Απίστευτες_x000D_
σκηνές εκτυλίχθηκαν τις προηγούμενες μέρες στον Βόλο με αφορμή την εκκαθάριση_x000D_
της Δημοτικής Επιχείρησης Υδρευσης – Αποχέτευσης Μείζονος Περιοχής Βόλου_x000D_
(ΔΕΥΑΜΒ).
Σκοπός της εκκαθάρισης, σύμφωνα με όσα καταγγέλλουν κάτοικοι της περιοχής και το Δίκτυο Εργαζομένων στους ΟΤΑ, είναι η απόφαση του δήμου –ο μοναδικός μέτοχος της ΔΕΥΑΜΒ– να ιδιωτικοποιήσει το νερό στην περιοχή.
Πολλοί πολίτες –κυρίως χωριών– που συμμετέχουν στο κίνημα κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού αντέδρασαν σε αυτή την απόφαση, με αποτέλεσμα να έρθουν αντιμέτωποι, όπως καταγγέλλουν, με «φουσκωτούς» και την αστυνομία. Από τους πρωτοστάτες αυτού του πολύχρονου κινήματος ήταν κάτοικοι του χωριού Σταγιάτες Πηλίου που τα τελευταία περίπου δέκα χρόνια έχει συγκροτήσει μια ζωντανή πολιτική οντότητα, κατορθώνοντας να συλλογικοποιηθεί μέσω αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών.
«Μας έψαχναν τη νύχτα στα σπίτια»
Την Παρασκευή 24 Αυγούστου περίπου 30 κινηματίες μετέβησαν στα γραφεία της ΔΕΥΑΜΒ, η οποία σε έκτακτο συμβούλιο αποφάσισε την εκκαθάριση της επιχείρησης. «Θέλαμε να είμαστε κι εμείς, ως πολίτες, παρόντες στο συμβούλιο, αλλά μας έφραζαν τον δρόμο ασφαλίτες, σεκιουριτάδες και μπράβοι» ανέφερε στο Documento o Βαγγέλης Γαλανόπουλος, κάτοικος του χωριού Σταγιάτες και μέλος της Ανεξάρτητης Πηλιορείτικης Ομάδας Δράσης στις Σταγιάτες (ΑΠΟΔΡΑΣΗΣ). Τελικά η ΔΕΥΑΜΒ αποφάσισε υπέρ της εκκαθάρισης. Για να οριστικοποιηθεί η απόφαση έπρεπε να ψηφιστεί και από το δημοτικό συμβούλιο, που συνεδρίασε τη Δευτέρα 27 Αυγούστου. Εκεί «συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες κινηματίες. Παρότι ο δήμαρχος κ. Μπέος μας χαρακτήριζε κοπρίτες, εμείς δεν απαντούσαμε. Θέλαμε απλώς να μιλήσουμε στη συνεδρίαση. Οι “φουσκωτοί”, που ήταν περισσότεροι από ό,τι την Παρασκευή, πήγαν να προστατεύσουν την έδρα για να μη μας αφήσουν να μιλήσουμε. Ως αποτέλεσμα, έπειτα από έντονες αψιμαχίες βγάλαμε τους μπράβους έξω από τον χώρο». Η απόφαση τελικά δεν εγκρίθηκε από το δημοτικό συμβούλιο, γεγονός που αποτελεί «μεγάλη πολιτική ήττα για τον κ. Μπέο».
Η κατάσταση όμως εξακολουθούσε να είναι έκρυθμη: «Από το βράδυ της Δευτέρας ΟΠΚΕ, ασφαλίτες και αστυνομικοί αναζητούσαν κόσμο στα σοκάκια του χωριού. Οπλισμένοι άντρες χτυπούσαν πόρτες σπιτιών τη νύχτα αναζητώντας κόσμο. Γέμισε το χωριό τζιπ. Μπήκαν και στην αυλή μου και έψαξαν την αποθήκη. Με ποιο ένταλμα έγινε αυτό; Ζήσαμε καθεστώς τρομοκρατίας και κατοχικό κλίμα». Οι κάτοικοι του χωριού, όπως και άλλοι κινηματίες από κοντινά χωριά και τον Βόλο, έδειξαν, σύμφωνα με τον κ. Γαλανόπουλο, ότι «το κίνημα κινείται δυναμικά και συνεχώς πληθαίνει απέναντι σε ό,τι χειρότερο συμβαίνει στον χώρο του νερού στην Ελλάδα. Είμαστε υποχρεωμένοι να το σταματήσουμε, όπως και το καθεστώς μπράβων. Το σίγουρο είναι ότι ο μακροχρόνιος αγώνας που κάνουμε εμείς και άλλα χωριά κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού –μέσω της αυτοδιαχείρισης της άρδευσης και των πηγών με έργα που πραγματοποιούμε μόνοι μας– έχει βαθιές ρίζες».
«Ζούσαμε σε καθεστώς απομόνωσης»
Η μάχη κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού στην οποία συμμετέχουν ενεργά οι κάτοικοι των Σταγιατών δεν είναι ο μόνος λόγος που έχει γίνει γνωστό το χωριό. Κάτοικοί του δημιούργησαν το 2009 την ομάδα ΑΠΟΔΡΑΣΗΣ, που «δεν είναι εγκεκριμένη από οποιοδήποτε θεσμικό όργανο. Είμαστε ανοιχτή ομάδα». Στο χωριό διεξάγεται η συνέλευση Για την Αποανάπτυξη και την Αμεση Δημοκρατία από την Κίνηση Αποανάπτυξης Τρικαλινών Πολιτών Από Κοινού. «Η δράση των Από Κοινού επέλεξε το χωριό μας ως κέντρο συζήτησης γι’ αυτά τα ζητήματα. Κάθε δυο τρεις μήνες έρχονται στο χωριό περίπου 50-60 άνθρωποι από όλα τα μέρη της Ελλάδας και συζητάμε στο δημοτικό σχολείο».
«Οι Σταγιάτες είναι μικρό χωριό, έχουν περίπου 85 κατοίκους. Τα σπίτια είναι περισσότερα από τους ανθρώπους. Είμαστε εκτός οδικού κυκλώματος, ενώ κοντινά χωριά είναι άκρως τουριστικά. Εμείς τα τελευταία χρόνια δεν είχαμε παρά μόνο μια ταβέρνα. Ούτε περίπτερο δεν υπήρχε. Ο κόσμος ζούσε σε καθεστώς σχετικής απομόνωσης». Πώς όμως αυτή η απομόνωση οδήγησε τους κατοίκους στις απαρχές της άμεσης δημοκρατίας; «Συμφωνήσαμε να ξεκινήσουμε από το μηδέν, αφού δεν έχουμε τουρισμό στο χωριό. Θέλαμε να βγούμε από το καβούκι μας, δηλαδή τα στενά όρια του σπιτιού μας και του απομονωμένου μας χωριού, αποφεύγοντας όμως τον “χυδαίο τουρισμό” που επικρατεί σε κοντινά χωριά. Να έρχεται δηλαδή ο κόσμος και να μην επικοινωνεί καθόλου με τον κοινωνικό περίγυρο. Ετσι, δημιουργήσαμε από μόνοι μας τη δράση με συνθήκες αποανάπτυξης. Η πρώτη κίνηση που κάναμε ήταν να ανοίξουμε έξι μονοπάτια που οδηγούσαν προς το χωριό και ήταν εξαφανισμένα. Ηταν κίνηση με συμβολικό χαρακτήρα, κατέληξε όμως να γίνει σημαντική για το χωριό αφού άρχισε να έρχεται κόσμος ακόμη και από το εξωτερικό».
Πολιτιστικές εκδηλώσεις
Το γεγονός αυτό «σε συνδυασμό με τις εκδηλώσεις που πραγματοποιούμε συνθέτει την άλλη άποψη. Οσος κόσμος καταφθάνει στις Σταγιάτες έρχεται για να συμμετέχει στις εκδηλώσεις μας και κυρίως να μας γνωρίσει, αφού έχουμε και έντονη κινητικότητα σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα. Θέματα που μας απασχολούν, όπως η επιδιωκόμενη ιδιωτικοποίηση του νερού από τον δήμο και ο “Καλλικράτης”, αλλά και καθημερινά ζητήματα. Οι επισκέπτες εντυπωσιάζονται γιατί ό,τι κάνουμε γίνεται με τη συμμετοχή του κόσμου, έχοντας ως βάση κάποιες αρχές: την αυτονομία και την αυτοδιαχείριση. Ο,τι κάνουμε –και κάνουμε πολλά– δεν γίνεται σε συνεργασία με φορείς ούτε δεχόμαστε οποιαδήποτε χορηγία».
Εντονη είναι όμως και η πολιτιστική δράση του χωριού: «Υπάρχει ο κινηματογραφικός Ιούλιος, προβολές ντοκιμαντέρ, θεατρικές παραστάσεις, λογοτεχνικές συζητήσεις… Εχουν έρθει άνθρωποι όπως η Ιωάννα Καρυστιάνη και ο Θωμάς Κοροβίνης». Στην τελευταία εκδήλωση του χωριού προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ «Οι παρτιζάνοι των Αθηνών» για την ΕΑΜική αντίσταση την περίοδο της Κατοχής στην Αθήνα σε σκηνοθεσία του Ξενοφώντα Βαρδαρού και του Γιάννη Ξύδα, που δένει με την πρωτότυπη μουσική των drog-A-tek. «Αυτή η εκδήλωση γέμισε την πλατεία του χωριού. Η διατήρηση της ιστορικής μνήμης είναι πολύ σημαντική για εμάς. Δεν κάνουμε εκδηλώσεις απλώς για να τις κάνουμε. Θέλουμε να μείνει και κάτι για μετά. Πάνω από διακόσια άτομα ήταν στην προβολή και ένας από τους δημιουργούς που είχε έρθει ήταν πανευτυχής».
«Προσπαθήσαμε να ενεργοποιηθούμε»
Αναφορικά με το ζήτημα της άμεσης δημοκρατίας, «αποφασίσαμε μέσα στο χάος και στην απραξία που προκύπτει από τον “Καλλικράτη” να ενεργοποιηθούμε ως πολίτες. Ο “Καλλικράτης” ήταν γροθιά στο στομάχι για τη συμμετοχή μας στα κοινά, αφού είμαστε μικρή κοινότητα, ένα ορεινό χωριό του Πηλίου, και τα ζητήματά μας συζητούνται στον Δήμο Βόλου». Αυτή η ανάγκη αποτέλεσε την απαρχή των συνελεύσεων του χωριού, «στις οποίες επικρατεί αμεσοδημοκρατική διαδικασία, που ο κόσμος δεν την είδε να έρχεται “από πάνω” αλλά ήταν απαίτησή του. Οι ανάγκες των κατοίκων λειτούργησαν καταλυτικά ώστε οι συνελεύσεις να αποτελέσουν κατάκτηση».
Τα θέματα των συνελεύσεων είναι πολλά, «όπως η μεταξύ μας αλληλεγγύη και επαφή με ανθρώπους που είναι μόνοι τους τον χειμώνα. Τίθενται επίσης θέματα οργάνωσης για πρώτες βοήθειες, αφού έχουμε ανθρώπους σχετικούς με το ζήτημα. Πριν από χρόνια κάναμε μια προσπάθεια για πυρασφάλεια, που μετά την πρόσφατη καταστροφή στην Αττική θα γίνει πιο οργανωμένα με τη συμμετοχή ειδικών. Οπότε οι συνελεύσεις –στις οποίες συμμετέχει η μεγάλη πλειονότητα των κατοίκων– έχουν οριζόντια διάθεση, είναι απόλυτα αμεσοδημοκρατικές και δεν είναι τυπικές. Δεν έχουμε γραμματείς ή έγκριση από τον δήμο, δεν κρατάμε πρακτικά ούτε γίνονται ψηφοφορίες. Δεν έχουμε ψηφίσει ποτέ».
Τα πρώτα δυο τρία χρόνια λειτουργίας της ομάδας «δουλεύαμε σε αντίξοες συνθήκες. Υπήρχαν αντιπαραθέσεις με την εκάστοτε δημοτική αρχή, που δεν βλέπει με καλό μάτι ένα χωριό που αυτονομείται σε κάποια ζητήματα. Αυτή η –όχι απόλυτη βέβαια– αυτονομία αποτέλεσε πολύ σημαντικό εργαλείο απέναντι σε έξωθεν παρεμβάσεις. Διαπιστώσαμε ότι το ζητούμενο μέσα στην κοινωνία είναι να μην υπάρχει ουσιαστική δομή. Ο κόσμος ζει σε πολύ έντονο κλίμα ανάθεσης. Οπου δει να εφαρμόζεται όμως το αντίθετο και να βρίσκεται ο ένας κοντά με τον άλλον, εκεί είναι πιο εύκολο να εφαρμοστεί η άμεση δημοκρατία». Οι Σταγιάτες φαίνεται ότι πλέον έχουν επηρεάσει και τα κοντινά χωριά, «στα οποία πραγματοποιούνται συνελεύσεις με αφορμή το νερό. Μπορεί να είναι μονοθεματικές συνελεύσεις, αλλά είναι πολλές».
«Αλληλεγγύη απέναντι στον καπιταλισμό»
Οι κάτοικοι οργανώνουν και πολλές δωρεάν εκδηλώσεις «χρησιμοποιώντας δικά μας μέσα, όπως η γιορτή των σπόρων. Πρόκειται για εκδήλωση που φέρνει εκατοντάδες ανθρώπους στο χωριό και στην οποία περνάμε μηνύματα πολιτικά και κοινωνικά, όπως η μάχη ενάντια στον φασισμό και τον ρατσισμό. Ολα αυτά περνάνε στον κόσμο. Οπως επίσης περνάνε οι σχέσεις που έχουμε αναπτύξει με άλλα κινήματα που χαρακτηρίζουν την εποχή μας, όπως οι Σκουριές, η ΒΙΟΜΕ, το κίνημα κατά της εκτροπής του Αχελώου ποταμού».
Ο λόγος που οι κάτοικοι έρχονται σε επαφή με άλλα κινήματα εδράζεται, σύμφωνα με τον κ. Γαλανόπουλο, στη φύση του καπιταλισμού: «Είναι πολύ επιθετικός ο καπιταλισμός τις τελευταίες δεκαετίες. Ζούμε ένα άρμεγμα του πλανήτη και αυτό υποδηλώνει την ανασφάλεια του καπιταλισμού, ο οποίος βρίσκεται σε κρίση που δεν είναι μόνο οικονομική. Απέναντι στον καπιταλισμό δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την αλληλεγγύη. Η λεηλασία και η επιθετικότητα που επιδεικνύει ο καπιταλισμός δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν από τον καθένα ξεχωριστά».
«Αποανάπτυξη δεν σημαίνει ότι σταματάμε την ανάπτυξη και πάμε πίσω διακόσια χρόνια. Είναι αναγκαίο όμως να επαναπροσδιορίσουμε τις ανάγκες μας και να σκεφτούμε ότι ο τρόπος με τον οποίο καταναλώνουμε και υπάρχουμε οδηγεί σε περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά αδιέξοδα. Πρέπει να διαλέξουμε τρόπους ύπαρξης συμβατούς με το περιβάλλον και με όρους ισότητας. Αυτό το αδιέξοδο επεξεργάζεται η συνέλευση και το πώς μπορεί η έννοια της αποανάπτυξης να εκφραστεί στις καθημερινές ανάγκες και σε όλους τους κοινωνικούς τομείς» εξηγεί.
Πλέον η ζωή στις Σταγιάτες «έχει αλλάξει πολύ. Εχουν συσφιχτεί οι σχέσεις μας. Κάποτε δύσκολα έβγαινα να πάω στον διπλανό. Αυτό έχει αποκατασταθεί. Δουλεύουμε για την καθημερινότητά μας απολαμβάνοντας την επαφή με τους ανθρώπους που έρχονται στο χωριό. Εκεί που δεν είχαμε κάτι να κάνουμε στο χωριό μας και φεύγαμε, τώρα δεν έχουμε χρόνο να πάμε αλλού γιατί ετοιμάζουμε εκδηλώσεις και μετά καθόμαστε και τις απολαμβάνουμε».