Κρίση επικών διαστάσεων βλέπουν οι ειδικοί στον κλάδο του τουρισμού. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι το 2020 έχει χαθεί οριστικά, ενώ το 2021 θα κριθεί η επιβίωση πολλών τουριστικών μονάδων.
Ταξιδιωτικές οδηγίες, διαμάχες για την επιστροφή χρημάτων από τις προκρατήσεις, αβεβαιότητα των καταναλωτών, πλήρης στασιμότητα. Η τουριστική βιομηχανία βιώνει μία πρωτοφανή κρίση. Στην πραγματικότητα ο κλάδος έχει ξεγράψει από τώρα το 2020. “Το 2021 θα είναι χρονιά αποφάσεων”, λέει ο Ίνγκο Μπούρμεστερ, διευθυντής Κεντρικής Ευρώπης στον όμιλο DER Touristik, μιλώντας στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA). Ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2019 ο κλάδος είχε δεχθεί ένα γερό πλήγμα με τη χρεοκοπία του ομίλου Thomas Cook, ενώ η πανδημία του κορωνοϊού προκαλεί νέες αναταράξεις.
“Μόνον όταν βρεθεί το εμβόλιο θα ανακάμψει η ζήτηση”, λέει ο Μπούρμεστερ. “Μέχρι τότε στόχος μας είναι να σταθεροποιηθεί ο κλάδος, ώστε να μην βρεθούμε μπροστά σε κύμα μαζικών απολύσεων. Πιο αισιόδοξος ο Τόρστεν Κίρστγκες, ειδικός σε θέματα τουρισμού, υποστηρίζει ότι μέσα στο 2021 η κατάσταση θα εξομαλυνθεί κάπως. “Το αργότερο στα επόμενα δύο-τρία χρόνια θα αρχίσουν και πάλι οι κρουαζιέρες και τα ταξίδια σε μακρινούς προορισμούς”, εκτιμά ο Κίρστγκες, ο οποίος θεωρεί ότι “μεσοπρόθεσμα η συμπεριφορά του καταναλωτή δεν αλλάζει”.
Κρίση με «επικές διαστάσεις»
Το ερώτημα είναι βέβαια πόσοι θα καταφέρουν να επιβιώσουν μέχρι τότε. Τα έσοδα καταρρέουν και την ίδια στιγμή τα αιτήματα για επιστροφή χρημάτων από τις προκρατήσεις πληθαίνουν, εκτός βέβαια αν ο πελάτης έχει δεχθεί μία απλή αλλαγή της κράτησης για μελλοντική ημερομηνία ή ένα κουπόνι για άλλες υπηρεσίες. Επιβαρυντικό στοιχείο είναι και η δυσφορία που είχαν εκδηλώσει πολλοί καταναλωτές για το γεγονός ότι πολλές επιχειρήσεις του κλάδου, ιδιαίτερα στην αρχή της κρίσης, αργούσαν να επιστρέψουν τα χρήματα από προκαταβολές για ταξίδια που τελικά δεν έγιναν λόγω της πανδημίας.
“Μιλάμε για κρίση επικών διαστάσεων σε σύγκριση με όλα αυτά που είχαν προηγηθεί”, υποστηρίζει ο Ραλφ Χίκε, διευθυντής του ταξιδιωτικού γραφείου Strier. Δύσκολες στιγμές και για τον Ίνγκο Λις, ιδρυτή και επικεφαλής του τουριστικού οργανισμού Chamaleon, ο οποίος δηλώνει ότι επενδύει στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη με προτεραιότητα στη συνάντηση και αλληλογνωριμία των πολιτισμών, προσφέρει δηλαδή κατά κύριο λόγο ταξίδια σε μακρινούς προορισμούς για ένα μάλλον περιορισμένο κοινό. Ο Λις λέει ότι κάθε μέρα που περνάει βάζει στην επιχείρηση 10.000 ευρώ από το απόθεμα που είχε συσσωρεύσει στις καλές εποχές. “Αυτή η χρονιά έχει τελειώσει, το θέμα είναι τι κάνουμε το 2021”, λέει ο ίδιος. “Αυτή τη στιγμή έχουμε περισσότερες προκρατήσεις από εκείνες που είχαμε στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2019 για το 2020, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται απλά για αλλαγές κρατήσεων”. Αυτή την τάση επιβεβαιώνει και ο Ίνγκο Μπούρμεστερ της DER Touristik: “Συνολικά η ζήτηση θα είναι μικρότερη το 2021, από τις σημερινές κρατήσεις οι περισσότερες είναι αλλαγές παλαιότερων προκρατήσεων”, λέει. Κατά την άποψή του περίπου το 20% των επιχειρήσεων του κλάδου βρίσκεται ήδη στα πρόθυρα χρεοκοπίας, ενώ μέχρι το 2021 “το ποσοστό θα αυξηθεί στο 50%”.
Τι επιφυλάσσει το 2021;
Αν μη τι άλλο, υπάρχει τουλάχιστον ενδιαφέρον για το καλοκαίρι του 2021. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία το 21% των πελατών που έκαναν αλλαγή στην κράτηση, προτίμησαν να κλείσουν από τώρα για το επόμενο καλοκαίρι. “Η διάθεση του κόσμου να ταξιδέψει δεν έχει κοπάσει”, λέει η Βίπκε Μάγερ, υπεύθυνη κρουαζιέρας στον όμιλο TUI. “Έχουμε ήδη πολλές προκρατήσεις, αλλά το αν πράγματι θα γίνουν όλες αυτές οι κρουαζιέρες εξαρτάται από την κατάσταση που θα επικρατεί τη συγκεκριμένη στιγμή”. Αυτή τη στιγμή, τονίζει η Βίπκε Μάγερ, κινούνται μόνο τρία κρουαζιερόπλοια της TUI, αλλά ο στόχος είναι να κινηθούν και τα υπόλοιπα, με αισθητά μειωμένη πληρότητα, μέχρι την άνοιξη του 2021. Με τις ταξιδιωτικές οδηγίες που έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα πάντως είναι αδύνατον για τους περισσότερους καταναλωτές να προγραμματίσουν διακοπές σε μακρινούς προορισμούς. Ο κλάδος επιρρίπτει ευθύνες και στους πολιτικούς, υποστηρίζοντας ότι με τις αποφάσεις τους προκαλούν επιπλέον ανασφάλεια στον κόσμο. “Το υπουργείο Εξωτερικών δεν αποφασίζει μόνο του για τις ταξιδιωτικές οδηγίες”, λέει η υπεύθυνη κρουαζιέρας της TUI. “Το ένα υπουργείο αποκλίνει από τις εκτιμήσεις του άλλου και όλα αυτά προκαλούν ανασφάλεια στον κόσμο…”
Ο αναλυτής Τόρστεν Κίρστγκες κάνει λόγο για “καταστροφή” και αντιφατικές αποφάσεις στην έκδοση και ανάκληση ταξιδιωτικών οδηγιών. Ιδιαίτερα επικριτικός είναι ο Κίρστγκες και για την προ μηνών προειδοποίηση του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών Χάικο Μάας ότι αυτή τη φορά το Βερολίνο δεν πρόκειται να οργανώσει πτήσεις για τον επαναπατρισμό των Γερμανών τουριστών σε εποχές πανδημίας. “Αυτό ήταν παραλογισμός”, υποστηρίζει. “Η προειδοποίηση αυτή δεν μπορεί παρά να ισχύει μόνο για τους μεμονωμένους περιηγητές. Στα οργανωμένα ταξίδια, έτσι κι αλλιώς τα τουριστικά γραφεία είναι υποχρεωμένα να μεριμνήσουν για τον επαναπατρισμό των πελατών τους”.
Deutsche Welle – Φριντερίκε Μαρξ, Φίλιπ Λάαγκε (DPA) – Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου