Στο τραπέζι το κυπριακό στα τέλη Απριλίου, διερευνητικές επαφές για τα ελληνοτουρκικά στην Αθήνα και αναταραχές στο ενεργειακό στάτους της ΝΑ Μεσογείου
Ο κύβος για το κυπριακό ερρίφθη. Στις 27, 28 και 29 Απριλίου, στο μέσο δηλαδή της Μεγάλης Εβδομάδας για Ελλάδα και Κύπρο, θα διεξαχθεί στη Γενεύη η πενταμερής διάσκεψη για το μέλλον της μεγαλονήσου.
Ολες οι πληροφορίες θέλουν η συνάντηση αυτή να είναι το σημείο εκκίνησης μιας προσπάθειας στην οποία όλα τα εμπλεκόμενα μέρη θα καταλήξουν, μέχρι το καλοκαίρι, σε ένα προσυμφωνημένο πλαίσιο επανέναρξης των συνομιλιών για την οριστική επίλυση του κυπριακού.
Επί του παρόντος τόσο η Τουρκία όσο και η Κύπρος και η Ελλάδα προσέρχονται με θέσεις εκ διαμέτρου αντίθετες, που δύσκολα μπορεί να βρει κάποιος σημεία σύγκλισης.
Η ξεκάθαρη θέση της Βρετανίας
Ισως η μόνη πλευρά που έχει ανοίξει μερικώς τα χαρτιά της να είναι η Βρετανία με τις προτάσεις του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών Ντομινίκ Ραμπ, ο οποίος έχει παρουσιάσει ένα σχέδιο στις δύο πλευρές. Δύο βουλευτές των Εργατικών, ο σκιώδης υπουργός για την Ειρήνη και τον Αφοπλισμό Φαμπιάν Χάμιλτον με επιστολή του στην «Telegraph» και η σκιώδης υπουργός για την Ευρώπη και την Αμερική Κάθριν Ουέστ εξέφρασαν τον προβληματισμό τους για τις προτάσεις, λέγοντας μάλιστα ότι υπονομεύουν τις παραδοσιακές θέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου για το κυπριακό (διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία). Και ακόμη χειρότερα, οι δύο Εργατικοί θεωρούν ότι εμπνευστής του σχεδίου είναι η τουρκοκυπριακή πλευρά.
Το οξύμωρο είναι ότι και η τουρκοκυπριακή πλευρά αντιδρά στο σχέδιο Ραμπ με τον γενικό γραμματέα του Κόμματος Εθνικιστικής Δημοκρατίας (MDP) στα κατεχόμενα Σουνάλπ Ντερβίς Σενσέρ να σημειώνει ότι «η αποδοχή μιας τέτοιας πρότασης σημαίνει αυτοκτονία για την τουρκοκυπριακή πλευρά».
Ανεβαίνουν οι τόνοι στα ελληνοτουρκικά
Το τελευταίο διάστημα η Τουρκία αναβάθμισε τις προκλήσεις της έναντι της Ελλάδας μεταφέροντας το πεδίο των ενεργειών της από τη ΝΑ Μεσόγειο και το «Ορούτς Ρέις» στο Αιγαίο με το «Τσεσμέ». Προφανώς η ενέργεια αυτή της Αγκυρας σχετίζεται με τον επόμενο γύρο των διερευνητικών επαφών στην Αθήνα (η ελληνική πλευρά αναμένει την απάντηση της Τουρκίας), ωστόσο οι τουρκικές προθέσεις είναι πολύ βαθύτερες.
Η Τουρκία βγάζοντας το παλαιάς τεχνολογίας «Τσεσμέ» στο βόρειο και κεντρικό Αιγαίο, εντός της περιοχής που περιγράφεται στη Navtex 0122/21 ανάμεσα στη Λήμνο, τον Αγιο Ευστράτιο και τη Σκύρο, δοκιμάζει στο πεδίο την πάγια θέση της ότι τα ελληνικά νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και φυσικά ΑΟΖ, συνεπώς τα πραγματικά θαλάσσια σύνορα μεταξύ των χώρων βρίσκονται στον 25ο παράλληλο με βάση τη θεωρία της μέσης γραμμής. Και όλα αυτά με την αντίδραση της Αθήνας να περιορίζεται στο γεγονός ότι οι έρευνες του «Τσεσμέ» ξεκίνησαν με βάση Navtex του παράκτιου σταθμού της Σμύρνης, ο οποίος δεν είχε τέτοια δικαιοδοσία.
Η Τουρκία μάλιστα φρόντισε να προασπίσει τη θέση της αυτή με την καταγγελία για… παρενόχληση του «Τσεσμέ» από τέσσερα ελληνικά F-16.
Η συνέχεια βέβαια θα δοθεί από αύριο Δευτέρα οπότε ξεκινά η μεγάλη τουρκική άσκηση «Mavi Vatan» στην οποία θα λάβει μέρος σχεδόν το σύνολο του τουρκικού στόλου (87 πλοία), δώδεκα ελικόπτερα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV) και περισσότερα από 30 μαχητικά αεροπλάνα.
Με το παραπάνω κλίμα είναι απορίας άξιο αν και με τι περιεχόμενο θα διεξαχθεί ο επόμενος γύρος των διερευνητικών στην Αθήνα. Ανάλογες απορίες προκαλεί και το γεγονός ότι η Αθήνα είχε δηλώσει ως προϋπόθεση για την έναρξη των διερευνητικών την απόσυρση του «Ορούτς Ρέις» από τη ΝΑ Μεσόγειο, ενώ για το «Τσεσμέ» η Αθήνα τήρησε σιγή ασυρμάτου.
Το παζλ των ελληνοτουρκικών συμπληρώνεται με την επόμενη Σύνοδο Κορυφής της 25ης Μαρτίου. Η θέση του Βερολίνου υπέρ του ελληνοτουρκικού διαλόγου είναι γνωστή εδώ και καιρό (ορισμένοι μάλιστα επιμένουν ότι επί της ουσίας τον έχει επιβάλει), όπως και το γεγονός ότι επιφυλάσσει για τον εαυτό του τον ρόλο του διαμεσολαβητή ανάμεσα στις δύο χώρες. Ωστόσο ο διάλογος ή η προοπτική διαλόγου είναι προφανές ότι αποκλείει κάθε περίπτωση επιβολής περαιτέρω κυρώσεων στην Τουρκία από την πλευρά της ΕΕ, χωρίς φυσικά η Τουρκία να κάνει πίσω από το πλαίσιο των διεκδικήσεών της έναντι της Ελλάδας που φτάνει μέχρι και το σημείο να αμφισβητεί διεθνείς συνθήκες.
Αίγυπτος – Ισραήλ και στο βάθος Τουρκία
Σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει να προσθέσει κανείς ότι παρατηρείται εσχάτως και μια ευρύτερη κινητικότητα στη ΝΑ Μεσόγειο. Τις τελευταίες ημέρες με αφορμή την επίσκεψη την περασμένη Κυριακή στην Ιερουσαλήμ του υπουργού Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων της Αιγύπτου Τάρεκ ελ Μόλα –όπου Ισραήλ και Αίγυπτος συμφώνησαν τη σύνδεση μέσω ενός υπεράκτιου αγωγού του κοιτάσματος φυσικού αερίου Λεβιάθαν με εγκαταστάσεις που ανήκουν στην αιγυπτιακή εταιρεία υγροποιημένου φυσικού αερίου– είδαν το φως της δημοσιότητας πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες το Κάιρο μετέφερε τη θέλησή του να υπάρξει συνεργασία των δύο χωρών στον ενεργειακό τομέα με την Τουρκία.
Είναι προφανές ότι οι εξελίξεις στην περιοχή τρέχουν, η ενεργειακή επάρκεια της ΕΕ είναι στο κέντρο τους, ο East Med μοιάζει να έχει περάσει στην ιστορία και ο κίνδυνος να επιχειρηθεί η σύνδεση των αιγυπτιακών και ισραηλινών κοιτασμάτων με αγωγούς μέσω Τουρκίας προς τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είναι κάτι παραπάνω από υπαρκτός. Αυτό φυσικά προϋποθέτει την επαναπροσέγγιση της Τουρκίας με τη Δύση και κυρίως με τις ΗΠΑ, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό γεωπολιτικά.
