρέουσας ατμόσφαιρας στη φράση «απελευθέρωση των προσδοκιών στον αέρα», μέσα από τη «μαγική λέξη αλλαγή».
Μια διαφορετική προσέγγιση για την εκλογική ιχνηλάτηση από το 1974 έως σήμερα, είχε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Φίλης που επεσήμανε ότι είμαστε σε μια περίοδο που η Μεταπολίτευση συζητείται σε ένα κλίμα αναθεώρησης. Όπως παρατήρησε, η μετάβαση στη δημοκρατία το 1974 ήταν ένα γεγονός-τομή στην ελληνική ιστορία , το οποίο ανήκει οργανικά στον ευρωπαϊκό κύκλο μετάβασης από την εποχή κρίσης των δικτατοριών στην εποχή κρίσης της δημοκρατίας. Υπενθύμισε ως καθοριστικής σημασίας μια από τις πρώτες πράξεις του Κωνσταντίνου Καραμανλή, σαν εμβληματική αντίδραση μετά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο, που ήταν η έξοδος από το ΝΑΤΟ, για να σημειώσει μεταξύ άλλων ότι σήμερα όποιος ασκεί κριτική στο ΝΑΤΟ εισπράττει το χαρακτηρισμό «φιλοΠουτιν». Κατά την άποψη του Νίκου Φίλη, η δυναμική της μεταπολίτευσης καθορίστηκε από το ριζοσπαστισμό του λαϊκού στοιχείου και της νεολαίας. Όπως είπε, ο Νίκος Φίλης το κράτος Δικαίου και το κράτος Πρόνοιας ήταν το δίδυμο των κατακτήσεων που ενίσχυσε την εμπιστοσύνη του πολίτη στη Δημοκρατία. Το πνεύμα αυτό διαβρώθηκε από την υιοθέτηση του φιλε λευθερισμού και του κεϋνσιανισμού, από την έκρηξη των κινημάτων περνάμε στη γραφειοκρατικοποίηση, στην πελατειακή αντίληψη, στον ατομικισμό. Όλα αυτά επηρέασαν και την Αριστερά, η οποία κατά τον Νίκο φίλη έχει τις δικές της ευθύνες. Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Φίλης θέτει την περίοδο μετά το 2012 ως σημαντική με το αίτημα για Δημοκρατία παντού και τη λαϊκή απαίτηση για μια νέα ριζοσπαστική αντιπολίτευση –ενεργό και σήμερα, όπως σημειώνει-να ξεπηδά. Τόνισε ότι η ακροδεξιά ρητορική που συνδυάζει το «πατρίς- θρησκεια- οικογενεια» με πράξεις που υπονομεύουν όπως οι υποκλοπές και η επίθεση σε δημόσια αγαθά, όπως η δημόσια υγεία, καθώς και ο ρατσισμός διαβρώνουν τη Δημοκρατία .
Η Ντόρα Μπακογιάννη στάθηκε περισσότερο στις εκλογές του 1985 , σκιαγραφώντας τες σαν τις εκλογές των μπλε και πράσινων καφενιών, «τις εκλογές του διχασμού» ως το τελευταίο χωριό, όπως είπε. Μάλιστα, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι θυμάται να έχει κολλήσει και ξανακολλήσει πάνω από αντίπαλες αφίσες, σε κολώνα, αφίσα του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη 376 φορές! Μάλιστα, ανφέρθηκε δείχνοντας το κλίμα πόλωσης της εποχής αυτής επί διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, το 1985, μια ιστορία με τον Μένιο Κουτσόγιωργα που της τηλεφώνησε για να της πει ότι δεν θα γίνει συγκέντρωση του Μητσοτάκη στη Λάρισα γιατί «δεν έχετε δικαίωμα προσγείωσης στο αεροδρόμιο της Λάρισας». Όταν του απάντησε ότι έχουν, ο Κουτσόγιωργας, κατά την περιγραφή της Ντόρας Μπακογιάννη, της αντέτεινε «ε, τότε δεν έχετε άδεια απογείωσης». Επίσης, η Ντόρα Μπακογιάννη αναφέρθηκε στις εκλογές του ΄89 , με τη «συμφωνία Μητσοτάκη-Χαρίλαου -Κύρκου και αργότερα και Ανδρέα Παπανδρέου». Όπως σημείωσε η Ντόρα Μπακογιάννη, αποτυπώθηκε «η εθνική συμφυλίωση που έκλεισε ένα κεφάλαιο της ελληνικής ιστορίας μεγάλου διχασμού».
Η βουλευτής της ΝΔ αναφέρθηκε στις «εκλογές του καναπέ», τονίζοντας ότι δεν υπάρχει τίποτα πιο αρνητικό από την αποχή, από την αδιαφορία, από την στάση όσων δεν αντιλαμβάνονται την αξία να ασκείς το εκλογικό δημοκρατικό σου δικαίωμα . «Να πάει ο κόσμος στις κάλπες. Δεν είναι μαγκιά η άρνηση, η αδιαφορία του ότι εσύ θα επιβιώσεις. Οι πολιτικοί παίρνουν τις αποφάσεις, είναι λάθος η λογική ότι κάνουν κουμάντο τα συμφέροντα. Αν αποφασίσεις να ασκήσεις πολιτική εκεί θα πάει το πράμα. Αρα η Δημοκρατία θέλει συμμετοχή», τόνισε η Ντόρα Μπακογιάννη.
Οι ψηφιακές ηχητικές εγγραφές, κατά την ορολογία του Χάρη Καστανίδη, τα podcast που αφορούν τις εκλογικές αναμετρήσεις από το 1974 μέχρι το 2019 είναι αφιερωμένες στη μνήμη του Ηλία Νικολακόπουλου. Την παρουσίαση των podcast του 24/7 στην εκδήλωση της Τρίτης ανέλαβαν ο πολιτικός αναλυτής και διευθυντής της εταιρείας κοινωνικών ερευνών aboutpeople Πέτρος Ιωαννίδης και ο Πολιτικός Επιστήμονας, Σύμβουλος Στρατηγικής, Cloud7 Ηλίας Τσαουσάκης. Το άνοιγμα της εκδήλωσης έκανε ο Editorial Director του NEWS24/7 Μάνος Χωριανόπουλος, ενώ τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος Νίκη Λυμπεράκη.