Τελικά υπάρχει διπλός τρόπος καταγραφής των συµβάντων και κρουσµάτων Covid-19; Η απάντηση είναι θε-τική. Ο ΕΟ∆Υ έφτιαξε δικό του σύστηµα που ανέβαζε τα κρούσµατα και τα συµβάντα που έστελναν οι κινητές του µονάδες. Επιπρόσθετα, τι γινόταν µε τα αποτελέσµατα που έστελναν τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα; Αυτό που είναι δύσκολο να διακριβωθεί είναι γιατί φτιάχτηκε αυτός ο διπλός τρόπος καταγραφής.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Κόκκινος
Για να καταλάβουµε, θα πρέπει να ξετυλίξουµε το κουβάρι από το τέλος του περασµένου Φεβρουαρίου. Τότε η Ελλάδα δεν είχε µπει ακόµη σε καραντίνα. Ο κρατικός µηχανισµός πιάστηκε στον ύπνο από την επέλαση του ιού και ήταν απροετοίµαστος, όπως άλλωστε και ο υπόλοιπος δυτικός κόσµος…
Τότε καταρτίζεται το «Σχέδιο προετοιµασίας και απόκρισης για επιδηµία από τον νέο κορονοϊό SARS-CoV-2». Ενα πόνηµα που προέκυψε µε τη συνεργασία επιστηµόνων από το υπουργείο Υγείας και τον ΕΟ∆Υ. Μέσα στις 127 σελίδες περικλείονται οι κατευθυντήριες γραµµές. Σε αυτό δίνεται η αρµοδιότητα στον ΕΟ∆Υ να ενηµερώνει για τα κρούσµατα τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας (ΠΟΥ).
Με την πράξη νοµοθετικού περιεχοµένου (ΠΝΠ) της 30ής Μαρτίου αποφασίζεται να συσταθεί το Εθνικό Μητρώο Ασθενών Covid-19.
Στις 3 Απριλίου ο ΕΟ∆Υ στέλνει οδηγίες προς τα διαγνωστικά κέντρα (δηµόσια και ιδιωτικά) εξηγώντας πώς θα στέλνουν τα συµβάντα (θετικά και αρνητικά) από τα µοριακά τεστ. Οπως προκύπτει από τις οδηγίες, ο ΕΟ∆Υ ζητά να αποστέλλονται κλειδωµένα αρχεία σε τυποποιηµένο φύλλο excel στο mail labcovid@eody.gov.gr, ενώ ο κωδικός για το ξεκλείδωµα θα δινόταν τηλεφωνικά από τον υπεύθυνο του κάθε διαγνωστικού κέντρου. Αρα ο ΕΟ∆Υ λαµβάνει όλα τα στοιχεία που στέλνουν τα διαγνωστικά κέντρα. Λει-τουργεί συνεπώς βάση δεδοµένων στην οποία πρέπει να καταχωρούνται όλα τα στοιχεία όσων διακριβώνο-νται ως θετικοί και κάποια στοιχεία όσων εξετάστηκαν και βρέθηκαν αρνητικοί.
Αµεσα, στις 13 Απριλίου, η Η∆ΙΚΑ ΑΕ (εταιρεία ηλεκτρονικής διακυβέρνησης του δηµοσίου) εγκρίνει τη δαπάνη για το Εθνικό Μητρώο Ασθενών Covid. Λειτουργεί παράλληλα µε το εθνικό σύστηµα συνταγογράφησης και αναλαµβάνει να το υλοποιήσει η κοινοπραξία ΟΤΕ – Byte αντί 228.780 ευρώ. Βασικό ζήτηµα στο υπό κατασκευή λογισµικό είναι η ανωνυµοποίηση/ψευδωνυµοποίηση των στοιχείων ασθενών στο σύστηµα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Ετσι διασφαλίζεται ότι δεν θα διαρρεύσουν τα ευαίσθητα προσωπικά δεδοµένα.
Την 20ή Μαΐου το Εθνικό Μητρώο Ασθενών Covid τίθεται σε πιλοτική λειτουργία. Στη βάση δεδοµένων προσφέρεται ανωνυµοποίηση ή ψευδωνυµοποίηση των συµβάντων.
Στις 28 Μαΐου ο υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαµάνης µε το µε αριθ. πρωτ. 530 έγγραφό του ενη-µερώνει τα διαγνωστικά κέντρα ότι την 1η Ιουνίου γίνεται παραγωγική από πιλοτική η λειτουργία του Εθνι-κού Μητρώου και άπαντες οφείλουν να καταχωρούν σε αυτό τα δείγµατα (θετικά και αρνητικά).
Ωστόσο ο ΕΟ∆Υ «ξεχνά» να στείλει νέες οδηγίες στα δηµόσια και ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα ώστε να µην αποστέλλονται στο labcovid@eody.gov.gr τα κλειδωµένα excel µε τα συµβάντα (θετικά και αρνητικά). Αρα τα διαγνωστικά κέντρα από την 1η Ιουνίου οφείλουν να στέλνουν σε ΕΟ∆Υ και Η∆ΙΚΑ όσα συµβάντα καταγράφουν. Τα καταχωρεί ο ΕΟ∆Υ, και αν ναι, µε ποιον τρόπο διασφαλίζεται σε περιβάλλον ανωνυµοποί-ησης ότι δεν υπάρχουν διπλές καταχωρήσεις; Το ερώτηµα µένει αναπάντητο από όλους όσοι έσπευσαν να διαψεύσουν τις διπλές καταχωρήσεις. Οµως η σιωπή είναι αποδοχή.
Η ευκαιρία των ΚΟΜΥ
Οπως προκύπτει από τα ίδια τα έγγραφα, κάποιος ήθελε να κινηθεί αυτόνοµα. Η χρυσή ευκαιρία ονοµάζεται κινητές οµάδες υγείας (ΚΟΜΥ). Πρόκειται για 500 µονάδες που θα εφοδιαστούν µε ηλεκτρονικές συσκευές και θα διεξάγουν τεστ που θα καταγράφονται σε σύστηµα που τηρεί µόνο ο ΕΟ∆Υ. Ηδη από τις 7 Μαΐου έχει συνταχθεί προκήρυξη.
Η διοίκηση του ΕΟ∆Υ αποφασίζει να κινηθεί µε το άρθρο 32 του νόµου για τις δηµόσιες συµβάσεις που α-φορά διαγωνιστική διαδικασία προµήθειας χωρίς δηµοσιοποίηση. Οι εργασίες βέβαια για τη λειτουργία του Εθνικού Μητρώου βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη (µόλις 13 ηµέρες µετά θα τεθεί σε πιλοτική λειτουργία). Γιατί λοιπόν δεν τίθεται στην προκήρυξη το θέµα της αποστολής των συµβάντων (θετικά και αρνητικά τεστ) µε απευθείας διασύνδεση µε το Εθνικό Μητρώο Ασθενών Covid; Γιατί ανατίθεται η σύσταση και λειτουργία παράλληλου συστήµατος καταγραφής συµβάντων; Γιατί πληρώνεται ο ανάδοχος 185.000 ευρώ για να παραδώσει σύστηµα καταγραφής χωρίς ανωνυµοποίηση ή ψευδωνυµοποίηση; Εύλογα ερωτήµατα, έωλες απαντήσεις, ένοχη σιωπή!
Την ίδια ηµέρα που τίθεται σε παραγωγική λειτουργία το Εθνικό Μητρώο η διοίκηση του ΕΟ∆Υ ασθµαίνουσα υπογράφει µε τη µία και µόνη εταιρεία (που έτυχε, άγνωστο πώς, να µάθει για την προκήρυξη του συγκεκριµένου έργου) τη µε αριθ. ΚΠ 11342/2020 σύµβαση συνολικού ποσού 799.566 ευρώ (συµπεριλαµβανοµένου του ΦΠΑ) για την προµήθεια 500 φορητών συσκευών µε αισθητήρα θερµοµέτρησης ιατρικού τύπου, για την εφαρµογή που θα εγκατασταθεί στις φορητές συσκευές και για το κεντρικό λογισµικό καταγραφής και διαχείρισης συµβάντων.
Tο τελευταίο κοστίζει 185.380 ευρώ στο ελληνικό δηµόσιο, που έχει πληρώσει άλλες 228.780 ευρώ για το Εθνικό Μητρώο. Παράλληλα συστήµατα καταγραφής, διπλά χρήµατα στην πλάτη του ελληνικού λαού… Μάλιστα, αν εξαιρέσουµε την ηλεκτρονική ανωνυµοποίηση ή ψευδωνυµοποίηση που έχει ενταχθεί στη σύµβαση της Η∆ΙΚΑ, εύκολα διαπιστώνουµε ότι τα δύο παράλληλα συστήµατα καταγρα-φής κοστίζουν περίπου το ίδιο. Μάλιστα έχουµε το παράδοξο πρώτα να αποστέλλεται µικρότερη προσφορά και ετεροχρονισµένα να το ζητά η διοίκηση του ΕΟ∆Υ!
Και φτάνουµε στις 9 Ιουλίου. Μετά βαΐων και κλάδων ο πρόεδρος του ΕΟ∆Υ Παναγιώτης Αρκουµανέας ανακοινώνει ότι τίθενται σε λειτουργία οι ΚΟΜΥ. Στο δελτίο Τύπου µιλά µόνο για σύστηµα διαχείρισης συµβάντων του δικτύου των ΚΟΜΥ. Ουδέν αναφέρει για την καταγραφή. Για το παράλληλο σύστηµα που µας κοστίζει χρήµατα. Περιορίζεται µόνο να ανακοινώσει ότι «είναι το πιο σηµαντικό πρόγραµµα που έχει συντελεστεί κατά την περίοδο αντιµετώπισης του κορονοϊού σε πανευρωπαϊκό επίπεδο». Τα «διπλά βιβλία» είναι γεγονός… Το µπάχαλο είναι δεδοµένο, αναπόδραστο.
Η κυβέρνηση έχει δέσει χειροπόδαρα τους επιστήµονες, που διαχειρίζονται λανθασµένα δεδοµένα και άρα καταλήγουν σε λανθασµένες υποδείξεις. Από τη µία τα δηµόσια και ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα συνεχίζουν από την 1η Ιουνίου να στέλνουν στον ΕΟ∆Υ («ξέχασε» να τους ενηµερώσει να σταµατήσουν να στέλνουν) ενώ έχει αρχίσει η πλήρης λειτουργία του Εθνικού Μητρώου Ασθενών Covid-19 σε περιβάλλον ανωνυµοποίησης – ψευδωνυµοποίησης και από την άλλη οι ΚΟΜΥ καταγράφουν συµβάντα (θετικά και αρνητικά). Πώς έρχονται αυτά τα στοιχεία στην επιτροπή λοιµωξιολόγων; Πώς και πότε βάζει ο ΕΟ∆Υ τα στοιχεία που λαµβάνει στο ανώνυµο περιβάλλον του Εθνικού Μητρώου Ασθενών; Ποιος τελικά πληρώνει το µάρµαρο όλης αυτής της προχειρότητας και «προχειρότητας»;
Σε µία τροπολογία κρύβεται το mea culpa του υπουργού Υγείας Βασίλη Κικίλια για το µπάχαλο που έχει δηµιουργηθεί µε την καταγραφή των κρουσµάτων. Κατατέθηκε στις αρχές Νοεµβρίου όταν η χώρα όδευε στο νέο lockdown και αφορά τα rapid tests. Παράλληλα αποδεικνύεται το προφανές που έπρεπε να γίνει µε τις ΚΟΜΥ, να καταγράφονται δηλαδή τα συµβάντα απευθείας στο Εθνικό Μητρώο και όχι να συσταθεί παράλληλο σύστηµα.
Εµµεση παραδοχή
Συγκεκριµένα αναγράφεται: «Οι φορείς διενέργειας δοκιµασιών ταχέων ελέγχων αντιγόνων SARS-CoV-2 (rapid tests) υποχρεούνται αµελλητί να καταχωρούν µέσω ειδικής ηλεκτρονικής εφαρµογής σε Βάση ∆εδοµένων Επιδηµιολογικών Ελέγχων, που λειτουργεί στο Εθνικό Μητρώο Ασθενών COVID-19, τα στοιχεία ταυτοποίησης των φυσικών προσώπων που ελέγχθηκαν, το αποτέλεσµα του ελέγχου (θετικό ή αρνητικό) και την κατηγοριοποίηση του ελεγχόµενου φυσικού προσώπου σε µία εκ των οµάδων προσώπων που υπάγονται σε αυτούς τους επιδηµιολογικούς ελέγχους».
Από την άλλη ο κ. Κικίλιας, προφανώς γνωρίζοντας τι έχει συµβεί µε τις διπλές καταχωρήσεις των διαγνω-στικών κέντρων που αφορούν µοριακά τεστ, θεσπίζει ποινές για όσους δεν καταχωρούν ή καταχωρούν ετεροχρονισµένα τα στοιχεία των τεστ. «Σε περίπτωση µη καταχώρησης ή καθυστερηµένης καταχώρησης των στοιχείων στην εφαρµογή επιβάλλονται οι ακόλουθες κυρώσεις:
α) πρόστιµο τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ και β) σε περίπτωση υποτροπής, ανάκληση λειτουργίας του ιδιωτικού διαγνωστικού φορέα για χρονικό διάστηµα τριάντα (30) ηµερών». Από πού άραγε προκύπτει η καθυστερηµένη ή η µη καταχώρηση και ο υπουργός Υγείας νοµοθετεί τόσο βαριά πρόστιµα; Χρειάζεται απάντηση άραγε όταν ο κ. Μαγιορκίνης µιλά για αποτύπωση σε γράφηµα δύο διαφορετικών πηγών καταγραφής;
Επίσημη παραδοχή για τα «διπλά βιβλία»
Μπορεί να υπάρξει εγκυρότητα με λανθασμένα στοιχεία; Πόσο υπεύθυνη μπορεί να είναι μια επιτροπή 31 επιστημόνων όταν δεν γνωρίζουν αν τα παρατιθέμενα δεδομένα είναι αληθή, σωστά και τεκμηριωμένα; Πώς είναι δυνατόν ο επικεφαλής της Σωτήρης Τσιόδρας να αποδίδει τα εύσημα στη Θεσσαλονίκη στο τέλος Σεπτεμβρίου και 15 μέρες μετά να επέρχεται η καταστροφή; Οι αποκαλύψεις της τελευταίας εβδομάδας για τα «διπλά βιβλία» επιβεβαιώνουν αυτά που κάποιοι εκ των 31 επιστημόνων ψιθύριζαν…
«Η επιτροπή έχει γίνει κλοτσοσκούφι. Το έχουν αντιληφθεί κι άλλα µέλη της. Καλείται να γνωμοδοτήσει µε ελλιπή στοιχεία και επιδημιολογικά δεδομένα» ήταν η off the record απάντηση ενός εξ αυτών στο Documento, θέλοντας να θίξει τα κακώς κείμενα.
Η παραδοχή Μαγιορκίνη
Από την άλλη, ελάχιστοι έπιασαν (ή θέλησαν να αναλύσουν) όσα ξέφυγαν στον Γκίκα Μαγιορκίνη τη 13η Οκτωβρίου: «Αυτά είναι τα τεστ που καταγράφονται στο υπουργείο Υγείας, γιατί υπάρχουν και ιδιωτικά που αυτήν τη στιγμή δεν γίνεται η δήλωση αυτών των τεστ, οπότε είναι αρκετά περισσότερα». Μάλιστα εξειδικεύοντας απάντησε επί λέξει: «Ο ΕΟΔΥ έχει ένα άλλο νούμερο το οποίο είναι εξαιρετικά υψηλότερο αν το δείτε στο γράφημα και το οποίο συμπεριλαμβάνει όλα τα εργαστήρια στην Ελλάδα»!
Ούτε λίγο ούτε πολύ στην επίσημη ενημέρωση που έγινε 45 μέρες πριν από τις αποκαλύψεις και λειτουργώντας ως εκπρόσωπος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων είπε την αλήθεια. Υφίστανται «διπλά βιβλία» και αποτυπώνονται σε γραφήματα από την επιτροπή…
Το ερώτημα παραμένει: πέρα από τα δύο συστήματα που λειτουργούσαν, υπήρχαν και διπλές καταγραφές;
Εκτός κι αν λειτουργεί τρίτο αρχείο, πέραν του Εθνικού Mητρώου Covid, στο οποίο αναφέρεται ο κ. Μαγιορκίνης όταν μιλά για αποτύπωση σε γράφημα. Ο ΕΟΔΥ υποστηρίζει ότι αυθημερόν καταχωρούσε τα πάντα στο εν λόγω Εθνικό Μητρώο. Ο κ. Μαγιορκίνης ομιλεί για γράφημα που αποτυπώνει ξεχωριστά τα τεστ που μετρά ο ΕΟΔΥ. Από την άλλη η καθηγήτρια Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών Αθηνά Λινού σε πρωινή τηλεοπτική εκπομπή σχολίασε τα στοιχεία που δίνει στη δημοσιότητα ο ΕΟΔΥ λέγοντας ότι δεν υπάρχει διαφάνεια.
Η κ. Λινού, που μίλησε μετά τις αποκαλύψεις, εξειδίκευσε λέγοντας πως δεν πιστεύει ότι αλλοιώθηκαν τα στοιχεία, εξηγώντας ωστόσο πως δεν δίνονται όλες οι απαραίτητες πληροφορίες, όπως «μια περιγραφή των τεστ ανά περιοχή, ανά ηλικία κ.λπ.» ή τόσα κρούσματα θετικά από τα πόσα συνολικά, ώστε να γνωρίζουν οι επιστήμονες πού υπάρχει συρροή.
