Μετά την κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού, το Ισραήλ βαίνει ξανά προς εκλογές τον ερχόμενο Μάρτιο. Προηγουμένως, στη δίκη Νετανιάχου για διαφθορά θα ξεκινήσει η εξέταση των μαρτύρων. Θα καταφέρει να τη γλιτώσει;
Για τέταρτη φορά μέσα σε δύο χρόνια οι Ισραηλινοί θα προσέλθουν στις κάλπες στις 23 Μαρτίου για να εκλέξουν, εν μέσω πανδημίας, νέο κοινοβούλιο. «Ο ορισμός του παραλογισμού είναι να επαναλαμβάνεις συνεχώς το ίδιο, αναμένοντας διαφορετικό αποτέλεσμα», λέει μια ρήση που αποδίδεται στον διάσημο Άλμπερτ Αϊνστάιν και που ακούγεται ολοένα και συχνότερα στο Ισραήλ για να περιγράψει το πολιτικό χάος και τις συνεχείς εκλογικές διαδικασίες.
Τρεις φορές μέχρι σήμερα ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου απέτυχε να σχηματίσει μετεκλογικά τη κυβέρνηση συνασπισμού που επιθυμούσε. Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι η έκβαση στις εκλογές του Μαρτίου θα είναι λίγο πολύ η ίδια όπως και στις προηγούμενες αναμετρήσεις.
Επισήμως ο λόγος για τη διάλυση της κυβέρνησης Νετανιάχου, η οποία ανέλαβε καθήκοντα μόλις τον περασμένο Μάιο, ήταν η διαφωνία του Λικούντ και του κεντροδεξιού Μπλε Λευκού για τον προϋπολογισμό. Όμως τα πραγματικά αίτια είναι βαθύτερα. Ο καθηγητής πολιτικής επιστήμης Τζόναθαν Ράινχολντ εκτιμά ότι η διάλυση της κυβέρνησης συνασπισμού οφείλεται στη δίκη κατά του πρωθυπουργού για διαφθορά και τους φόβους του για ενδεχόμενη καταδίκη: «Ο πραγματικός λόγος είναι ότι ο Νετανιάχου θέλει πάση θυσία να αποφύγει μια ποινή φυλάκισης». Αρκετοί βουλευτές του συγκυβερνώντος Μπλε Λευκού απέρριψαν τα σχέδια του πρωθυπουργού να περιορίσει σημαντικά τις εξουσίες του υπουργού Δικαιοσύνης, ο οποίος προέρχεται από το κόμμα τους.
Χωρίς σύμμαχο στο Λευκό Οίκο
Επικριτές του Νετανιάχου τον κατηγορούν ότι επιθυμεί διακαώς τον σχηματισμό μιας κυβέρνησης συνασπισμού συντηρητικών και θρησκευτικών πολιτικών δυνάμεων, η οποία να ψηφίσει στο κοινοβούλιο νόμους που θα του επιτρέψουν να αποφύγει μια καταδίκη. Ο πολιτικός επιστήμονας Τζόναθαν Ράινχολντ θεωρεί ωστόσο πολύ περιορισμένες τις πιθανότητες πραγματοποίησης αυτών των σχεδίων, μιας και βάσει των δημοσκοπήσεων δεν διασφαλίζονται τα απαραίτητα ποσοστά. Ειδικοί δεν αποκλείουν νέο πολιτικό αδιέξοδο στις εκλογές του Μαρτίου που θα οδηγήσει τη χώρα νομοτελειακά και σε πέμπτη εκλογική διαδικασία το καλοκαίρι του 2021.
Ο ισραηλινός πολιτικός επιστήμονας θεωρεί ότι ένα ακόμα πρόβλημα για τον πρωθυπουργό Νετανιάχου είναι ότι «σύντομα δεν θα έχει πια έναν υποστηρικτή στο Λευκό Οίκο». Στις τελευταίες ισραηλινές εκλογές, ο πρόεδρος Τραμπ πήρε ξεκάθαρα το μέρος του ισραηλινού προέδρου και εκτός αυτού διαμεσολάβησε για να υπογραφεί η συμφωνία συμφιλίωσης του Ισραήλ με τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, το Σουδάν και το Μαρόκο.
Ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν θεωρείται επικριτής της ισραηλινής εποικιστικής πολιτικής, την οποία στήριξε χωρίς περιστροφές ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Εκτός αυτού το Ισραήλ ανησυχεί μήπως ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου ακολουθήσει πολιτική ειρήνευσης έναντι της Τεχεράνης. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου ανήκει στους σημαντικότερους αντιπάλους της διεθνούς συμφωνίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα και προειδοποιεί εδώ και πολλά χρόνια για τον κίνδυνο που απορρέει και για την ύπαρξη του Ισραήλ. Ο Τζόναθαν Ράινχολντ εκτιμά ότι σε περίπτωση που ο Τζο Μπάιντεν συγκρουστεί με τον ισραηλινό πρωθυπουργό στο ζήτημα του Ιράν ή της ισραηλινής εποικιστικής πολιτικής θα ενισχυθούν τα ποσοστά του Νετανιάχου στις εκλογές.
«Καλύτερος παίκτης» ο Νετανιάχου
Κατά την εκτίμηση του ισραηλινού ειδικού η κρίση του κορωνοϊού ενδέχεται να εξελιχθεί απροσδόκητα σε άσο στο μανίκι του ισραηλινού πρωθυπουργού. Πρόσφατα η δημοτικότητα του αρχηγού του υπερσυντηρητικού κόμματος Τζαμίνα του Ναφτάλι Μπένετ ενισχύθηκε όταν παρουσίασε καινοτόμα σχέδια αντιμετώπισης της πανδημίας. Αν η κατάσταση στο Ισραήλ χειροτερεύσει, τότε ο κερδισμένος θα είναι ο πρόεδρος του Τζαμίνα. Από την άλλη πλευρά όμως ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου διασφάλισε ότι το Ισραήλ ήταν μια από τις πρώτες χώρες στην οποία ξεκίνησε ο εμβολιασμός κατά της πανδημίας, γεγονός που ενίσχυσε το κύρος του στην ισραηλινή κοινωνία. Μέχρι τις εκλογές την άνοιξη ωστόσο πολλά ενδέχεται να αλλάξουν. Και όπως λέει χαρακτηριστικά ο Τζόναθαν Ράινχολντ: «Οι αντίπαλοι του Νετανιάχου κρατούν ως συνήθως καλύτερα χαρτιά, αλλά εκείνος παραμένει ο καλύτερος παίκτης».
Deutsche Welle – Σάρα Λέμελ, dpa – Eπιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος