Οι τομεάρχες Προστασίας του Πολίτη και Εθνικής Άμυνας, Γιάννης Ραγκούσης και Θεόδωρος Δρίτσας, αλλά και η γραμματέας της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος, Όλγα Γεροβασίλη, τονίζουν ότι υπάρχουν «αδικαιολόγητες καθυστερήσεις και μεθοδεύσεις στην προκήρυξη του διαγωνισμού για τις νέες ταυτότητες, με ταυτόχρονη αύξηση του κόστους».
Η ερώτηση τέθηκε προς τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλη Χρυσοχοϊδη. Αναλυτικά:
«Ήδη από το 2006 το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας (ΑΕΑ), μέσω της Διεύθυνσης Διαβατηρίων και Εγγράφων Ασφαλείας, εκτυπώνει τα έγγραφα ασφαλείας του Ελληνικού Κράτους, με κυριότερα το Διαβατήριο, την άδεια οδήγησης και την άδεια διαμονής, σύμφωνα με διεθνή πρότυπα και προδιαγραφές. Μάλιστα ειδικά το ελληνικό Διαβατήριο συγκαταλέγεται, σύμφωνα με τον δείκτη Henley, ανάμεσα στα πιο ισχυρά παγκοσμίως και συγκεκριμένα κατατάσσεται στην 8η θέση από κοινού με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Ηνωμένο Βασίλειο, Νορβηγία και Βέλγιο.
Σημειωτέο ότι ο δείκτης Henley κατηγοριοποιεί τα διαβατήρια με βάση τους προορισμούς που προσφέρουν πρόσβαση χωρίς βίζα και βασίζεται σε δεδομένα που παρέχει η Διεθνής Αρχή Αερομεταφορών (IATA). Καλύπτει 199 διαβατήρια και 227 ταξιδιωτικούς προορισμούς.
Το γεγονός, εξάλλου, ότι το ελληνικό Διαβατήριο συγκαταλέγεται στα πιο ασφαλή, εξασφάλισε στην Ελλάδα, για πρώτη φορά το 2018, τη συμμετοχή στο Πρόγραμμα Απαλλαγής Θεωρήσεων (Visa Waiver Program) των Η.Π.Α., δηλαδή τη δυνατότητα των Ελλήνων πολιτών να ταξιδεύουν στις ΗΠΑ μόνο με το διαβατήριό τους χωρίς να χρειάζονται προξενική θεώρηση (Visa).
Ωστόσο, οι ταυτότητες εκδίδονται εκτός του συστήματος έκδοσης Διαβατηρίων και ασφαλών εγγράφων του ΑΕΑ, με απλά εκτυπωτικά μέσα, με αποτέλεσμα να μην θεωρούνται ασφαλείς. Ήταν αδήριτη η ανάγκη λοιπόν να προκηρυχθεί διαγωνισμός για έκδοση μίας νέας μορφής ταυτότητας με χαρακτηριστικά ασφαλείας.
Επιπλέον, το 2017 έληξε η συμβατική διάρκεια λειτουργίας του συστήματος του ΑΕΑ έκδοσης εγγράφων ασφαλείας, οπότε και ενεργοποιήθηκε η συμπεφωνημένη προαίρεση παράτασης.
Για τους λόγους αυτούς, στις 18 Απριλίου 2019 το ΑΕΑ ξεκίνησε τη μειοδοτική διαγωνιστική διαδικασία για τη δημιουργία νέου Πληροφοριακού Συστήματος Εντύπων Ασφαλείας (Ο.Π.Σ.Ε.Α.) αποστέλλοντας προσκλήσεις ενδιαφέροντος σε 25 ειδικευμένους φορείς που ενεργοποιούνται παγκόσμια αλλά ιδιαίτερα στον Ευρωπαϊκό χώρο, με σκοπό την έκδοση των νέων Δελτίων Ταυτότητας, αλλά και όλων των εγγράφων ασφαλείας ακολουθώντας πλήρως τις σχετικές συστάσεις του ICAO (Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας) και των Ευρωπαϊκών Κανονισμών.
Οι νέες ελληνικές ταυτότητες με μορφή τύπου ID-1 (και κοινά χαρακτηριστικά ασφαλείας με τα άλλα έγγραφα ασφαλείας) θα περιλάμβαναν μεταξύ άλλων Ζώνη Μηχανικής Ανάγνωσης, για αναγνώριση από ειδικά μηχανήματα σάρωσης και ηλεκτρονικό μέσο – chip για την αποθήκευση των απαραίτητων Βιομετρικών στοιχείων, μεταξύ των οποίων και η φωτογραφία του κατόχου, καθώς και χώρο για την πιθανή ενσωμάτωση στοιχείων ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
Όπως κατά κανόνα συμβαίνει στη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών της ΕΕ, όπου 24 από τις 28 χώρες εκδίδουν δελτία με ασπρόμαυρη φωτογραφία έτσι και εν προκειμένω επελέγη η εγχάραξη ασπρόμαυρης φωτογραφίας για τεχνικούς και οικονομικούς λόγους, αλλά και για λόγους ασφαλείας.
Συγκεκριμένα δε 23 από τις 24 χώρες που έχουν υιοθετήσει την ασπρόμαυρη φωτογραφία ακολουθούν την τεχνική “εγχάραξης με laser (laser engraving)”. Από αυτές οι 10 χρησιμοποιούν συστήματα που προμηθεύτηκαν την τελευταία πενταετία. Η ασπρόμαυρη φωτογραφία έχει υιοθετηθεί σε αντίστοιχα μεγέθη και για τα εκδιδόμενα Διαβατήρια. Για τις δε κάρτες διαμονής, όλα ανεξαιρέτως τα κράτη της Ε.Ε. χρησιμοποιούν τη συγκεκριμένη τεχνική για αποτύπωση ασπρόμαυρης φωτογραφίας. Συμπερασματικά η συγκεκριμένη τεχνική είναι η πλέον καθιερωμένη και ασφαλής μέθοδος, συνιστώντας ένα διεθνές και ασφαλές πρότυπο.
Αν και η σχετική αγορά είναι συγκεκριμένη λόγω της ιδιαίτερης φύσης του αντικειμένου, κατέστη δυνατή η αποστολή προσκλήσεων σε 25 ειδικευμένους φορείς, ώστε ευλόγως αναμενόταν, λόγω του πλήθους των συμμετεχόντων και του μεγάλου ανταγωνισμού, το τελικό κόστος να πέσει πολύ χαμηλότερα από τα 515.400.000 ευρώ του προϋπολογισμού.
Σύμφωνα δε με εκτιμήσεις των πλέον αρμόδιων το κόστος δεν θα ξεπερνούσε τα 400 εκατ. Ευρώ – ποσό που αντιστοιχεί σε λιγότερα από 7 ευρώ ανά πολίτη συν τα έξοδα των φωτογραφιών για τις ταυτότητες.
Ωστόσο, εντελώς αιφνιδιαστικά και αναιτιολόγητα η Νέα Δημοκρατία 10 ημέρες αφότου ανέλαβε τη διακυβέρνηση και συγκεκριμένα στις 17.7.2019, προέβη στην ματαίωση του εν λόγω διαγωνισμού, προβάλλοντας την υποτιθέμενη ανάγκη «να επαναπροκηρυχθεί με νέες προδιαγραφές, ώστε τα νέα έντυπα ταυτότητας να περιλαμβάνουν πέραν των στοιχείων ταυτότητας και όλα τα αναγκαία στοιχεία για την ηλεκτρονική διακυβέρνησης».
Όμως, τον Δεκέμβριο του 2019, το Συμβούλιο της Επικρατείας, έκρινε με την ΣτΕ 7μ 2388/2019 ότι στον νέο τύπο ταυτότητας που θα αφορά το σύνολο των πολιτών, δεν μπορεί να αναγράφονται στοιχεία που απαιτούνται για τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, διότι αυτά έχουν ευρύτερο περιεχόμενο και δεν χρειάζονται για να αποδείξει ένας πολίτης την ταυτότητά του.
Ώστε κανένας λόγος να μη φαίνεται εν τέλει να συνέτρεχε που να δικαιολογούσε την ματαίωση του προκηρυχθέντος διαγωνισμού και της εν εξελίξει διαγωνιστικής διαδικασίας.
Πέρα δε από την επίσημη ανακοίνωση του Υπουργείου αναφορικά με τους λόγους ματαίωσης του διαγωνισμού, πρόσφατα δημοσιεύματα αποκαλύπτουν ότι οι αλλαγές στις νέες προδιαγραφές του διαγωνισμού δεν αφορούν μόνο την προσθήκη υποδομής για την ηλεκτρονική υπογραφή αλλά κυρίως την αλλαγή του είδους της εγχάρακτης φωτογραφίας. Συγκεκριμένα στις νέες ταυτότητες έχει πλέον προβλεφθεί ότι η φωτογραφία που θα υπάρχει τυπωμένη θα είναι έγχρωμη κι όχι ασπρόμαυρη, όπως στην αρχική προκήρυξη.
Όπως όμως αναφέρθηκε ανωτέρω μόνο 3 χώρες από τις 28 της Ε.Ε. χρησιμοποιούν έγχρωμη φωτογραφία, υιοθετώντας η κάθε μία διαφορετική και μεμονωμένη τεχνολογία. Συγκεκριμένα: η Ρουμανία με τεχνολογία απλής εκτύπωσης με laser toner, η Μάλτα με τεχνολογία thermal transfer και η Γερμανία με τεχνολογία inkjet (innosec fusion).
Σε ό, τι αφορά στο κόστος, όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι ανεξαρτήτως τεχνολογικής λύσης η ενσωμάτωση έγχρωμης φωτογραφίας στα υλικά που χρησιμοποιούνται για την βάση (το υπόστρωμα) των εγγράφων τύπου ΙD είναι αισθητά ακριβότερη από την εγχάραξη ασπρόμαυρης φωτογραφίας.
Με άλλα λόγια, ο πρώτος διαγωνισμός τελικά ματαιώθηκε κατ’ ουσίαν για να επιλεγεί στην επαναπροκύρηξη έγχρωμη αντί για ασπρόμαυρη φωτογραφία, αυξάνοντας το κόστος με μία μη προτυποποιημένη τεχνολογία που πιθανώς ευνοεί συγκεκριμένα εταιρικά σχήματα, χωρίς να προσθέτει απολύτως τίποτε στο επίπεδο της ασφάλειας. Και χωρίς να επιβάλλεται από τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς ενώ δεν αποτελεί πάγια πρακτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση!
Άλλωστε, οφείλει να επισημανθεί ότι σύμφωνα με δημοσιεύματα οι εταιρείες που έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό, με βάση τις νέες προδιαγραφές που έθεσε η Κυβέρνηση για έγχρωμη φωτογραφία είναι ελάχιστες και κυμαίνονται μεταξύ 3 με 5, σε αντίθεση με τις 25 εταιρείες στις οποίες είχαν αποσταλεί προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος με βάση τον προηγούμενο διαγωνισμό.
Το γεγονός αυτό δημιουργεί σοβαρές υπόνοιες σε βάρος του αδιάβλητου του διαγωνισμού, στρεβλώνει τον ανταγωνισμό και περιορίζει τη δυνατότητα μείωσης του κόστους, ως αρχικά τουλάχιστον είχε προβλεφθεί καθώς προδιαγράφοντας την έγχρωμη φωτογραφία, «φωτογραφίζει» προδιαγραφές που μπορούν να παρέχουν μόνο συγκεκριμένοι και εντελώς περιορισμένοι ανάδοχοι.
Με βάση τα παραπάνω ερωτάται ο κ. υπουργός:
1. Γιατί η κυβέρνηση καθυστέρησε τη διαδικασία έκδοσης των νέων ταυτοτήτων, με προφανείς τους κινδύνους που προκαλεί αυτή η καθυστέρηση στις διεθνείς σχέσεις και υποχρεώσεις τις χώρας;
2. Γιατί η κυβέρνηση αποφάσισε να επιλέξει την έγχρωμη φωτογραφία σε αντίθεση με τη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών της Ε.Ε., ανεβάζοντας κατακόρυφα το κόστος κι επιβαρύνοντας οικονομικά, αδικαιολόγητα, τους Έλληνες πολίτες χωρίς να προσθέτει το παραμικρό όφελος στο σκέλος της ασφάλειας;
3. Για ποιο λόγο η κυβέρνηση αποφάσισε να ακυρώσει έναν καθόλα νόμιμο και σύμφωνο με την ευρωπαϊκή νομοθεσία διαγωνισμό, ο οποίος απευθυνόταν σε 25 υποψήφιους αναδόχους –προκειμένου να εξασφαλιστεί η χαμηλότερη δυνατή τιμή- και όχι μόνο σε ελάχιστους, όπως τώρα, περιορίζοντας το μεταξύ τους ανταγωνισμό σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος;
Οι ερωτώντες βουλευτές
Ραγκούσης Ιωάννης
Γεροβασίλη Όλγα
Δρίτσας Θεόδωρος»
