Οταν τα πράγµατα είναι απλά και αποδεδειγµένα, το µεγαλύτερο λάθος είναι να καταφύγεις σε γενικότητες και στερεοτυπίες για να καλυφθείς. Η πρόεδρος του Αρειου Πάγου Ιωάννα Κλάπα το κάνει συχνά. Θύµατα δεν είναι αυτοί στους οποίους επιτίθεται υπερασπιζόµενη δήθεν τους θεσµούς, θύµα είναι η ίδια η ∆ικαιοσύνη. Γιατί, όταν προσπαθείς να πείσεις την κοινή γνώµη ότι η ∆ικαιοσύνη λειτουργεί θεσµικά και ανεξάρτητα, στην πραγµατικότητα αυτό που κάνεις είναι να υπερασπίζεσαι τα φαινόµενα διαφθοράς και κάθε διεφθαρµένο. Η κοινωνία γνωρίζει τι συµβαίνει και δεν είναι αυτό που περιγράφει η πρόεδρος του Αρειου Πάγου.
Ας δούµε τα απλά και αποδεδειγµένα. Η Μαρία Καρυστιανού είναι µια µάνα που έχασε το παιδί της. Μαζί µε τους άλλους συγγενείς των θυµάτων στο εγκληµατικό δυστύχηµα των Τεµπών απαιτεί να αποδοθεί δικαιοσύνη. Η απαίτηση, την οποία κατανοεί ο καθένας, δεν προσβλέπει ούτε στη θεϊκή παρέµβαση ούτε σε κάποια δεύτερη ζωή. Η Μαρία Καρυστιανού απαιτεί τιµωρία των ενόχων τώρα, σε αυτήν τη ζωή, µε χρήση των νόµων που διέπουν την κοινωνία. ∆εν θέλει αυτοδικία, δεν βρίσκεται υπό το βάρος της απόγνωσης, αντιθέτως λειτουργεί ψύχραιµα και απαιτεί να γίνουν τα νόµιµα. Αυτή η στάση της (όπως και των υπόλοιπων συγγενών) είναι που έχει κάνει σύµµαχο την κοινωνία µε όρους που ξεπερνούν τη συµπαράσταση στον πόνο. Στη Μαρία Καρυστιανού δεν µπορούν να αποδοθούν σκοπιµότητες ή ποταπά κίνητρα. Ο σκοπός είναι ξεκάθαρος και ο δρόµος που έχει επιλέξει είναι ορατός από όλους.
Με την πρόεδρο του Αρειου Πάγου τα πράγµατα είναι διαφορετικά. Η κ. Κλάπα διορίστηκε από την κυβέρνηση Μητσοτάκη στην κορυφή της ∆ικαιοσύνης, αφού υπερπήδησε τρεις συναδέλφους της που προηγούνταν στην επετηρίδα. Το ίδιο έγινε και µε την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη, η οποία µε µεγαλύτερο διασκελισµό υπερπήδησε επτά άλλους εισαγγελείς και διορίστηκε στη θέση. Μπορεί οι παρακάµψεις των αρχαιότερων προκειµένου να διοριστούν συγκεκριµένα πρόσωπα στις ύπατες θέσεις του Αρειου Πάγου να συνηθίζονται, ωστόσο δεν τις ταυτίζεις µε τη δικαιοσύνη και τη διαφάνεια.
Η κ. Κλάπα προχώρησε σε επίθεση εναντίον της Μαρίας Καρυστιανού, η οποία και τόλµησε και είχε δικαίωµα να κρίνει τον τρόπο που λειτουργεί η ανάκριση για το έγκληµα των Τεµπών. Εµπλεη θεσµικού στόµφου, η κ. Κλάπα σχολίασε για όσα εξέθεσε η Καρυστιανού: «Η διαφωνία σε νοµική προσέγγιση και ερµηνεία δεν µπορεί να εκφραστεί από οποιονδήποτε και για οποιονδήποτε λόγο µε λοιδορία, απειλητικές εκφράσεις, υποτίµηση, προσβολή και καθύβριση των θεσµών και των κανόνων, µέσα από τους οποίους η δηµοκρατία καθορίζει τα πλαίσια λειτουργίας των θεσµών».
Στην κ. Κλάπα διαφεύγει ότι θεσµός είναι ο πρόεδρος του Αρειου Πάγου ως ιδιότητα και όχι η ίδια ως πρόσωπο. Θεσµός επίσης είναι η διαδικασία της ανάκρισης, αλλά όχι το πρόσωπο που τη διενεργεί, το οποίο είναι και ελεγχόµενο και κρινόµενο. Αλλωστε είναι η ίδια η ∆ικαιοσύνη που προβλέπει πειθαρχικό έλεγχο και ποινές για τα πρόσωπα που υπηρετούν σε θεσµικές θέσεις και δεν ανταποκρίνονται στα καθήκοντά τους. Κάνει δηλαδή την παραδοχή ότι όλοι δεν είναι ούτε τίµιοι ούτε αλάνθαστοι ούτε και αδιάβλητοι. Το τι είναι το αποδεικνύουν µε τις πράξεις τους.
Στη δηµοκρατία οι θεσµοί δεν είναι ούτε ανέλεγκτοι ούτε ανεξέλεγκτοι. Τα πρόσωπα που τους υπηρετούν λογοδοτούν και όταν επιτίθενται σε πολίτες που ασκούν κριτική διεκδικώντας το δίκιο τους χρησιµοποιώντας επιχειρηµατολογία του επιπέδου «πώς τολµήσατε και µας κρίνατε», τότε κάτι περίεργο ή ύποπτο συµβαίνει.
Τον Φεβρουάριο του 2024 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προχώρησε σε καταδικαστικό ψήφισµα εναντίον της Ελλάδας για θέµατα που αφορούν την εφαρµογή του κράτους δικαίου. Το καταδικαστικό ψήφισµα συγκέντρωσε ψήφους από όλο το φάσµα των ευρωπαϊκών πολιτικών κοµµάτων, συµπεριλαµβανοµένων οµοϊδεατών και πολιτικών συµµάχων του Κυριάκου Μητσοτάκη. Το ψήφισµα έλεγε τα αυτονόητα. Η δηµοκρατία και οι θεσµοί στην Ελλάδα πάσχουν.
Η ευρωβουλευτής της Ν∆ Ελίζα Βόζεµπεργκ είχε αποδώσει την καταδίκη όχι στην ορατή και δυστοπική πραγµατικότητα, αλλά σε ανθελληνική εκστρατεία. Στη δύσκολη θέση που τον εξέθετε πανευρωπαϊκά προέκυψε ως σύµµαχος του Κυριάκου Μητσοτάκη ο Αρειος Πάγος. Η ολοµέλεια που συγκάλεσε η πρόεδρος Ιωάννα Κλάπα, αν και το όργανο δεν έχει τέτοια αρµοδιότητα, απεφάνθη ότι η απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου ήταν «ανεπίτρεπτη και ευθεία παρέµβαση στο έργο των ελληνικών δικαστηρίων, σε σωρεία υποθέσεων που είναι δικαστικά εκκρεµείς».
Με την προσφορά αυτή στον Μητσοτάκη η κ. Κλάπα δεν υπερασπίστηκε φυσικά την ανεξαρτησία της ∆ικαιοσύνης, αλλά κατέδειξε την υπαλληλική και εξαρτώµενη σχέση που έχει η ηγεσία του Αρειου Πάγου µε την εκτελεστική εξουσία.
Αν παρ’ όλα αυτά η κ. Κλάπα δεν λειτουργεί ως παρακολούθηµα και µακρύ χέρι αυτών που τη διόρισαν µε τον τρόπο που τη διόρισαν, τότε θα έχει κάποιες εξηγήσεις στο γιατί η χώρα βρίσκεται στην κορυφή των αξιολογήσεων ως διεφθαρµένο κράτος. Η Ελλάδα κατέλαβε φέτος την ίδια θέση µε την αφρικανική Ναµίµπια και κάποια εξήγηση θα υπάρχει που η τόσο αµερόληπτη και ανεξάρτητη ∆ικαιοσύνη, την οποία δεν έχουµε δικαίωµα να σχολιάζουµε, δεν κατάφερε να χτυπήσει τη διαφθορά και να βάλει τους διεφθαρµένους φυλακή.
Θα έχει επίσης και εξήγηση που οι αγιοποιηµένοι θεσµοί είναι πιο αδύναµοι και από τη µαφία και από το έγκληµα και από τον κάθε απατεώνα. Θα έχει ίσως και µερικά παραδείγµατα από τις τόσες µεγάλες υποθέσεις οικονοµικών σκανδάλων µε πρωταγωνιστές µεγαλόσχηµους και πολιτικά διαπλεκόµενους που οι δράστες πήγαν φυλακή.
Η κοινωνία πλησιάζει στα όρια της ανθεκτικότητάς της βλέποντας τη ∆ικαιοσύνη να λειτουργεί επιλεκτικά και υποκριτικά. Την ώρα που στον Αρειο Πάγο κατασκευάζονται εγκαταστάσεις φρουρίου για να ζουν ασφαλείς οι «ηγέτες» της ∆ικαιοσύνης, στα πρωτοδικεία και τα εφετεία πολλές φορές δεν υπάρχει καν θέρµανση.
Από τη ∆ικαιοσύνη και τους παράγοντές της δεν αφαιρείται κύρος όταν λέγονται τα πράγµατα µε το όνοµά τους. Το κύρος και την εµπιστοσύνη τα αφαιρούν οι αντιλήψεις παντοκρατορίας, η αλαζονεία και ο εναγκαλισµός µε τους ισχυρούς που πρέπει να ελέγχουν.
Το λάθος να αυτοπροσδιορίζονται διάφοροι παράγοντες της ∆ικαιοσύνης ως µέτρο της κοινωνίας και των θεσµών είναι σε κάθε περίπτωση επικίνδυνο θεσµικά. Στην περίπτωση όµως των Τεµπών αποτελεί έκθεση. Βάζουν µπροστά τον εαυτό τους, αφού τον εµφανίζουν ως θεσµό, για να καλύψουν ένα έγκληµα. Την ώρα που τους παρακολουθεί όλη η Ελλάδα και δεν τολµάει να το κάνει ούτε ο Μητσοτάκης πια. Αυτό δεν είναι θεσµός, είναι δεσµός.
