Και υπηρεσιακοί γραμματείς για εποπτεία της δημοσιοϋπαλληλίας, αλλά και παράθυρο σε ιδιώτες με κλειδιά την απλούστευση και την αποτελεσματικότητα.
Ενας μηχανισμός εποπτείας του ανθρώπινου δυναμικού σε όλο το εύρος του δημόσιου τομέα στήνεται μέρα με τη μέρα από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Ο πλήρης έλεγχος της κρατικής ραχοκοκαλιάς κρύβεται (όχι τόσο καλά) πίσω από κάθε κυβερνητική κίνηση, στην κατεύθυνση της φιλελεύθερης αντίληψης για λιγότερο κράτος και εις όφελος της διείσδυσης ιδιωτικών συμφερόντων στο όνομα της ανάπτυξης. Αυτήν τη στρατηγική υλοποιεί η κυβέρνηση της ΝΔ με τις προσθαφαιρέσεις στην αριθμητική των προσλήψεων, με το νέο σύστημα επιλογής στελεχών σε θέσεις ευθύνης. Παράλληλα η μείωση του λειτουργικού κόστους, το e-δημόσιο με το υπόδειγμα της ψηφιακής Εσθονίας συμπληρώνει το βεστιάριο για να επενδυθεί το επιχειρηματικό «άρμεγμα» σε διάφορους τομείς του δημοσίου. Το κλειδί για όλα είναι η «απλούστευση των διαδικασιών».
Η υπόσχεση της αποτελεσματικότητας θρέφει τη μεγαλύτερη εδραίωση ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων, από υπηρεσίες διοίκησης και πληροφορικής έως τη διαχείριση απορριμμάτων στους δήμους και την επάνοδο εργολαβιών για προσφορά απασχολήσιμων (αντί για δημόσιο υπαλληλικό προσωπικό) στον καθαρισμό κτιρίων στα υπουργεία και στους εποπτευόμενους φορείς…
Η «αποκομματικοποίηση» είναι το αφήγημα που δεν έχει βγει στην κυβέρνηση της ΝΔ και ήρθε η ώρα να το «χτίσουν» επειγόντως, με τους λεγόμενους υπηρεσιακούς μόνιμους γραμματείς. Θα είναι προσοντούχοι δημόσιοι υπάλληλοι που θα αποτελούν τον ανώτατο υπηρεσιακό κρίκο στις σχέσεις με την πολιτική ηγεσία.
Οπως αναφέρεται σε έγγραφο του υπουργείου Εσωτερικών (AΠ: οικ. 29894/30.8.2019/2.9.2019), τίθεται σε προτεραιότητα η προετοιμασία για την άμεση εφαρμογή της διαδικασίας επιλογής υπηρεσιακών γραμματέων των υπουργείων. Κι αυτό όχι τυχαία. Μετά την επιβολή πολιτικών… τοπαρχών σε κάθε υπουργείο (έχοντας καταργήσει τους γενικούς γραμματείς όπως είχαν προωθηθεί επί ΣΥΡΙΖΑ) χρειάζεται να αρχίζει να υλοποιείται η μνημονιακή δέσμευση περί «αποπολιτικοποίησης».
Στα μέσα του μηνός η κυβέρνηση αναμένει το κλιμάκιο των εκπροσώπων των δανειστών για να αξιολογήσουν την πορεία της χώρας ως προς τις μνημονιακές της δεσμεύσεις. Οι νέοι επιτελείς τρέχουν για να δείξουν παραγωγή έργου και να δρέψουν δάφνες, επιρρίπτοντας παράλληλα τις όποιες αρνητικές παρατηρήσεις στους προηγούμενους. Το ηγετικό δίδυμο Τάκης Θεοδωρικάκος – Θόδωρος Λιβάνιος σε συνεργασία με τον υπουργό επικρατείας Γιώργο Γεραπετρίτη, αρχιτέκτονα του λεγόμενου επιτελικού κράτους, οργανώνουν προσεκτικά ένα κλιμακωτό σύστημα διοίκησης στο δημόσιο, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανώτερη δημοσιοϋπαλληλία που θα βοηθήσει στην υλοποίηση του κυβερνητικού έργου. Αυτές τις μέρες δίνουν εντολές ταχείας έκδοσης αποφάσεων, ώστε να επενδύσουν το επιτελικό κέλυφος με δομές στον ευρύτερο δημόσιο τομέα που να υπηρετούν τους στόχους της κυβερνητικής πολιτικής. Οι αναδιαρθρώσεις συνεχίζονται.
Παρακάμπτουν το ΑΣΕΠ
Το υπουργείο Εσωτερικών επιχειρεί να κλείσει κάποια κενά που υπάρχουν στον νόμο για το επιτελικό κράτος ως προς τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού στο δημόσιο.
Ηδη ομάδα εργασίας, σύμφωνα με πληροφορίες του Dοcumentο, προωθεί κανονιστική πράξη για το θέμα των μόνιμων υπηρεσιακών γραμματέων, στην οποία θα προβλέπεται ότι θα εκδίδεται πιστοποιητικό από τις διευθύνσεις διοικητικού προσωπικού για όσους θέτουν υποψηφιότητα. Αντί δηλαδή να κάνει το ΑΣΕΠ τον έλεγχο για τα τυπικά προσόντα, την εμπειρία και τα άλλα κριτήρια και προϋποθέσεις, αυτός μεταφέρεται στον διοικητικό μηχανισμό των υπουργείων και άλλων δημόσιων φορέων από όπου προέρχονται οι υπάλληλοι που διεκδικούν αυτές τις θέσεις. Κατά την κυβερνητική αντίληψη η βεβαίωση αυτή θα βοηθήσει το ΑΣΕΠ να επιταχύνει το έργο του και να γίνουν γρήγορα οι διαδικασίες. Η κανονιστική πράξη αναμένεται να εκδοθεί σύντομα και στη συνέχεια θα εκδοθεί η προκήρυξη του ΑΣΕΠ για τις θέσεις των υπηρεσιακών γραμματέων.
Σε… αναμμένα κάρβουνα
Στους υπηρεσιακούς γραμματείς η κυβέρνηση έχει αφήσει περιορισμένες δυνατότητες, επιπέδου διοικητικού/οικονομικού διευθυντή ουσιαστικά, με αρμοδιότητες μεταξύ άλλων την έγκριση των περιγραμμάτων θέσεων ευθύνης, τη συγκρότηση συλλογικών οργάνων και επιτροπών σχετικά με την επιλογή προϊσταμένων διοίκησης και τη διαδικασία κινητικότητας, τη συγκρότηση πειθαρχικών και υπηρεσιακών συμβουλίων, τη χορήγηση αδειών. Στη μοριοδότησή τους τη μερίδα του λέοντος πέρα από τα τυπικά εκπαιδευτικά προσόντα έχει ο χρόνος προϋπηρεσίας σε θέσεις ευθύνης, με την πλάστιγγα να γέρνει υπέρ των παλαιών προϊσταμένων, γενικών διευθυντών και διευθυντών (δεκαετίας και πέρα) και βέβαια μεγάλο ρόλο παίζει η συνέντευξη. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στην εμπειρία (περιλαμβάνοντας και την προϋπηρεσία στον ιδιωτικό τομέα, κάτι που δεν ισχύει πλέον) και λιγότερη στα τυπικά προσόντα και στον χρόνο θητείας (επίσης η συνέντευξη ήταν το μείζον).
Εν τω μεταξύ, προχωρά πιο αργά μια παράλληλη διαδικασία για την επιλογή προϊσταμένων για όσες θέσεις δεν έχουν καλυφθεί για γενικούς διευθυντές και διευθυντές τμημάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την κυβερνητική θητεία του ΣΥΡΙΖΑ είχαν οριστεί μέσω διαδικασιών συμβουλίων επιλογής (στα οποία μετέχουν μέλη του ΑΣΕΠ και του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους) περισσότεροι από 90 γενικοί διευθυντές και περίπου δέκα διευθυντές. Υπάρχουν πολλές θέσεις προϊσταμένων σε υπουργεία, σε νομικά πρόσωπα και σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης που πρέπει να καλυφθούν. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο σε ένα νομικό πρόσωπο, τον ΕΟΤ, και σε δύο περιφέρειες, στην Αττική και στο Ιόνιο, έχουν οριστεί με τις διαδικασίες του νόμου γενικοί διευθυντές.
Παιχνίδια εντυπώσεων και διεργασίες με τις προσλήψεις
Οι προσεκτικοί παρατηρητές θα διαπίστωσαν ότι πιο πολύ με αιχμές για την τακτική της προηγούμενης κυβέρνησης ως προς τις προσλήψεις του τελευταίου τριμήνου κινήθηκε ο υπουργός Εσωτερικών Τ. Θεοδωρικάκος, προβάλλοντας την προηγούμενη εβδομάδα το θέμα των «υπεράριθμων» συμβασιούχων. Δεν επέλεξε την ευθεία και μετωπική αντιπαράθεση, παρουσιάζοντας στοιχεία τα οποία δεν είχαν αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της απογραφής προσωπικού (Απρίλιος – Ιούνιος). Τον Ιούνιο υπήρξε σχετικά μεγάλη αύξηση συμβασιούχων (57.000). Με μια αριθμητική προβολής σε ετήσια βάση ο υπουργός κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπάρχει υπέρβαση, με δεδομένο ότι οι μνημονιακές δεσμεύσεις ορίζουν να μην υπερβαίνει τις 48.000 ο ετήσιος αριθμός συμβασιούχων.
Χρησιμοποίησε στο παιχνίδι των εντυπώσεων τα στοιχεία, σε συνέντευξή του στον Σκάι, αλλά μέχρι εκεί. Διότι κι ο ίδιος ξέρει από την ενημέρωσή του από υπηρεσιακούς παράγοντες ότι σε όλες τις κυβερνήσεις ο αριθμός των συμβασιούχων έχει διακυμάνσεις από μήνα σε μήνα, ανάλογα με τις ανάγκες. Επίσης, οι συγκεκριμένοι υπεράριθμοι αφορούσαν κυρίως τον τομέα της υγείας (διοικητικό, νοσηλευτικό, ιατρικό προσωπικό), για τους οποίους οι του ΣΥΡΙΖΑ υπολόγιζαν ότι θα είχαν διοχετευθεί στον κατάλογο των μόνιμων (με προσλήψεις τακτικού προσωπικού που δεν έγιναν λόγω εκλογών). Παράλληλα, το «φρενάρισμα» ως το τέλος του χρόνου φέρνει τα στατιστικά στοιχεία ίσα βάρκα ίσα πανιά με τις μνημονιακές απαιτήσεις. Ολα αυτά τα έχει μπροστά της και η κυβέρνηση της ΝΔ.
Ομως, ενόψει και του ερχομού των εμπειρογνωμόνων των θεσμών γύρω στις 15 Σεπτεμβρίου, φυλάει τα νώτα της και παράλληλα κάνει και επίδειξη «συμμαζέματος». Κυρίως όμως προετοιμάζει την κοινή γνώμη για την αντικατάσταση συμβασιούχων με κεκαλυμμένες προσλήψεις, μέσω ανάληψης έργου από εργολάβους (καθαριότητα και όχι μόνο) και προβάλλοντας τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα ως πεδίο δόξης λαμπρό για γρήγορες και «αποτελεσματικές» δράσεις. Πάντως, ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο έδωσε απαντήσεις αλλά αναδεικνύει και τον κυνισμό της κυβέρνησης Μητσοτάκη περί «αποκομματικοποίησης» και «αξιοκρατίας».
Στα ζητήματα αυτά δίνουν έμφαση επικοινωνιακά από την αξιωματική αντιπολίτευση ο εκπρόσωπος Τύπου Αλέξης Χαρίτσης, αλλά και άλλοι βουλευτές και πρώην υπουργοί που χειρίστηκαν θέματα του δημόσιου τομέα, όπως ο Πάνος Σκουρλέτης, η Ολγα Γεροβασίλη,η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου. Επίσης, ο βουλευτής Γιάννης Ραγκούσης όπου σταθεί και όπου βρεθεί ανασύρει τη ρύθμιση Βορίδη για τους διορισμούς συμβασιούχων επί δωδεκάμηνο. Πρόκειται για ρύθμιση που παρακάμπτει ουσιαστικά το ΑΣΕΠ, κάτι πρωτόγνωρο εδώ και τουλάχιστον δέκα χρόνια (μόνη εξαίρεση που υπήρχε, δηλαδή χωρίς εμπλοκή ΑΣΕΠ, ήταν τα δίμηνα συμβασιούχων για έκτακτες ανάγκες)… Η τροπολογία Βορίδη άνοιξε «παράθυρο» και για το μέλλον, όπως κατήγγειλε η αντιπολίτευση, «με την κατά παρέκκλιση του νόμου του ΑΣΕΠ, να απασχολεί μέχρι 50 θέσεις έκτακτο προσωπικό κατ’ έτος, με δωδεκάμηνη σύμβαση». Οσον αφορά τις μόνιμες προσλήψεις, η κυβέρνηση της ΝΔ προχωρά τις διαδικασίες για την κάλυψη 2.500 θέσεων στον χώρο της υγείας (με έγκριση Απριλίου, από την προηγούμενη κυβέρνηση) ενώ έχει εγκρίνει την απόφαση για τον διορισμό 1.500 μόνιμων ειδικών φρουρών. Προχωρούν και οι διαδικασίες πρόσληψης 4.500 εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής.
Fast track πειθαρχία αλά ΝΔ
Αποφασισμένη να προχωρήσει σε αλλαγές στο πειθαρχικό δίκαιο των δημόσιων υπαλλήλων εμφανίζεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Πολλές φορές ως αντιπολίτευση η ΝΔ «έπαιζε» με το ζήτημα των «επίορκων», της κακοδιοίκησης, της διαφθοράς υπαλλήλων, ενώ παράλληλα οι σκληροί δεξιοί φλέρταραν με τη διεύρυνση διατάξεων περί ανάρμοστης συμπεριφοράς ή αναξιοπρεπούς για υπάλληλο διαγωγής που να μπορεί να φρενάρει την άσκηση συνδικαλιστικής, πολιτικής ή κοινωνικής δράσης. Σε αυτήν τη φάση η ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών (σε συνεργασία με συναρμόδιους φορείς) εξετάζει τροποποιήσεις εστιασμένες στην απλούστευση και τη συντόμευση του χρόνου των διαδικασιών, με στόχο την ταχύτερη έκδοση αποφάσεων για πειθαρχικά αδικήματα.
Ομως ανοιχτό είναι και το ενδεχόμενο κατάργησης ή υποβάθμισης της συμμετοχής συνδικαλιστικών εκπροσώπων στα πειθαρχικά συμβούλια. Ηδη υπάρχει προβληματισμός από εργαζόμενους και στελέχη της δημόσιας διοίκησης για τις επιλογές της ΝΔ στο όνομα της απλούστευσης διαδικασιών ή της «ταχείας και δίκαιης» εκδίκασης των πειθαρχικών υποθέσεων στον δημόσιο τομέα και στην τοπική αυτοδιοίκηση. Τα δείγματα γραφής της κυβέρνησης με βάση τις πολιτικές αντιλήψεις της και τη λογική «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα» είναι ήδη πολλά. Αλλωστε, μόλις την προηγούμενη εβδομάδα προκάλεσαν σάλο και αντιδράσεις οι κυβερνητικές εξαγγελίες – διαφορετικού αντικειμένου αλλά συναφούς ρητορικής περί άρσης καθυστερήσεων– για την κατάργηση του δεύτερου βαθμού εκδίκασης των προσφυγών των υποθέσεων ασύλου…
Πάντως υπάρχει ενδελεχής μελέτη από ειδικούς του επιτελείου του υπουργείου Εσωτερικών ώστε να εξεταστούν λεπτομερώς οι συνέπειες των όποιων αλλαγών στις πειθαρχικές διαφορές– και γιατί αφορούν ζητήματα δικαίου και για να αποφευχθούν αιτιάσεις για φωτογραφικές διατάξεις. Ενστάσεις, παραγραφές, σύνθεση πειθαρχικών συμβουλίων διαμορφώνουν ένα κρίσιμο πεδίο για παρεμβάσεις. Μην ξεχνάμε ότι οι πειθαρχικές ποινές που επιβάλλονται σε ελεγχόμενους δημόσιους υπαλλήλους περιλαμβάνουν από έγγραφη επίπληξη, πρόστιμο, στέρηση του δικαιώματος για προαγωγή, αφαίρεση άσκησης καθηκόντων προϊσταμένου έως βαθμολογικό υποβιβασμό, προσωρινή παύση ή και ποινή οριστικής παύσης.
