Με αφορμή την ανησυχητική άνοδο της ακροδεξιάς και του νεοναζισμού σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στην Ελλάδα, τα κηρύγματα μίσους και ακραίου εθνικισμού, τις επιθέσεις κατά πολιτών και την αμφισβήτηση συλλήβδην του πολιτικού κόσμου, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Σπύρος Κουζινόπουλος, στην εισήγησή του με θέμα “Φασισμός-Δωσιλογισμός-Παρακράτος”, θυμίζει την προϊστορία της Μακεδονίας στο θέμα αυτό.
Ανατρέχοντας στις περιπτώσεις της πρώτης στην Ελλάδα μαζικής φασιστικής οργάνωσης, της ΕΕΕ (Εθνική Ένωσης Ελλάς) που είχε δημιουργηθεί στη Θεσσαλονίκη το 1927, έχοντας την υποστήριξη πολιτικών εκείνης της εποχής αλλά και την πλούσια χρηματοδότηση από επιχειρηματικά συμφέροντα. Στη συνέχεια, παρακολουθεί τη συμμετοχή στελεχών εκείνης της οργάνωσης στην ΕΟΝ, τη νεολαία της δικτατορίας Μεταξά και το κάψιμο χιλιάδων βιβλίων με δημοκρατικό και προοδευτικό περιεχόμενο στο Λευκό Πύργο το 1936.
Περνώντας στην περίοδο της ναζιστικής Κατοχής 1941-1944, ο εισηγητής περιγράφει σύντομα τη δράση των Ταγμάτων Ασφαλείας στη Μακεδονία,, με πολλά από τα στελέχη της να προέρχονται από την ΕΕΕ και την ΕΟΝ. Στέκεται δε ιδιαίτερα στην ατιμωρησία των δωσιλόγων μετά την απελευθέρωση αλλά και κατά την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου, γεγονός που λειτούργησε ως “κολυμβήθρα του Σιλωάμ” για τους συνεργάτες των κατακτητών που βαφτίστηκαν ως “αγωνιστές Εθνικής αντίστασης” αργότερα από τη Χούντα.
Τέλος ο Σπ. Κουζινόπουλος αναφέρεται στην προδικτατορική περίοδο και στη δημιουργία της “Καρφίτσας” και των άλλων παρακρατικών οργανώσεων στη Θεσσαλονίκη, στη στελέχωσή τους από πρώην συνεργάτες των κατακτητών, όπως ο περιβόητος Ξενοφών Γιοσμάς και στη δράση τους που οδήγησε στη στυγερή δολοφονία του βουλευτή της Αριστεράς, Γρηγόρη Λαμπράκη.
Βασικό συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο εισηγητής, είναι ότι πρέπει να συστηματοποιηθεί η διδασκαλία του μαθήματος της ιστορίας στα σχολεία, για να γνωρίζουν οι νέοι μας τα δεινά που υπέστη η χώρα από το φασισμό, καθώς όπως σημείωνε στις “Αδελφοφάδες” του ο πάντα επίκαιρος Νίκος Καζαντζάκης, “Βίγλα αψηλή στα φρένα μας η μνήμη”.
