Μια συζήτηση για τον νέο δίσκο του «Του τρελού η ανάσα» και την απαξίωση του «επιτελικού κράτους» προς τους μουσικούς
Του τρελού η ανάσα» τιτλοφορείται ο νέος δίσκος του ∆ηµήτρη Ζερβουδάκη, µια συλλογική δουλειά η οποία προέκυψε από την ένωση µιας µουσικής παρέας από τον Τύρναβο, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Μιλήσαµε για τις κινητοποιήσεις του Συλλόγου Μουσικών Βορείου Ελλάδος, τα δωρεάν γεύµατα για τους µουσικούς που πλήττονται από την πανδηµία και την αυτοοργανωµένη δοµή υγείας που στήνεται αυτή την περίοδο. Ο ∆ηµήτρης Ζερβουδάκης αναφέρθηκε στην εκδικητική πολιτική της κυβέρνησης, στα ψέµατα για τις επιδοτήσεις και το µητρώο καλλιτεχνών και στις φωτογραφικές αναθέσεις.
Ας ξεκινήσουµε από την καινούργια δουλειά.
O δίσκος αυτός ήταν για µένα µια διαδροµή σε αρκετά γνώριµα νερά λόγω της όµορφης παρέας µε την οποία συνεργαστήκαµε τα τελευταία δύο χρόνια. Εγώ συµµετείχα πολύ ενεργά συνθετικά και στιχουργικά, πιστεύω όµως ότι πρόκειται για συλλογικό εγχείρηµα. Στήνουµε ένα όµορφο πανηγύρι όταν µπαίνουµε στη διαδικασία να φτιάξουµε έναν δίσκο. Όλοι οι µουσικοί έδωσαν το µεράκι τους και απίστευτες ιδέες. Ας µην ξεχνάµε ότι µεγάλο κοµµάτι από αυτά που ακούµε στους δίσκους το χρωστάµε στους µουσικούς. Πρόκειται για µια ανεξάρτητη παραγωγή η οποία κυκλοφορεί µόνο ψηφιακά σε αρκετές πλατφόρµες. Επιλέξαµε να ανεβάσουµε µόνο δύο κοµµάτια στο YouTube, καθώς προωθούµε την πιο σωστή χρήση της µουσικής προκειµένου να αποδίδονται τα τόσο πολύτιµα για εµάς πνευµατικά δικαιώµατα. Ας µας συγχωρήσουν οι φίλοι µας, αλλά δεν δώσαµε τη δυνατότητα δωρεάν προσφοράς αυτού του υλικού.
Ποιο είναι το στίγµα που αφήνει ο δίσκος;
Υπάρχουν παραβολικοί στίχοι και αναφορές που δηµιουργούν ταυτίσεις µε βιώµατα και καταστάσεις. ∆εν ζούµε σε ροζ συννεφάκι. Θεωρώ ότι ο δίσκος σε αρκετά σηµεία παρεµβαίνει και παίρνει θέση, δίνοντας στην τέχνη κοσµική χροιά µε την έννοια ότι δεν στέκεται αποστασιοποιηµένη από την κοινωνία και δεν βρίσκεται σε ιδιότυπη ασυλία. Οι µελωδίες είναι ισχυρές γιατί είναι πλασµένες µε γονιδιακό τρόπο, ενώ ξεχωρίζει το στοιχείο της παράδοσης. Επιπλέον καταφέραµε να συνταιριάξουµε ως παρέα διαφορετικά ρεύµατα και τάσεις στη µουσική, παρά το χάσµα γενεών που µας χωρίζει. Μέσα από τη διαφωνία βγάλαµε µια όµορφη συµφωνία.
Ο τίτλος του δίσκου µοιάζει να πατάει ακριβώς πάνω στην περίοδο την οποία διανύουµε.
Αυτή η ιδέα προέκυψε από έναν στίχο του οµότιτλου τραγουδιού. Τελικά αποδείχτηκε αρκετά προφητική γιατί έχουµε αγγίξει την τρέλα στην εποχή µας. Ήταν τόσο καίριο λοιπόν που ήρθε και έδεσε µια χαρά πάνω στη συγκυρία και την επικαιρότητα.
Σε τι κατάσταση βρίσκεται η καλλιτεχνική παραγωγή στη Θεσσαλονίκη;
Ο πολιτιστικός ισολογισµός στη Θεσσαλονίκη εδώ και πολλά χρόνια είναι πενιχρός. Αυτή η συνθήκη έχει δηµιουργήσει εµπόδια στην καλλιτεχνική ολοκλήρωση πολλών νέων ανθρώπων οι οποίοι αναζητούν εργασία στην πρωτεύουσα. Αυτό το διάστηµα υπάρχει µεγάλη κινητοποίηση από τον Σύλλογο Μουσικών Βορείου Ελλάδος. Αυτό που επήλθε στον κλάδο µας είναι ένας ξαφνικός θάνατος, όπως φυσικά συνέβη και σε πολλούς άλλους κλάδους. Ο δικός µας όµως ήταν από τους πρώτους που χτυπήθηκαν και απ’ ό,τι φαίνεται είναι και από τους τελευταίους που θα ανακάµψουν. ∆εν περιµέναµε ότι θα αντιµετωπίσουµε τέτοια αναλγησία. Μας φαίνεται παράδοξη η στοχοποιηµένη επίθεση που δεχόµαστε από µέλη της κυβέρνησης· τολµώ να πω µε χυδαίο και φτηνό τρόπο. Ακούσαµε δηλώσεις για µαύρη εργασία ενώ στην πραγµατικότητα πρόκειται για αδήλωτη εργασία. Το κράτος όµως φέρει ευθύνη για τη διακίνηση της µαύρης εργασίας. Εξάλλου είναι γνωστό ότι οι ασφαλιστικές οφειλές από δήµους, περιφέρειες και άλλους φορείς είναι τεράστιες.
Ο Σύλλογος Μουσικών Βορείου Ελλάδος πήρε την πρωτοβουλία για τη διανοµή δωρεάν γευµάτων σε µουσικούς που έχουν ανάγκη.
Το τελευταίο διάστηµα έχουν γεννηθεί αρκετές πρωτοβουλίες από έναν σύλλογο που έχει διαγράψει µια διαδροµή σχεδόν 100 χρόνων. Ουσιαστικά ήταν ένα εργαλείο που αποφασίσαµε να κινήσουµε προτάσσοντας την τέχνη µας και χωρίς σύνδεση µε κοµµατικούς µηχανισµούς. Χρησιµοποιούµε πρώτα την καλλιτεχνική µας ταυτότητα και στη συνέχεια την ιδιότητα του συνδικαλιστή. Αξίζει να θυµηθούµε σαν γενιά και να µάθουµε στους νεότερους τι σηµαίνει το συλλέγεσθαι. Μια λαϊκή ρήση αναφέρει ότι όποιος τρώει µόνος του πεινάει και µόνος του. Η τελευταία µας κοινωνική δράση είναι η επισιτιστική στήριξη για τα µέλη του σωµατείου και τους µουσικούς που πλήττονται από τις συνέπειες της πανδηµίας, στο πλαίσιο της συνεργασίας µε τη συλλογικότητα M-eating Hub. Τα µαγειρεµένα γεύµατα και τα φυσικά προϊόντα διανέµονται στις οικογένειες των καλλιτεχνών κάθε Παρασκευή.
Επιπλέον έχουµε ξεκινήσει συνεργασία µε το Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης και ιδιώτες εθελοντές γιατρούς. Είναι πολύ συγκινητικό το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι που είναι τόσο επιβαρυµένοι και εκτεθειµένοι σε κινδύνους ανταποκρίθηκαν από το πρώτο κάλεσµα. Προσπαθούµε να δηµιουργήσουµε µια οµάδα πρωτοβάθµιας περίθαλψης για ανθρώπους που έχουν χάσει την ασφαλιστική τους ικανότητα. Το κοινωνικό ιατρείο θα µας βοηθήσει µε την εµπειρία του στη συλλογή των απαραίτητων φαρµάκων. ∆εν ξέρω πόσοι θα χρησιµοποιήσουν αυτήν τη δράση αλληλεγγύης, αλλά σύντοµα θα έχουµε στατιστικό δείγµα. Αυτό θα εκθέσει πολιτικά την κυβέρνηση που ισχυρίζεται ότι όλα είναι νοικοκυρεµένα και τακτοποιηµένα.
Το υπουργείο Πολιτισµού πάντως επιµένει ότι ο κλάδος έχει επιδοτηθεί.
Αυτό είναι τεράστιο ψέµα. Σύµφωνα µε τα δικά µας στοιχεία, έχει λάβει χρήµατα µόνο το 35% των µουσικών. Το υπουργείο συνεχώς δηµιουργεί εµπόδια και στήνει διάφορα τεχνάσµατα για να αποκλειστεί κόσµος από την επιδότηση. Το περίφηµο Μητρώο Καλλιτεχνών έχει εξελιχθεί σε µεγάλο φιάσκο, ενώ είναι αδιανόητες οι προϋποθέσεις που έχουν τεθεί. Πρέπει να είσαι ιδιαίτερα αριστοτέχνης για να καταφέρεις να δηµιουργήσεις τέτοια συνθήκη λαβύρινθου και χάους. Αυτά που ακούγονται ότι πήραν χρήµατα οι καλλιτέχνες είναι ψέµατα. Το πρώτο 800άρι δόθηκε τον Μάρτιο και τον Απρίλιο, στη συνέχεια δόθηκε και για τον Μάιο, αλλά αναίτια κόπηκε τον Ιούνιο. Υπήρξαν συγκεκριµένοι ΚΑ∆ για το επίδοµα του Ιουνίου αλλά εξαιρέθηκαν οι καλλιτεχνικοί κωδικοί ενώ παρέµειναν στην ίδια διάταξη οι επιδοτήσεις για τα καζίνα, τα τυχερά παίγνια και τις χαρτοπαικτικές λέσχες. Μας είχαν υποσχεθεί ότι τον Ιούλιο θα ανοίξουν οι εκδηλώσεις και οι συναυλίες, ενώ την ίδια στιγµή είχαν δώσει κατεύθυνση στους δήµους και στις περιφέρειες να ακυρώσουν τα πάντα. Φτάσαµε τελικά στον Σεπτέµβριο και δεν είχε εργαστεί σχεδόν κανένας από εµάς. Οι περισσότερες συναυλίες σε αρχαιολογικούς χώρους ανατέθηκαν µε φωτογραφικό τρόπο. ∆εν ανακάλυψα εγώ την Αµερική. Για παράδειγµα ένας συνεργάτης µου υπέβαλε εκδήλωση ενδιαφέροντος και µία ηµέρα µετά την προκήρυξη του ανακοίνωσαν ότι είχαν ήδη ανατεθεί οι συναυλίες. Αυτή η ωφέλεια διαχύθηκε µε τέτοιον τρόπο στην κοινωνία που διευκόλυνε µόνο συγκεκριµένους και δεν ανακούφισε κανέναν ουσιαστικά. Αυτήν τη στιγµή είµαστε ακόµη σε αναµονή.
Τι πήγε τόσο λάθος µε το Μητρώο Καλλιτεχνών;
Σύµφωνα µε το µητρώο οι εργαζόµενοι στο θέαµα – ακρόαµα είναι περίπου 18.000, αλλά οι δικές µας εκτιµήσεις κάνουν λόγο για 130.000 ανθρώπους. Όταν έγιναν οι αρχικές συζητήσεις για το µητρώο βρισκόµουν σε αυτή την κρίσιµη τηλεδιάσκεψη. Μας ανακοίνωσαν ότι επρόκειτο για απλή καταγραφή προκειµένου να προχωρήσουν στο µητρώο. Είχαν δεσµευτεί ότι θα πραγµατοποιούσαν συλλογική δηµόσια διαβούλευση µε τη συµµετοχή όλων των φορέων και µας είχαν διαβεβαιώσει ότι το µητρώο δεν θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί ως εργαλείο επιδότησης για το επίδοµα ειδικού σκοπού. Τελικά η κυβέρνηση έκανε τα αντίθετα.
Πρόκειται για ανικανότητα ή για στοχοποίηση των ανθρώπων που εργάζονται στον χώρο του πολιτισµού;
Έχω πλέον πειστεί ότι πρόκειται για εκδικητική πολιτική και αντιµετώπιση, καθώς η πλειονότητα του καλλιτεχνικού κόσµου τοποθετείται στο ευρύτερο δηµοκρατικό τόξο στη µεταπολεµική Ελλάδα. Ο χώρος παρουσιάζει ιδιαίτερη πύκνωση στην Αριστερά και στο αµεσοδηµοκρατικό πεδίο και είναι στοχοποιηµένος από αυτή την κυβέρνηση γιατί η αισθητική και η κουλτούρα της δεν µπορούν να αντιληφθούν τη διαφορετικότητα και τη σύνθεση. Ο τρόπος που έχουν αποφασίσει να διοικήσουν είναι προβληµατικός. Να µιλήσουµε για το τσιµεντάρισµα της Ακρόπολης και τα αρχαία της Βενιζέλου; Αυτές οι κινήσεις ονοµάζονται εκσυγχρονισµός και πέρασµα στο µέλλον; Όσο κι αν λένε ότι τα έχουν όλα νοικοκυρεµένα, δεν έχουν βάλει τίποτε σε τάξη και σύντοµα θα αρχίσουν να εισπράττουν το πολιτικό κόστος. Οι άνθρωποι που εργάζονται στον πολιτισµό µαζί µε τις οικογένειές τους αποτελούν µια µεγάλη πόλη. Κάποια στιγµή θα έρθει ο λογαριασµός για την κυβέρνηση.
Η Θεσσαλονίκη έχει βρεθεί στο επίκεντρο της πανδηµίας.
Η κατάσταση είναι οριακή. Υπάρχει φόβος ότι αν αρρωστήσεις, θα σε αµπαλάρουν και θα σε στείλουν σε όποιο νοσοκοµείο είναι διαθέσιµο στην Ελλάδα. Και από εκεί θα φύγεις «γυµνός». Αυτό συζητάµε όλοι οι συντοπίτες, αλλά γνωρίζουµε ότι αυτήν τη στιγµή οφείλουµε να πειθαρχήσουµε. Παρ’ όλα αυτά, η ανεύθυνη διαφυγή της κυβέρνησης είναι παροιµιώδης. Θέλουν απλώς να µας πειθαρχήσουν, να µας βάλουν σε σειρά. Σίγουρα θα διαβάσατε για το πρόστιµο που έκοψαν σε µια µουσικό του δρόµου στη Θεσσαλονίκη. Είναι ντροπή και χυδαιότητα να εξαντλείται η αυστηρότητα του κράτους σε έναν ταλαιπωρηµένο πολίτη που προσπαθεί να επιβιώσει µε την τέχνη του.