Η Έμιλυ Ο’Ράιλι, η Συνήγορος του Πολίτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ανακοίνωσε την Τρίτη, 18 Μαΐου, την έναρξη μιας τεράστιας έρευνας για ένα φαινόμενο που, παρά τις πολλές υποσχέσεις, συνεχίζει να αμαυρώνει την εικόνα και τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: το σύστημα των «περιστρεφόμενων θυρών» (revolving doors). Αυτή η εναλλαγή ανώτερων υπαλλήλων και ηγετικών στελεχών μεταξύ του ευρωπαϊκού θεσμικού οργάνου και του ιδιωτικού τομέα δεν είναι νέα, αλλά η επιμονή του ανησυχεί την Ιρλανδή πρώην δημοσιογράφο. Προτίθεται επομένως να ερευνήσει 14 από τις 33 Γενικές Διευθύνσεις της Επιτροπής, όλα τα γραφεία, την Γενική Γραμματεία, τη Νομική Υπηρεσία, την εσωτερική ομάδα προβληματισμού κλπ.
Στόχος είναι η κατανόηση ενός μηχανισμού που θεωρείται «προβληματικός»: σχεδόν όλες οι αιτήσεις έγκρισης που υποβλήθηκαν από μέλη της Επιτροπής που επιθυμούσαν να εργαστούν στον ιδιωτικό τομέα έγιναν αποδεκτές (360 από τις 363 το 2019, σύμφωνα με το Εταιρικό Παρατηρητήριο της Ευρώπης – CEO). Στην έρευνα θα μελετηθούν πάνω από 100 περιπτώσεις αξιωματούχων που έχουν κάνει αυτή την αλλαγή στην καριέρα τους.
Συγκοινωνούντα δοχεία
Η έρευνα των υπηρεσιών της Συνηγόρου θα επικεντρωθεί στον χρηματοπιστωτικό τομέα, επειδή φαίνεται ότι εδώ και χρόνια υπάρχει μια προνομιακή σχέση κι επικοινωνία μεταξύ της Γενικής Διεύθυνσης «Fisma» (χρηματοοικονομικές υπηρεσίες) και του χρηματοπιστωτικού κλάδου.
Η πιο γνωστή περίπτωση αξιωματούχου που βρήκε μια θέση στον χρηματοπιστωτικό τομέα είναι εκείνη του Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, προέδρου της Επιτροπής για δέκα χρόνια (2004-2014) ο οποίος είναι σήμερα διευθυντής στην τράπεζα Goldman Sachs. Άλλη αξιοσημείωτη περίπτωση είναι εκείνη του Γκύντερ Έτινγκερ, που υπήρξε διαδοχικά επίτροπος Ενέργειας, Ψηφιακής Οικονομίας και Προϋπολογισμού. Ο γερμανός μάνατζερ εργάζεται για μια εταιρεία λόμπινγκ, που λογίζει μια καπνοβιομηχανία μεταξύ των βασικών πελατών της. Μέχρι το τέλος του 2020, ο πρώην επίτροπος είχε υποβάλει δεκατρείς αιτήσεις για άδεια μεταγραφής, και επτά από τους πιθανούς εργοδότες του ήταν εγγεγραμμένοι στο μητρώο λόμπινγκ της ΕΕ, σύμφωνα με την Transparency International.
Μια ρύθμιση για τα μάτια του κόσμου
Το 2018, ο Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, είχε εισαγάγει ορισμένες μεταρρυθμίσεις για να αποφύγει την επανάληψη τέτοιων φαινομένων. Συμπεριέλαβε την υποχρέωση για τους επιτρόπους, να περιμένουν δύο χρόνια πριν από μια πιθανή «μεταγραφή» και, σε κάθε περίπτωση, να δηλώσουν τις δραστηριότητες που θα ήθελαν να ασκήσουν. Οι πρώην επίτροποι υπόκεινται επίσης σε ορισμένους περιορισμούς στην άσκηση των νέων καθηκόντων τους, αλλά ο έλεγχος αυτών είναι στην πραγματικότητα σχεδόν ανύπαρκτος.
Ο Τζόναθαν Χιλ, ο βρετανός πρώην επίτροπος που ήταν υπεύθυνος για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, αποχώρησε από την Επιτροπή το 2016 μετά το δημοψήφισμα για το Brexit και ως εκ τούτου δεν υπέστη καν την διετή περίοδο «παγώματος». Γρήγορα απέκτησε νομική εταιρεία συμβούλων και στη συνέχεια εργάστηκε για την εταιρεία Deloitte, τον ισπανικό όμιλο Iberdrola, την τράπεζα UBS κπλ. Ο Ιρλανδός Τσάρλι Μακρίβι, επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς από το 2004 έως το 2010, εργάστηκε για μια αμερικανική τράπεζα και άλλες εταιρείες στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Η ολλανδή Νέλι Κρουζ, πρώην επίτροπος ανταγωνισμού και ψηφιακής οικονομίας, εργάστηκε σαν σύμβουλος στην Τράπεζα της Αμερικής και την ψηφιακή εταιρεία Salesforce.
Σύγκρουση συμφερόντων
Πιο πρόσφατη είναι η μετάβαση του Άνταμ Φάρκας, πρώην εκτελεστικού διευθυντή της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (ΕΒΑ), η οποία προκάλεσε σάλο. Αυτή η υπηρεσία, με έδρα το Παρίσι, είναι υπεύθυνη για την εποπτεία των τραπεζών. Ο Φάρκας προσχώρησε στην Ένωση Χρηματοοικονομικών Αγορών στην Ευρώπη, ένα λόμπι των τραπεζών στις Βρυξέλλες. Ελλείψει εσωτερικών κανόνων, θα μπορούσε να έχει πρόσβαση σε εμπιστευτικές πληροφορίες έως και δύο μήνες πριν από την αποχώρησή του. Έκτοτε, οι κανόνες της ΕΒΑ έχουν τροποποιηθεί, ένας άλλος διευθυντής εμποδίστηκε να συμμετάσχει σε τραπεζικό λόμπι στο Λονδίνο και η κυρία Ο’Ράιλι απέσπασε την υπόσχεση ότι η Επιτροπή θα καθιερώσει μια «περίμετρο» γύρω από τις δραστηριότητες του κ. Φάρκας.
Πληροφορίες από Le Monde, euobserver
