Ο σκηνοθέτης μιλάει για την παράσταση «Δάφνις και Χλόη»
Σε µια παραλία της Λέσβου δύο βοσκοί βρίσκουν και υιοθετούν δύο παιδιά, ένα αγόρι και ένα κορίτσι, τον ∆άφνι και τη Χλόη. Τα παιδιά όταν µεγαλώνουν αναλαµβάνουν τη βοσκή των κοπαδιών και ανακαλύπτουν σιγά σιγά το µυστήριο του έρωτα. Ο τόπος «βουίζει» σαν µέλισσα και η φύση αγκαλιάζει την ανθρώπινη παρουσία. Η Μικρή Επίδαυρος γίνεται ο τέλειος καµβάς για να κεντηθεί αυτό το µικρό βουκολικό έπος, ένα από τα παλαιότερα σωζόµενα ποιµενικά ειδύλλια. Ο σκηνοθέτης ∆ηµήτρης Μπογδάνος διερευνά µέσα από την παράσταση την αυτοεκπλήρωση και τη συναισθηµατική ενηλικίωση και µιλάει στο Documento για το απρόσµενο σµίξιµο που ξυπνάει τις µνήµες της πρώτης αγάπης.
Γιατί σας γοήτευσε η ιστορία που έγραψε ο Λόγγος, ένας εκ των πρώτων µυθιστοριογράφων του κόσµου;
Για κάποιο διάστηµα είχα εκτενή ενασχόληση µε µεγάλους έρωτες για την παράσταση «Ορφέας και Ευρυδίκη» που ήταν βασισµένη στην ιστορία αγάπης του γνωστότερου ζευγαριού της µυθολογίας. Εκείνη την περίοδο είχαµε µελετήσει τον τρόπο µε τον οποίο ένας µεγάλος έρωτας καταχωρείται στην ιστορία και τη δραµατουργία, είτε είναι του Ρωµαίου και της Ιουλιέτας είτε του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας. Συγκεντρώσαµε υλικό και αφορµές από πάρα πολλές απεικονίσεις: κείµενα, στίχους, ακόµη και αγάλµατα. Αυτές οι ιστορίες είχαν τραγικό φινάλε και άδοξο τέλος και έτσι καταχωρήθηκαν στην τέχνη και τη συλλογική συνείδηση. Θεώρησα ότι θα είχε ενδιαφέρον να δουλέψουµε πάνω σε ένα πρίκουελ µε µεγάλους έρωτες. Επίσης, είχα την επιθυµία να ανεβάσουµε στη Μικρή Επίδαυρο, που πήρε τη µορφή της στα ελληνιστικά – ρωµαϊκά χρόνια, ένα κείµενο σύγχρονο του χώρου, όπως είναι το «∆άφνις και Χλόη». Στην πορεία προέκυψαν και κάποιες πολύ γοητευτικές πληροφορίες, όπως ότι πρόκειται ενδεχοµένως για ένα από τα πρώτα µυθιστορήµατα της ανθρωπότητας. Σίγουρα ως νουβέλα και ως ροµάντζο είναι ένα είδος για το οποίο δεν υπήρχε πρότερο δείγµα και µόλις µας είχε συστηθεί. Κάπως έτσι καταλήξαµε στην επιλογή αυτή.
Πώς χτίστηκε η θεατρική φόρµα, η σύνθεση που θα παρουσιάσετε πάνω στη σκηνή;
∆ουλέψαµε πολύ µε τις τεχνικές του θεάτρου της επινόησης και αρχίσαµε να συνθέτουµε µια οργανική βερσιόν για το πώς η συγκεκριµένη οµάδα θα µπορούσε να αφηγηθεί τη συγκεκριµένη ιστορία στον συγκεκριµένο χώρο. Με αυτό τον τρόπο ζωντανέψαµε τις εικόνες και φτιάξαµε αυτή την αφήγηση. Το συγκεκριµένο κείµενο αποτελεί συνήθως υλικό για µπαλέτο, όπερα ή σύγχρονο χορό. Στο θέατρο ανεβαίνει πάρα πολύ σπάνια. Στην τελευταία παράσταση είχε γίνει µια ελεύθερη διασκευή που κράτησε ελάχιστα στοιχεία από το κείµενο του Λόγγου. Στη δική µας περίπτωση φτιάχτηκε µια καινούργια µετάφραση από την Τζιάνα Τσαϊλακοπούλου.
Στην εισαγωγή τού έργου του ο Λόγγος αναφέρει έναν ονειρεµένο πίνακα στο Νυµφαίο µε υπέροχες εικόνες, που του γέννησε την ανάγκη να αποδώσει µε λόγια αυτή την οµορφιά. Εσείς γιατί κινείστε γύρω από τον έρωτα;
Η αφορµή δεν είναι πάντα και η αιτία από την οποία γεννιέται µια ανάγκη. Υποσυνείδητα δεν ξέρω τι συµβαίνει µέσα µου για να διαλέγω αυτές τις ιστορίες, είµαι όµως σε διαρκή αναζήτηση. Εχω συνειδητοποιήσει ότι καταπιάνοµαι περισσότερο µε ζητήµατα που συνδέονται µε τη συναισθηµατική ενηλικίωση, µε την ανάγκη µας να ανταλλάξουµε συναισθήµατα και µηνύµατα αλλά και µε την αυτοπραγµάτωση. Το σηµαντικότερο µήνυµα του έργου όµως έχει να κάνει µε την ανεξιθρησκία της αγάπης. Είναι πολύ γοητευτικό ότι τόσους αιώνες πριν αναδεικνύεται µια ιστορία που βρίσκεται πέρα από τη δική µας ηθική για το ζευγάρωµα. Υπάρχουν υπέροχα σηµεία του κειµένου που µιλούν ακριβώς γι’ αυτό: κάποιος µπορεί να αγαπήσει ένα φυτό, ένα θηρίο ή οτιδήποτε άλλο. Οµως όποιος αγαπάει δεν µπορεί να βάζει σύνορα και όρια. Γύρω από το ζευγάρι υπάρχουν εµπόδια και απειλές, όπως είναι οι εραστές «αρπακτικά» που τους φράζουν τον δρόµο. Αυτά τα αρπακτικά όµως αποδεικνύονται πολύ χρήσιµα για τον έρωτά τους. Ο Λόγγος τούς έχει δώσει πολύ ιδιαίτερα ονόµατα. Για παράδειγµα, το όνοµα Γνάθων σχετίζεται µε το σαγόνι και πιο παλιά µε το άγριο σκυλί, ενώ η Λυκαίνιο είναι µια λύκαινα που διδάσκει τον έρωτα στον ∆άφνι. Υπάρχει µια πολύ ωραία σύνθεση και ένα εξαιρετικό πάντρεµα της φύσης και της ανθρώπινης λειτουργίας.
Τι συναισθήµατα και σκέψεις σας δηµιουργεί η παρουσία σας στο Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου;
Είναι για µένα ένα µεγάλο βήµα, µια πολύ συγκινητική στιγµή. Βρίσκοµαι δεκαπέντε χρόνια σε αυτό τον χώρο και θέλω να κάνω ό,τι πιο έντιµο και ειλικρινές µπορώ. Το καλλιτεχνικό αποτέλεσµα µπορεί να κριθεί από όλους. Εγώ όµως γνωρίζω πολύ καλά τη διεργασία και τη διαδροµή που ακολουθήσαµε, όπως και ότι για όλο αυτό το ταξίδι χρειάστηκαν καντάρια ιδρώτα. Ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος είχε τη διάθεση και την ευγένεια να µας καλωσορίσει στο Φεστιβάλ Αθηνών, πράγµα το οποίο δεν συναντάει κανείς τόσο συχνά µε όρους αξιοκρατίας. Κινηθήκαµε πολύ καθαρά, µε πολλή αγάπη, χωρίς ίντριγκες και εντάσεις. Οι εξαιρετικές συνεργασίες µε ανθρώπους που είναι τιµητικό να σε περιβάλλουν είναι για µένα επιβράβευση της διαδροµής µου. Φυσικά θέλουµε ο κόπος µας να ανταµειφθεί και καλλιτεχνικά.
INFΟ
Σκηνοθεσία – διασκευή: ∆ηµήτρης Μπογδάνος, µετάφραση – δραµατολογία: Τζιάνα Τσαϊλακοπούλου, κινησιολογία: Μαριάννα Καβαλλιεράτου, µουσική: David Lynch. Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου, 19 & 20/7
