ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: «Ψηλά τις καρδιές», του Μαξίμ Λέο

Ο Μαξίμ Λέο καταγράφει τη σχέση του με τη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας στο βιβλίο «Ψηλά τις καρδιές».

Κάτι σαν επιµνηµόσυνη δέηση ή ίσως –για να αποφύγουµε τις πένθιµες αναφορές, καθώς το πένθος δεν έχει θέση στην περίπτωση του θανόντα που υπήρξε θανών από την πρώτη ηµέρα της ζωής του– µια πρόσκληση σε απογευµατινό τσάι που ανάµεσα στις συζητήσεις για τη νοστιµιά των συνοδευτικών µπισκότων και τις εναλλαγές του καιρού γίνεται η αναδροµή σε κάποιο κράτος που υπήρξε κάποτε. Και όχι σε οποιοδήποτε κράτος. Στη Λαοκρατική ∆ηµοκρατία της Γερµανίας. Ο Μαξίµ Λέο, δηµοσιογράφος σήµερα στην «Berliner Zeitung» και έφηβος την εποχή της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου, αφηγείται την ιστορία µιας χώρας µέσα από τις επιµέρους ιστορίες των µελών της οικογένειάς του.

Ο ένας παππούς Εβραίος αστός που διέφυγε στη Γαλλία τον καιρό του ναζισµού, συµµετείχε στην αντίσταση, προσχώρησε στο κοµµουνιστικό κόµµα και µετά το τέλος του πολέµου επέστρεψε στην πατρίδα για να συµµετάσχει στην οικοδόµηση του σοσιαλισµού. Ο άλλος παππούς εργάτης, που πίστεψε στον Χίτλερ, στρατεύτηκε στη Βέρµαχτ λίγο πριν από το τέλος του πολέµου, αιχµαλωτίστηκε και πέρασε µεγάλο χρονικό διάστηµα αιχµάλωτος στη Γαλλία προτού επιστρέψει στο Βερολίνο, όπου, από ένα καπρίτσιο της τύχης, επέλεξε να ζήσει στο υπό σοβιετική κατοχή τµήµα και να συµµετάσχει κι αυτός µε τη σειρά του στη σοσιαλιστική υπόθεση.

Η µητέρα του Μ. Λέο, κοµµουνίστρια δηµοσιογράφος που σύντοµα αντιλαµβάνεται το καθεστώς ψέµατος και προπαγάνδας που έχει επιβληθεί στη Λ∆Γ, καταβάλλει προσπάθεια για να διαχειριστεί τη σχέση της µε το κόµµα και την πατρίδα – αναζητώντας να καταλάβει τα κίνητρα του δικού της πατέρα που παραµένει αµετακίνητος στις ιδέες του παρά το περιβάλλον ελέγχου που δυναστεύει το αίσθηµα ελευθερίας που τον διακατέχει. Από την άλλη, ο πατέρας του συγγραφέα, εκκεντρικός καλλιτέχνης, έχει βρει τον τρόπο να επιβιώνει µέσα στον εφιάλτη δίχως να ενσωµατώνεται στην επιβεβληµένη πραγµατικότητα.

Το «Ψηλά τις καρδιές» είναι στην πραγµατικότητα ένα βιβλίο για το ανέφικτο της ουτοπίας και για τις ανθρώπινες σχέσεις που παράγει η µαταίωση των αγώνων για µια κοινωνία όπου «ο ψαράς θα γράφει ποιήµατα και ο ποιητής θα ψαρεύει». Ο Μ. Λέο φιλοτεχνεί το fresco ενός κόσµου που τον κατάπιε η ροή της Ιστορίας, αλλά όχι και της λήθης. Η µετάφραση της Γιώτας Λαγουδάκου αποτυπώνει τον δηµοσιογραφικό ρυθµό του κειµένου.