Ο ∆ηµήτρης Καρατζιάς σκηνοθετεί το αριστούργηµα του Λαρς φον Τρίερ «Χορεύοντας στο σκοτάδι» που ακολουθεί τη σπαραχτική ιστορία της Σέλµα, µιας Τσέχας µετανάστριας στις ΗΠΑ το 1964. Ενα θέµα σκληρό και επίκαιρο που φέρνει στο προσκήνιο το ζήτηµα της µετανάστευσης, της ηθικής δέσµευσης, της προλεταριοποίησης. Η συζήτηση μας επικεντρώθηκε στη µαγεία του θεάτρου που µπορεί να πλάσει εικόνες µε απλά υλικά, να διεµβολίσει πεποιθήσεις, να αλλάξει τον τρόπο που βλέπουµε τον κόσµο.
Πώς προέκυψε η απόφαση για το «Χορεύοντας στο σκοτάδι»;
Ο Μάνος Αντωνιάδης είναι ένας εξαιρετικός µουσικός που σκεφτόταν εδώ και καιρό να κάνει ένα µιούζικαλ. Το «Χορεύοντας στο σκοτάδι» είναι µια συγκινητική ταινία, ένα επίκαιρο κινηµατογραφικό αριστούργηµα. Αν θέλεις να µιλήσεις σήµερα για το µεταναστευτικό, θεωρώ ότι πρέπει να το κάνεις µε έµµεσο τρόπο. Είναι ένα θέµα που µας καίει όλους αλλά έχει συζητηθεί πάρα πολύ. Η Σέλµα είναι µια µετανάστρια που βρέθηκε στην Αµερική όχι για να κυνηγήσει το αµερικάνικο όνειρο αλλά για να µαζέψει χρήµατα για την εγχείρηση του γιου της. Και οι µετανάστες σήµερα δεν έρχονται στην Ελλάδα επειδή είναι το καλύτερο µέρος του κόσµου για να ζήσει κανείς, αλλά για να βρουν διέξοδο. Και κυρίως γιατί δεν µπορούν να µείνουν εκεί που ήταν.
Τι σε γοήτευσε περισσότερο στον φακό του Λαρς φον Τρίερ;
Η Σέλµα είναι η προσωποποίηση της καλοσύνης και της ηθικής δέσµευσης. Ενα πλάσµα που µένει πιστό στις αξίες του, πληρώνει το τίµηµα και δεν κάνει ούτε στιγµή πίσω στην υπόσχεσή της. Πρότυπο για όλους τους πολιτικούς σήµερα. Είναι ένας ύµνος στη φιλία, στα όνειρα και στην προσπάθεια διαφυγής. ∆εν ζούµε και τα καλύτερα χρόνια στην Ελλάδα (και πάλι καλά να λέµε γιατί υπάρχουν και χειρότερα), αλλά πάντοτε εφευρίσκουµε τρόπους για να «φεύγουµε». Ο Φον Τρίερ έφτιαξε µια ταινία που θυµίζει σύγχρονη τραγωδία.
Σε φόβισε η µεταφορά ενός έργου µε τόσο βαθιά νοήµατα;
Φυσικά. Ειδικά επειδή η σκηνή του Vault είναι µικρή για να φιλοξενήσει τέτοια παραγωγή. Μέσα από τα λόγια των ηθοποιών έπρεπε να πλάσουµε εικόνες και να φανταστούµε έναν κόσµο ολόκληρο. Κάναµε ουσιαστικά την τρέλα µας. Οι θεατές όµως φεύγουν συγκινηµένοι και σοκάρονται όταν βλέπουν εννιά ηθοποιούς να τραγουδούν, να χορεύουν και να ερµηνεύουν πολλούς ρόλους.
Στη σκηνή του Vault έχουν ανέβει έργα που συνιστούν πολιτικοκοινωνικό σχόλιο πάνω στην επικαιρότητα.
Υπάρχουν πολλά θέµατα που µας έχουν απασχολήσει όλα αυτά τα χρόνια. Για παράδειγµα, η «Ψιλικατζού» είναι η προσπάθεια µιας γυναίκας να αποκτήσει παιδί. Με το έργο «Χορεύοντας στο σκοτάδι» πιάνουµε τα ζητήµατα της µετανάστευσης αλλά και της θυσίας της µάνας. Εχουµε θίξει επίσης τη λευχαιµία, τη διαπόµπευση των οροθετικών γυναικών, τις φυλακές. Ολα αυτά που µας απασχολούν άµεσα ή εξ αντανακλάσεως. Μας ενδιαφέρουν τα έργα που προβληµατίζουν, δίνουν τροφή για σκέψη και ενίοτε αλλάζουν την οπτική µας για τα πράγµατα µε ιστορίες που έχει νόηµα να ειπωθούν σήµερα. Σε διαφορετική περίπτωση, κάτι που γίνεται για να ικανοποιήσει απλώς τις ηδονιστικές ανησυχίες του καλλιτέχνη είναι αποτυχία.
Πρόσφατα έγινε διάρρηξη στο θέατρο. Ποιοι είναι οι δεσµοί σας µε τη γειτονιά;
Στο θέατρο έχει γίνει διάρρηξη τρεις φορές το τελευταίο διάστηµα. Οι µικροί χώροι δεν έχουν κάµερες, σιδεριές και πόρτες ασφαλείας. Πιο παλιά τα θέατρα δεν κινδύνευαν από τέτοια περιστατικά. Ευτυχώς κινητοποιηθήκαµε άµεσα και ενηµερώσαµε τον κόσµο και τους δηµοσιογράφους. Η γειτονιά του Βοτανικού είναι υπέροχη, µε πολλά θέατρα, καφενεία και ταβερνάκια, µικρά σπίτια και οικογένειες. Μου αρέσουν το διαφορετικό χρώµα και οι αντιθέσεις στο κέντρο της Αθήνας.
Μπορεί ένας ανεξάρτητος χώρος να αντέξει στην πίεση των καιρών;
Το θέατρο Vault άνοιξε τις πόρτες του το 2012, στην καρδιά της κρίσης. Κάποιες παραστάσεις, όπως το «Marvin’s room» και η «Πνιγµονή», έκαναν αίσθηση στην Αθήνα και ακούστηκαν για το καλλιτεχνικό τους αποτέλεσµα. Είναι τιµητικό να µπαίνει ο κόσµος στο θέατρο, γιατί κάθε παράσταση είναι χειροποίητη. Κατά καιρούς έχουµε έρθει σε επαφή µε οργανώσεις όπως οι Γιατροί χωρίς Σύνορα, η Μέλισσα, το ΚΕΘΕΑ. Αυτό που µπορούµε να κάνουµε όµως είναι πολύ λίγο µπροστά σε όσα συµβαίνουν.
Του χρόνου θα πρωταγωνιστήσεις σε ένα εξίσου απαιτητικό έργο, τον «Ανθρωπο ελέφαντα» του Μπέρναρντ Πόµερανς.
Αυτή την περίοδο κάνουµε εντατικές πρόβες µε τον σκηνοθέτη Κοραή ∆αµάτη και η πρεµιέρα θα πραγµατοποιηθεί στις αρχές Οκτωβρίου. Ο πρωταγωνιστής είναι ένας παραµορφωµένος άνθρωπος. Ενα πλάσµα που το φωνάζουν τέρας και το περιφέρουν στο τσίρκο για να τροµάξουν και να γελάσουν µαζί του. Είναι ένα πολύ δυνατό µυαλό εγκλωβισµένο µέσα σε ένα δύσκολο σώµα που ζητάει να αγαπηθεί.
Πώς είναι να µπαίνεις στη θέση ενός τέτοιου κολασµένου πλάσµατος;
Καθώς δουλεύεις πάνω στο έργο βιώνεις την κίνηση και τις σκέψεις του ήρωα, αναρωτιέσαι τι θα έκανες αν βρισκόσουν στη θέση του. Γίνεσαι σιγά σιγά αυτό το πλάσµα. Αυτή την περίοδο µαγειρεύω και δουλεύω στον υπολογιστή µε ένα χέρι. Το πιο σηµαντικό είναι ότι το θέατρο αλλάζει την οπτική µας για τον κόσµο. Μετά την παράσταση αυτή σίγουρα θα δούµε αλλιώς έναν άνθρωπο µε αναπηρία.
Συντελεστές
Συγγραφέας: Λαρς Φον Τριερ
Διασκευή: Πάτρικ Ελσουέρθ
Μετάφραση: Αντώνης Γαλέος
Δραματουργική επεξεργασία – Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καρατζιάς
Πρωτότυπη μουσική – Τραγούδια παράστασης: Μάνος Αντωνιάδης
Στίχοι Τραγουδιών: Γεράσιμος Ευαγγελάτος
ΙΝFO:
Δευτέρα (20.00), Τρίτη (21.15)
Έως την Τρίτη 28 Μαΐου
Πολυχώρος Vault Theatre Plus
Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός
