Σύμφωνα με τον Ντάγκλας Ρ. Γκριν (αναπληρωτής διευθυντής επιστημονικού περιοδικού «Science Advances», 22 Μαΐου 2020), για τα εμβόλια ισχύει το «αργό είναι το γρήγορο».
Δηλαδή πρέπει να αφήνουμε να ωριμάζουν τα επιστημονικά δεδομένα έτσι ώστε να είμαστε σίγουροι ως προς την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους. Σκεφτείτε μόνο ότι το εμβόλιο για την παρωτίτιδα μας πήρε τέσσερα χρόνια! Βέβαια θα μου πείτε ότι με τα νέα εμβόλια mRNA, που ειρήσθω εν παρόδω για πρώτη φορά δοκιμάζονται στον άνθρωπο, μπορούμε να επιταχύνουμε πάρα πολύ την παραγωγή τους και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες και αρκετά φτηνά. Ομως γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο θα πρέπει να είμαστε ακόμη πιο προσεκτικοί με αυτές τις fast track διαδικασίες παραγωγής εμβολίων, με τα οποία εισάγουμε θραύσματα συνθετικού γενετικού υλικού στα μυϊκά μας κύτταρα. Είναι κάτι καινούργιο, που μπορεί να είναι και το νέο ιερό δισκοπότηρο της ιατρικής και της βιοτεχνολογίας, μπορεί όμως και όχι, ειδικά όταν γνωρίζουμε ότι η ζωή είναι ένας τρόπος ύπαρξης των πρωτεϊνών.
Τα εμβόλια είναι ίσως το μεγαλύτερο επίτευγμα της επιστήμης και πραγματικά εκτίναξαν το προσδόκιμο επιβίωσης αλλά και την ποιότητα επιβίωσης. Ομως ποτέ από μόνα τους δεν μπόρεσαν να δαμάσουν ένα επιδημιολογικό κύμα και ιδιαίτερα σε οξυκόρυφες μολυσματικές ασθένειες. Τα εμβόλια είναι καλά για το μετά, προκειμένου να κάνουν πιο ήπια τα συμπτώματα της πανδημίας και οι άνθρωποι να μην πεθαίνουν, όμως δεν μπορούν να τις «ξεριζώσουν» τελείως. Επομένως πάντα θα χρειάζεται η δημόσια υγεία, την οποία τώρα ξαφνικά όλοι θυμηθήκαμε… Οταν συστηματικά τα τελευταία 20 χρόνια, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, οι νοσοκομειακές κλίνες που αντιστοιχούν σε πληθυσμό 1.000 κατοίκων μειώνονται δραματικά σε όλες τις χώρες του αναπτυγμένου κόσμου – σε αυτές, ξέρετε, όπου παρατηρούμε εκατόμβες θυμάτων λόγω της πανδημίας. Μόνο στην Ελλάδα την περίοδο 2009-14 έκλεισαν 18 νοσοκομεία, μεταξύ των οποίων και τα λοιμωδών.
Ομως αν είναι έτσι τα πράγματα, γιατί υπάρχει αυτή η τεράστια φρενίτιδα με τα εμβόλια, στα οποία ολόκληρες κοινωνίες έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους και τα περιμένουν σαν μάννα εξ ουρανού, ενώ δεν υπάρχει καμία αναφορά σε φάρμακα που έχουν αδειοδοτηθεί και μάλιστα με τον ίδιο τύπο άδειας έκτακτης ανάγκης και υπό επιτήρηση; Και ειδικά όταν γνωρίζουμε ότι τα φάρμακα μπορούν να δράσουν άμεσα σε ασθενείς στα πρώτα στάδια, αδρανοποιώντας τον ιό;
Μα η απάντηση είναι απλή: τα φάρμακα θα πουληθούν σε κάποια εκατομμύρια δόσεις, ενώ τα εμβόλια σε αρκετά δισεκατομμύρια. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, ότι τα κέρδη είναι τεράστια, ειδικά όταν μιλάμε για εισηγμένες στο χρηματιστήριο βιοτεχνολογικές εταιρείες, με μεγαλομετόχους οικονομικούς κολοσσούς με τεράστια κεφαλαιοποίηση, μεγαλύτερη ακόμη κι απ’ αυτό τον προϋπολογισμό των ΗΠΑ. Μόνο η τιμή της μετοχής της Moderna Inc. τον τελευταίο χρόνο αυξήθηκε κατά 548 δολάρια (47%), ενώ τον Μάιο, όταν δημοσιεύτηκαν τα πρώτα επιτυχή προκαταρκτικά αποτελέσματα στο στάδιο 1 των κλινικών δοκιμών, μεγαλοστελέχη της εταιρείας πούλησαν 120.000 μετοχές κερδίζοντας 101 εκατ. δολάρια σε μόλις μία μέρα! Αλλωστε ποτέ ξανά στην ιστορία των εμβολίων δεν έχουμε προαγορές εμβολίων σε τόσο μεγάλες ποσότητες, ενώ οι εταιρείες βγαίνουν και ανακοινώνουν στην κοινότητα την καταλληλότητα των προϊόντων τους πριν από τις ανεξάρτητες ρυθμιστικές αρχές, οι οποίες τα αξιολογούν.
Και γιατί ενώ η διευθύντρια του ΔΝΤ μιλάει για τη μεγαλύτερη παγκόσμια οικονομική κρίση τα τελευταία 100 χρόνια, μετά το αρχικό κραχ τα χρηματιστήρια εκτινάσσονται άμα τη ανακοινώσει των εμβολίων; Κι όλα αυτά σε εμβόλια που έχουν δοκιμαστεί μόνο in vitro (στο εργαστήριο), υπό ιδανικές συνθήκες, σε εθελοντές που ούτε καν καπνίζουν. Και έτι περαιτέρω όταν δεν γνωρίζουμε καν την επιδημιολογική συμπεριφορά του ιού και τη φυσική του ανοσία. Με άλλα λόγια, δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο πραγματικός αριθμός των κρουσμάτων, πόσοι είναι οι ασυμπτωματικοί και πόσοι οι συμπτωματικοί, αν δημιουργείται ανοσία ή όχι, αν μολύνεσαι μία φορά και τελειώνεις ή αν υπάρχει πιθανότητα να ξαναμολυνθείς κ.λπ.
Ο Βασίλης Λύκος είναι δρ βιολόγος – περιβαλλοντολόγος Πανεπιστημίου Κρήτης
