Ενα βρόμικο σχέδιο που επεξεργάστηκαν στελέχη του Λευκού Οίκου προσπαθούν να θέσουν σε εφαρμογή οι ΗΠΑ χρησιμοποιώντας τον 35άχρονο Χουάν Γκουαϊδό, πρόεδρο της Βουλής της Βενεζουέλας. Θέλοντας να εκμεταλλευτούν προς δικό τους όφελος τα βενεζουελάνικα κοιτάσματα πετρελαίου, τον έβαλαν να αυτοανακηρυχθεί πρόεδρος της χώρας και εξέδωσαν ανακοίνωση υποστήριξής του.
Oπως αποκαλύπτει η βρετανική εφημερίδα «Guardian», ως πρώτο βήμα υποστήριξης του Γκουαϊδό η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ θα προσπαθήσει να μεταφέρει σε «φιλικά» ιδρύματα και εταιρείες τα κονδύλια και τα περιουσιακά στοιχεία που έχει η Βενεζουέλα στο εξωτερικό και ελέγχονται από το καθεστώς του προέδρου Νικολάς Μαδούρο.
Στο σχέδιο προβλέπεται ότι ο Γκουαϊδό, με τη βοήθεια των υποστηρικτών του, θα επιχειρήσει να ελέγξει την εταιρεία πετρελαιοειδών Citgo, θυγατρική της δημόσιας πετρελαϊκής εταιρείας της Βενεζουέλας. Η χώρα διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου και τα όγδοα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο.
Στο διπλωματικό μέτωπο ο εκλεκτός της Ουάσινγκτον, του Βερολίνου, των Βρυξελλών, αλλά και κυβερνήσεων της Λατινικής Αμερικής όπως του ακροδεξιού προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρο στη Βραζιλία, διόρισε τον δικηγόρο και πρώην πολιτικό Γκουστάβο Τάρε πρεσβευτή της Βενεζουέλας στον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών που έχει έδρα την Ουάσινγκτον.
Αλλο τα χαρτιά, άλλο η πράξη
Ομως κάθε σχέδιο που φτιάχνεται στα χαρτιά έχει δυσκολίες στην πρακτική εφαρμογή του. Στο συγκεκριμένο έχουν να κάνουν και με την περιορισμένη δυνατότητα κινήσεων των Αμερικανών αξιωματούχων στο εσωτερικό της Βενεζουέλας μετά την αποπομπή τους από τον Μαδούρο, αμέσως μετά τη δήλωση αναγνώρισης του Γκουαϊδό από τις ΗΠΑ.
«Θα μπορούσαν να ανοίξουν λογαριασμοί σε ξένες τράπεζες που έχουν υποκαταστήματα στη Βενεζουέλα. Αλλά αν τα χρηματικά ποσά τα διαχειρίζονται ηγέτες της αντιπολίτευσης, χωρίς έλεγχο, υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθούν σκάνδαλα» εκτιμά ο Ιβάν Μπρίσκο, διευθυντής προγράμματος διαχείρισης κρίσεων στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική.
Παρ’ όλα αυτά η Εύα Γκόλιντζερ, δικηγόρος και σύμβουλος του τέως προέδρου της χώρας Ούγκο Τσάβες, δήλωσε στον «Guardian» ότι «ο Τραμπ δεν έχει προσωπικό ενδιαφέρον για τη Βενεζουέλα. Εχει πειστεί να αναλάβει δράση κατά του Μαδούρο από γεράκια του Κογκρέσου, ιδίως τον (σ.σ.: κουβανικής καταγωγής ακροδεξιό) γερουσιαστή της Φλόριντα Μάρκο Ρούμπιο. Οπως και όλα τα άλλα, ο Τραμπ το έκανε κι αυτό παρορμητικά. Με αυτή την τακτική που ακολουθεί δεν διαφέρει σε τίποτε από τον Μαδούρο».
Ο Μαδούρο και οι «φίλοι» του Τσάβες
Το καθεστώς Μαδούρο, έχοντας χάσει μεγάλο μέρος της λαϊκής υποστήριξης λόγω των άθλιων οικονομικών συνθηκών στις οποίες ανάγκασε τα μεσαία και χαμηλά κοινωνικά στρώματα να ζουν, στηρίζεται στους τρεις βασικούς συμμάχους που είχε εξασφαλίσει η Βενεζουέλα από την εποχή του Τσάβες (1998-2013): τη Ρωσία, την Κίνα και την Κούβα. Αν σ’ αυτές προστεθούν και οι χώρες-δορυφόροι τους, δημιουργείται μια μεγάλη ομάδα χωρών, που μπορούν να του δώσουν την πίστωση χρόνου ώστε, αναγκαστικά πλέον, να κάνει μεταρρυθμιστικές κινήσεις για ομαλή μετάβαση σε πιο ήπιας μορφής διακυβέρνηση. Πάντως η υποστήριξη της Μόσχας και του Πεκίνου πρακτικά έχει πολύ μικρό αντίκρισμα. Η Ρωσία δεν διαθέτει τα κεφάλαια που χρειάζονται για να τον υποστηρίξει, ενώ η Κίνα παρουσιάζεται ανήσυχη για τα δάνεια που έχει ήδη παραχωρήσει στο οικονομικά κατεστραμμένο Καράκας αλλά δεν έχει δρομολογηθεί σχέδιο εξόφλησής τους.
Η Τουρκία έδειξε να ακολουθεί τη Ρωσία, παίζοντας όμως παράλληλα και το δικό της παιχνίδι. Ο Ερντογάν βρήκε άλλον ένα τρόπο για να δείξει τη δυσφορία του για τα «εμπόδια» που βάζουν οι ΗΠΑ στα αντικουρδικά σχέδια της Αγκυρας στη βόρεια Συρία.
Φοβούνται στρατιωτική εισβολή
Στην πλάτη του λαού της Βενεζουέλας παίζεται ένα σκληρό παιχνίδι. Αν επικρατήσει ο Μαδούρο, ο καθημερινός εφιάλτης που ζει τα τελευταία χρόνια, με τον υπερπληθωρισμό, τα άδεια ράφια και την έλλειψη φαρμάκων και αγαθών πρώτης ανάγκης, θα επιδεινωθεί, ιδίως αν ο Τραμπ επιβάλει εμπάργκο. Αν πέσει ο Μαδούρο και επικρατήσουν οι δυνάμεις που φέρνουν σε ρόλο ρυθμιστή τον Γκουαϊδό, ο εμφύλιος καραδοκεί.
Ρόλο-κλειδί στις εξελίξεις θα παίξει η στάση που θα κρατήσουν οι ένοπλες δυνάμεις, η ηγεσία των οποίων έως τώρα μένει πιστή στον πρόεδρο της χώρας. Αλεξιπτωτιστής στα νιάτα του, ο χαρισματικός Τσάβες προερχόταν από τις τάξεις τους όταν εγκαθίδρυσε τη sui generis «μπολιβαριανή επανάσταση». Σύμφωνα όμως με εκτιμήσεις ξένων δημοσιογράφων στο Καράκας, πρώτο μέλημα της στρατιωτικής ηγεσίας είναι να διατηρήσει τη συνοχή των ενόπλων δυνάμεων και, δεύτερον, να τις προετοιμάσει, κυρίως ηθικά, ώστε να αποκρούσουν ενδεχόμενη ξένη εισβολή. Ως προς αυτό, Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν στον ραδιοφωνικό σταθμό Voice of America: «Δεν λάβαμε τέτοιες οδηγίες», όμως ο ίδιος ο Τραμπ έχει πει ότι «όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά». Τα χειρότερα μπορεί να μην έχουν έρθει ακόμη.
«Απειλούνται τα αμερικανικά διυλιστήρια»
«Αν και η κυβέρνηση Μαδούρο μπορεί να υποστεί σοβαρό πλήγμα από την επιδείνωση των σχέσεών της με την Ουάσινγκτον –συμπεριλαμβανομένης της απώλειας ελέγχου της πετρελαϊκής εταιρείας Citgo που έχει έδρα στις ΗΠΑ–, και η Αμερική του Τραμπ θα έχει απώλειες. Απειλούνται τόσο τα συμβόλαια των αμερικανικών διυλιστηρίων που επεξεργάζονται το βορβορώδες αργό πετρέλαιο της Βενεζουέλας όσο και το στάτους της αμερικανικής πρεσβείας στο Καράκας» λέει στην εφημερίδα «Washington Post» ο Φρανσίσκο Ροντρίγκες, Επικεφαλής οικονομολόγος στην εταιρεία επενδύσεων Torino Capital . Τονίζει επίσης ότι υπάρχει ο κίνδυνος να εγκαθιδρυθεί στη Βενεζουέλα μια δυαρχία με συνέπειες στην οικονομία. Η αυτόκλητη νέα «κυβέρνηση» θα μοιραστεί την οικονομική ισχύ ως προς τις διεθνείς σχέσεις της Βενεζουέλας. «Η αναγνώριση του Χουάν Γκουαϊδό ως προέδρου από τις ΗΠΑ σημαίνει ότι τα αμερικανικά δικαστήρια θα αναγνωρίσουν την κυβέρνησή του ως μοναδικό φορέα εξουσίας που νομιμοποιείται να διαχειρίζεται κρατικά κονδύλια και να υπογράφει συμβόλαια. Μια κυβέρνηση παράλληλη με εκείνη του Μαδούρο θα έχει υπολογίσιμη οικονομική ισχύ» εκτιμά.
«Δείτε τη Σομαλία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ»
«Οι ΗΠΑ και άλλα κράτη έχουν κλιμακώσει τη δράση τους αλλά αυτό δεν σημαίνει οπωσδήποτε ότι κερδίζουν έδαφος» λέει ο Αμερικανός Ντέιβιντ Σμίλντε, ειδικός αναλυτής για τη Βενεζουέλα, μιλώντας από την Ουάσινγκτον στη βρετανική εφημερίδα «Guardian».
«Στην πραγματικότητα η κυβέρνηση Τραμπ έχει λίγες καλές επιλογές απέναντι στη βία και την πολιτική καταπίεση που ασκεί ο Μαδούρο. Επιπλέον οικονομικές κυρώσεις μπορεί να επιδεινώσουν το ήδη σοβαρό ανθρωπιστικό πρόβλημα που έχει προκαλέσει η –κατά τον ΟΗΕ– χειρότερη μεταναστευτική κρίση στην πρόσφατη ιστορία της Λατινικής Αμερικής. Εξίσου ανεπιθύμητη είναι μια στρατιωτική επέμβαση που μπορεί να οδηγήσει σε μαζική καταστροφή και θάνατο και να παρασύρει τις ΗΠΑ σε ένα χαοτικό καθεστώς κατοχής και ανοικοδόμησης» τονίζει ο Σμίλντε.
Και καταλήγει: «Δείτε τη Σομαλία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ. Και στις τρεις περιπτώσεις υποτίθεται ότι η Αμερική θα έκανε μια σύντομη στρατιωτική επέμβαση, αλλά κατέληξε σε τεράστιες απώλειες τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο και σε υποδομές».
Πεκίνο και Μόσχα εναντίον Ουάσινγκτον
«Είναι η στιγμή της σύγκρουσης. Εκτιμώ ότι μας περιμένει πλήρης κλιμάκωση, τόσο στη Βενεζουέλα όσο και διεθνώς, καθώς το καθεστώς Μαδούρο θα κάνει τα πάντα για να διασφαλίσει την υποστήριξη του Πεκίνου και της Μόσχας» λέει μιλώντας στο CNN ο Αμερικανός Μάικλ ΜακΚάρθι, Πρόεδρος της εταιρείας πολιτικών ερευνών Caracas Wire. «Οι Κινέζοι και οι Ρώσοι μπορεί να μην υποστηρίζουν το ηγετικό στιλ του Μαδούρο, αλλά η θέση τους είναι να αντιτάσσονται στις Ηνωμένες Πολιτείες και δεν πρόκειται να εγκαταλείψουν στο μέλλον τη συγκεκριμένη περιοχή» προέβλεψε.
Εχασε τρία εκατομμύρια κατοίκους
Από το 2014 μέχρι σήμερα η Βενεζουέλα υφίσταται πληθυσμιακή αιμορραγία πρωτοφανή στη σύγχρονη εποχή. Γύρω στα τρία εκατομμύρια άνθρωποι, σχεδόν το 10% των κατοίκων της, εγκατέλειψαν τη χώρα όχι λόγω πολέμου ούτε λόγω φυσικής καταστροφής, αλλά επειδή η οικονομική κρίση διέλυσε την καθημερινότητά τους. Οι περισσότεροι, γύρω στο ένα εκατομμύριο, πήγαν στη γειτονική Κολομβία. Αλλοι έφτασαν μέχρι τον Ισημερινό, το Περού, τη Χιλή και την Αργεντινή. Κάποιοι πήγαν νότια, στη Βραζιλία, ή βόρεια, στην Κόστα Ρίκα και στο Μεξικό. Και γύρω στις 200.000 επέστρεψαν στην Ισπανία, χώρα από την οποία οι γονείς και οι παππούδες τους είχαν μεταναστεύσει το ’50 και το ’60 στη Βενεζουέλα, γη μεγάλων προσδοκιών τότε για τους Ισπανούς μετανάστες. Το ποτάμι των οικονομικών προσφύγων δεν ανακόπτεται. Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 5.000 άνθρωποι περνούν κάθε μέρα τα σύνορα, συχνά για να βρεθούν σε μια κόλαση ανάλογη αυτής που άφησαν πίσω. Υφίστανται εχθρική, ρατσιστική και βίαιη συμπεριφορά από ντόπιους. Ζουν σε πρόχειρους καταυλισμούς. Πρώην επαγγελματίες κάνουν δουλειές του ποδαριού για την επιβίωση. Και οι κυβερνήσεις των κρατών υποδοχής, ευρισκόμενες σε οικονομική αδυναμία, ζητούν μάταια τη βοήθεια των ΗΠΑ και άλλων ισχυρών, χωρίς κανείς να προτείνει λύσεις για τη σταδιακή επιστροφή των ξεριζωμένων στη Βενεζουέλα.
