Η πρώην αρχισυντάκτρια του ιστότοπου Index Βερόνικα Μουνκ μιλά αποκλειστικά στο Documento για τη δυσκολία να είσαι αδέσμευτος δημοσιογράφος στην εποχή του Ορμπάν.
Στις 22 Ιουνίου το «βαρόμετρο ανεξαρτησίας» που είχαν δημιουργήσει οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι του ουγγρικού ενημερωτικού ιστότοπου Index προκειμένου να καταγράφουν τον βαθμό της ελευθερίας έκφρασής τους μετακινήθηκε από την ένδειξη «ανεξάρτητοι» στην ένδειξη «σε κίνδυνο». Αυτή ήταν και η αρχή του τέλους για το Μέσο που επί δέκα έτη αποτελούσε μια από τις τελευταίες πηγές ενημέρωσης που ασκούσαν κριτική στον πρωθυπουργό της χώρας Βίκτορ Ορμπάν.
Η ιδιοκτησιακή αλλαγή, συγκεκριμένα το πέρασμα του 50% του ενημερωτικού ιστότοπου στον Μίκλος Βασίλι, έναν επιχειρηματία που πρόσκειται στην κυβέρνηση, καθώς και η προ ημερών απόλυση του διευθυντή σύνταξης Σάμπολτς Ντουλ κατέστησαν ξεκάθαρο το νέο όραμα των ιδιοκτητών. Αξίζει να σημειωθεί μάλιστα ότι της απόλυσης του Ντουλ είχε προηγηθεί η δημοσίευση ενός άρθρου στον ιστότοπο με το οποίο ο ίδιος εξηγούσε τους λόγους που θεωρούσε ότι κινδύνευε η ανεξαρτησία του σάιτ.
Παραιτήθηκαν σχεδόν όλοι!
Η αντίδραση των υπόλοιπων δημοσιογράφων του Index ήταν άμεση: περισσότεροι από 70 εργαζόμενοι υπέβαλαν την παραίτησή τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την απόλυση του διευθυντή τους, κάνοντας λόγο για απροκάλυπτη απόπειρα άσκησης πίεσης. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και η Βερόνικα Μουνκ, αρχισυντάκτρια του Index. Οπως εξηγεί η ίδια σε αποκλειστική συνέντευξή της στο Documento, «πριν από χρόνια σχεδιάσαμε τη γραμμή που θα ακολουθούσε το Index και θέσαμε δύο απαράβατους κανόνες: είπαμε ότι κανείς δεν θα μας υπαγορεύει τι να γράφουμε και πώς και κανένας δεν θα μας υπαγορεύει με ποιον θα δουλέψουμε. Μέχρι πολύ πρόσφατα και οι δύο κανόνες μας τηρούνταν απόλυτα».
Ολα ωστόσο άλλαξαν όταν η ιδιοκτησία του Μέσου άλλαξε χέρια, όπως άλλωστε συνέβη και με τη συντριπτική πλειονότητα των ΜΜΕ της χώρας, που με ελάχιστες εξαιρέσεις ανήκουν πλέον σε φιλοκυβερνητικούς επιχειρηματίες. Μάλιστα κατά τη διάρκεια των μακρών διαπραγματεύσεων για την εξαγορά κορυφαίοι συντάκτες ζήτησαν απτές διασφαλίσεις για την προστασία της ακεραιότητας και της ανεξαρτησίας του Index.hu, αλλά δεν έλαβαν καμία καθησυχαστική απάντηση.
«Σοκαριστική απόλυση»
Για τη Βερόνικα Μουνκ οι τελευταίοι μήνες εργασίας στο Index ήταν και οι πιο δύσκολοι, ωστόσο, όπως εξηγεί, δεν μπορεί να μπει σε λεπτομέρειες καθώς δεσμεύεται σχετικά από συμφωνία εμπιστευτικότητας που υπέγραψε με τη διεύθυνση του Index. Παρ’ όλα αυτά, σημειώνει: «Δεν είναι εύκολο να είσαι ανεξάρτητος δημοσιογράφος, καθώς στην Ουγγαρία υπάρχουν ολοένα και λιγότερο ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης. Το να είσαι ανεξάρτητος δημοσιογράφος σημαίνει ότι είναι πολύ δύσκολο να βρεις δουλειά. Ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμη μερικά πολύ αξιόπιστα Μέσα που λειτουργούν βάσει των παραδοσιακών δημοσιογραφικών αξιών: τα 24.hu, HVG, 444.hu, Atlatszó κ.ά.».
Τη ρωτάμε αν η απόλυση του Σάμπολτς Ντουλ ήταν αναμενόμενη. «Δεν μπορώ να πω ότι με εξέπληξε, αλλά και πάλι ήταν σοκαριστικό. Ημουν προετοιμασμένη εδώ και πολύ καιρό για το τέλος του Index. Βασικά από το 2010, όταν το πεδίο των ΜΜΕ της χώρας άρχισε να κυριαρχείται ολοένα και περισσότερο από επιχειρηματίες με στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση» απαντάει.
Η ερώτηση τι σκοπεύει να κάνει το επόμενο διάστημα τη βρίσκει απροετοίμαστη. «Αυτό που ξέρω σίγουρα είναι ότι τις επόμενες εβδομάδες (σ.σ.: μέχρι το τέλος Αυγούστου) θα συνεχίσουμε να ανεβάζουμε περιεχόμενο στο Index.hu για έναν απλό λόγο: είναι υποχρέωση που απορρέει από τη σχετική νομοθεσία. Υστερα από αυτό; Ελπίζω ειλικρινά ότι το προσωπικό του Index θα καταφέρει να μείνει μαζί, να συνεργαστεί και να συνεχίσει να κάνει αυτό που κάνουμε τα τελευταία 20 χρόνια» καταλήγει.
Υποστήριξη των πολιτών
Το μόνο σίγουρο είναι ότι περισσότερο από ποτέ οι πολίτες της χώρας έχουν ανάγκη την αδέσμευτη δημοσιογραφία. Αλλωστε το Index ήταν ο κορυφαίος ειδησεογραφικός ιστότοπος της χώρας και κατά τη διάρκεια της πανδημίας έσπασε όλα τα ρεκόρ καταγράφοντας 1 με 1,5 εκατομμύριο επισκέψεις καθημερινά. Η υποστήριξη των πολιτών καταδείχτηκε και από την αυθόρμητη κίνηση συμπαράστασης που πραγματοποιήθηκε μόλις έγιναν γνωστές η απόλυση του διευθυντή σύνταξης και η παραίτηση της πλειονότητας των δημοσιογράφων. Μάλιστα χιλιάδες Ούγγροι πραγματοποίησαν πορεία διαμαρτυρίας προς το γραφείο του πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν προκειμένου να εκφράσουν την έντονη αγανάκτησή τους για τις διαρκείς κυβερνητικές επιθέσεις εναντίον της ελευθερίας έκφρασης των ΜΜΕ.
