Επαγγελματίες από τον χώρο μιλούν στο Documento για τον αγώνα επιβίωσης που δίνουν χιλιάδες επιχειρήσεις
Στον κόσμο της πραγματικής οικονομίας θεωρείται ότι ανοίγει ένα «καθοδικό σπιράλ» που θα ρουφήξει πολλούς και από όλους τους κλάδους. Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων θεωρούν ότι το νεκρό σημείο (break even point) για όλους όσοι δραστηριοποιούνται στην εστίαση έχει ήδη ξεπεραστεί από τον περασμένο Μάρτιο. Οι επιχειρηματίες του κλάδου λίγο ενδιαφέρονται για τους επιστημονικούς όρους καθώς βιώνουν τον τρόμο. Από την άλλη, η κυβέρνηση Μητσοτάκη «αγρόν αγοράζει».
Το απαγορευτικό που όρθωσε η κυβέρνηση στον κλάδο της εστίασης λειτουργεί και ως βρόχος που διακόπτει το οξυγόνο ενός κλάδου που λειτουργεί με ζημίες εξαιτίας του εαρινού lockdown. Πόσοι τελικά θα επιβιώσουν από αυτήν τη διαδικασία είναι άγνωστο. Οπως προκύπτει από τις εκτιμήσεις πάντως, περίπου μία στις τρεις επιχειρήσεις ενός κλάδου που αριθμεί συνολικά 82.000 θα οδηγηθεί (λόγω έλλειψης οξυγόνου) σε κλείσιμο. Σε αυτό τον χορό του Ζαλόγγου αναμένεται να συμπαρασύρουν και 100.000-120.000 μισθωτούς. Το τι σημαίνει για την οικονομία το άνοιγμα ενός τέτοιου φαύλου κύκλου μόνο με δυστοπικούς χαρακτηρισμούς μπορεί να αποδοθεί. Το καθοδικό σπιράλ θα ρουφήξει και μεγάλα κομμάτια από τον πρωτογενή, δευτερογενή, ακόμη και τριτογενή τομέα της οικονομίας. Η δυστοπία είναι εδώ. Σε υγειονομικό περιβάλλον θα μετράμε νεκρούς λόγω της κυβερνητικής απραξίας. Σε οικονομικό επίπεδο θα μετράμε λουκέτα λόγω της κυβερνητικής ιδεοληψίας, που φτάνει στα όρια της εγκληματικής ανάληψης ευθύνης για τον θάνατο του εμποράκου.
Όποιον και αν ρωτήσεις από τον κλάδο της εστίασης θα σου δώσει σχεδόν την ίδια απάντηση: καταστρεφόμαστε. Χαρακτηρίζουν τα δήθεν μέτρα ανακούφισης ασπιρίνες στον καρκίνο. Τα πράγματα, λένε, θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά αν εξετάσει κάποιος τα μέτρα στήριξης για τον κλάδο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Ίσως η μόνη λύση, όπως αναφέρουν, να ήταν μια γενναία δόση ρευστότητας στην αγορά, η οποία από την ξαφνική επιβολή του πρώτου lockdown, την επανεκκίνησή του χωρίς σχέδιο, το πρόχειρο άνοιγμα του τουρισμού αλλά και την επιβολή της δεύτερης καραντίνας μετράει μόνο ζημίες, αφού όταν άνοιξε ο τζίρος μόλις και μετά βίας προσέγγισε το 60% του κύκλου εργασιών.
«Μία στις τρεις επιχειρήσεις θα κλείσει»
Γιώργος Καββαθάς – Πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων
«Καταρρέουμε. Τα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση είναι άτολμα, δεν επαρκούν. Είναι και αλλοπρόσαλλα. Είναι σίγουρο πλέον ότι αν δεν ληφθούν μέτρα για τη ρευστότητα των επιχειρήσεων του κλάδου, που έχει χάσει το 60% του κύκλου εργασιών του, θα μπει λουκέτο σε μία στις τρεις επιχειρήσεις. Μιλάμε για 20.000 μαγαζιά και για 100.000 με 120.000 εργαζόμενους. Ελπίζουμε να διαψευστούμε. Θα υπάρξει πρόβλημα στην όλη διαδικασία. Θα δημιουργηθεί ένα ντόμινο στην αγορά. Θα επηρεαστούν ο πρωτογενής, ο δευτερογενής, ακόμη και ο τριτογενής τομέας. Ο κλάδος είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης της οικονομίας μας και γι’ αυτό συμπαρασύρει στην κατάρρευση και άλλους. Το πρώτο lockdown έγινε ξαφνικά. Η επανεκκίνηση ήταν κακή, όπως ήταν και λογικό, εξαιτίας της κακής ψυχολογίας των πολιτών, την έλλειψη διαθέσιμου εισοδήματος κ.ά. Τότε είχαμε μείωση του κύκλου εργασιών, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στο 59%. Και το καλοκαίρι ο κύκλος εργασιών ήταν μειωμένος. Η κίνηση ήταν πολύ πεσμένη στους τουριστικούς προορισμούς, ενώ ένα ποσοστό του 20% των επιχειρήσεων δεν άνοιξε ποτέ. Από τις αρχές Αυγούστου είχαμε περιοριστικά μέτρα στον κλάδο που ήδη είχε μπει πάρα πολύ μέσα και είχε ουσιαστικό θέμα στη λειτουργία του. Τώρα δημιουργείται και νέα ζούγκλα γύρω από το ντελίβερι. Και αυτοί που δεν είχαν θα βάλουν, αναζητώντας έστω και το ελάχιστο εισόδημα. Με την πίτα όμως συγκεκριμένη αυτό που θα γίνει είναι να κοπεί σε ακόμη μικρότερα κομμάτια. Αρα το πρόβλημα θα μεγιστοποιηθεί».
«Η επιστρεπτέα προκαταβολή αναγκαστικά πάει στα χρέη»
Βασίλης Αγιαννίτης – Επιχειρηματίας στην Κατερίνη, μέλος Κύκλου Επαγγελματιών Εστίασης
«Στη διαμαρτυρία που κάναμε στην Κατερίνη πριν από λίγες μέρες όλοι μαζί, εστιάτορες και εργαζόμενοι, πετύχαμε να δείξουμε ότι είμαστε παρόντες και η πολιτεία πρέπει να διαβουλευτεί μαζί μας και όχι να αποφασίζει για εμάς χωρίς εμάς. Σε τοπικό επίπεδο, όσοι κατάφεραν να ανοίξουν μετά το πρώτο lockdown του Μαρτίου –έκλεισαν ακόμη και επιφανή μαγαζιά σε κεντρικότατα σημεία– δεν είδαν βελτίωση στα οικονομικά τους. Μετά τις 15 Ιουνίου ρόλαρε λίγο η κατάσταση, αλλά πάλι ήρθε η κάθοδος. Ενδεικτικά το 60% των καταλυμάτων στην παραλιακή δεν άνοιξε ποτέ. Στην Πιερία ένας στους τέσσερις δεν άνοιξε το μαγαζί του στην εστίαση. Η κυβέρνηση ζητά να πληρώσουμε τον ΦΠΑ που μας είχε αναστείλει στην πρώτη καραντίνα. Πρέπει να πληρώσουμε τα σπασμένα. Σου δίνουν μια επιστρεπτέα προκαταβολή και αναγκαστικά τη χρησιμοποιείς για να πληρώσεις τα χρέη σου αφού δεν πρόλαβες να καλύψεις τις ζημίες σου. Τον Ιανουάριο θα έχουν κλείσει μαγαζιά. Δεν υπάρχει περίπτωση να ξοδέψουν τους κόπους μιας ζωής για να τα κρατήσουν ανοιχτά».
«Τα μαγαζιά δεν είναι διακόπτες να ανοιγοκλείνουν»
Τηλέμαχος Νικολετάτος – Επαγγελματίας και μέλος του συντονιστικού του Κύκλου Επαγγελματιών Εστίασης
«Το πρώτο lockdown ήρθε ξαφνικά από τη μια ημέρα στην άλλη. Πετάξαμε τις πρώτες ύλες μας, χιλιάδες ευρώ δηλαδή. Καθίσαμε δύο μήνες μέσα, βγήκαμε με συσσωρευμένα χρέη. Δουλέψαμε τόσους μήνες σε μια αγορά με ύφεση, με μισό ωράριο λειτουργίας, με 50% πληρότητα, με αποστάσεις στα τραπέζια, με μειωμένη κίνηση. Το βλέπαμε ως επιτυχία αν κάποιος κατάφερε να φτάσει ίσα βάρκα ίσα νερά. Τίποτε δεν άλλαξε με το άνοιγμα του τουρισμού. Συνεχίσαμε να είμαστε παθητικοί. Μπήκαμε σε δεύτερο lockdown. Οι περισσότερες επιχειρήσεις στη χώρα είναι οικογενειακές. Δεν είναι ΑΕ για να κάνουν αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και να αντλήσουν χρήμα. Πήραμε την επιστρεπτέα προκαταβολή, δηλαδή ένα δάνειο από το κράτος που θα πληρώνουμε στο κράτος. Ηρθε δεύτερο lockdown και πλέον είναι καθαρά ζήτημα ρευστότητας. Δεν νομίζω να παραμείνει καμία επιχείρηση υγιής σε τέτοιο κλίμα. Τα μαγαζιά δεν είναι διακόπτες να ανοιγοκλείνουν μαγικά χωρίς startup σχέδιο επανεκκίνησης. Αν η καραντίνα συνεχιστεί μέχρι τον Ιανουάριο, θεωρώ ότι ένα 15-20% θα κλείσει μέσα στο lockdown, τον Δεκέμβριο, για να μην περάσει την επόμενη χρονιά το λογιστικό χρέος. Με τη νέα χρονιά και εντός εξαμήνου φοβάμαι ότι θα κλείσει το 40% των μαγαζιών».
«Ασπιρίνες στον καρκίνο η στήριξη»
Σωτήρης Λαφαζάνης – Ιδιοκτήτης του μπαρ «Αρχάγγελος» στην πλατεία Ράμνες στο Μεταξουργείο
«Yπάρχει κακή αντιμετώπιση προς τον μικρομεσαίο σε πολλές δουλειές. Η επόμενη μέρα θα βρει πάρα πολλά μαγαζιά κλειστά. Το κλείσιμο της εστίασης είναι η χαριστική βολή. Δεν ήταν όλα ρόδινα και το lockdown να μην υπήρχε. Και ανοιχτοί να μέναμε, κάποια μαγαζιά που δεν έχουν εξωτερικό χώρο, που είναι μικρά και με τα πρόστιμα που είναι πολύ μεγάλα, έτσι κι αλλιώς θα είχαν πρόβλημα. Οπως μεγάλο πρόβλημα έχουν και οι εργαζόμενοι. Δεν λύνεται τίποτε με τη βοήθεια που δίνουν, είναι ασπιρίνες στον καρκίνο. Ή θα πρέπει να βάλουν πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη ή να περιμένουν ότι η ανεργία θα εκτιναχτεί 10 με 20 μονάδες».
«Τεράστια η οικονομική καταστροφή»
Αθηνά Νάσιου – Ιδιοκτήτρια του Μπάτμαν στο Νέο Κόσμο
«Δεν μου αρέσει να είμαι απαισιόδοξη, αλλά η αλήθεια είναι ότι αυτό που βλέπω εγώ –στο δικό μου μαγαζί τουλάχιστον– είναι μια τεράστια πτώση. Προσπαθώ να κρατήσω αυτό το μαγαζί, δεν ξέρω πώς άνθρωποι που είχαν δάνεια, χρέη και δεν είχαν υγιή επιχείρηση μέχρι τον κορονοϊό θα αντέξουν, ειδικά μετά το δεύτερο κλείσιμο. Το κράτος δεν μας αποζημιώνει σωστά, πήραμε ως άτομα και όχι ως επιχειρήσεις επιδόματα. Η οικονομική καταστροφή είναι τεράστια. Δεν ξέρω αν πολλά μαγαζιά θα ανοίξουν ποτέ».
«Τώρα οι επιχειρήσεις θα πληγούν βάναυσα»
Σάννυ Μπαλτζή – Ιδιοκτήτρια του καφέ μπαρ Σουρεάλ Cantina Cultura στο Χαλάνδρι
«Στο πρώτο lockdown κάναμε υπομονή πιστεύοντας ότι τα πράγματα θα φτιάξουν, τώρα με ένα δεύτερο lockdown πιστεύω πως οι επιχειρήσεις θα πληγούν βάναυσα. Αυτό δεν σημαίνει ότι όταν ήμασταν ανοιχτά ήταν καλύτερα. Οι επιχειρήσεις αιμορραγούσαν ούτως ή άλλως. Πιστεύω ότι ήταν μεγάλο λάθος να κλείσει η εστίαση την ώρα που τα καζίνα έμειναν ανοιχτά και ο κόσμος παστώνεται στα ΜΜΜ. Θα έπρεπε να γίνει μια πιο ουσιαστική αλλαγή έτσι ώστε να μπορέσουμε να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα, που είναι να λιγοστέψουμε τα κρούσματα. Ως εργοδότης συμπάσχω πάρα πολύ με τα παιδιά, είναι σε τραγική κατάσταση, προσπάθησα να μην απολύσω κανέναν, πράγμα που δεν είμαι βέβαιη ότι θα γίνει και όταν επανέλθουμε. Το θεωρώ και λίγο άδικο για τα μαγαζιά που τηρούσαν τα μέτρα. Εχουν γίνει πολλά φάουλ. Παρά το γεγονός ότι για εμάς είναι πάρα πολύ δύσκολο, ελπίζουμε μετά το δεύτερο lockdown να επιστρέψουμε όσο πιο σύντομα στην κανονικότητα».
«Μετά τον κορονοϊό θα έχουν αλλάξει τα πάντα»
Μακάριος Αβδελιώτης – Ιδιοκτήτης ταβέρνας Πειναλέων στα Εξάρχεια
«Το μαγαζί επίσημα χωράει 45 και έπρεπε να μπουν 22. Δεν έβγαινε. Μόνο αν το δούλευα μόνος μου τελείως. Τα επιδόματα που δίνουν δεν είναι τίποτε. Εγώ δεν έχω και ενοίκιο. Ολοι αυτοί όμως που έχουν; Και να το μειώσει, όταν μαζευτούν δέκα ενοίκια τι θα γίνει; Θα κλάψουν πολλές μανάδες, θα κλείσουν πολλά μαγαζιά οριστικά. Μετά τον κορονοϊό θα έχουν αλλάξει τα πάντα».
«Θα κάνω μόνη μου και το ντελίβερι»
Δήμητρα Γκίκα – Ιδιοκτήτρια του Καφέ της χαράς στην Κατεχάκη
«Δεν μπορεί να επιβιώσει ο κλάδος. Οκτώ στα δέκα μαγαζιά θα κλείσουν. Εγώ στηρίζομαι μόνο και μόνο επειδή το μαγαζί είναι οικογενειακό και θα το δουλεύουμε εγώ και η μητέρα μου. Θα μείνω ανοιχτά για το ντελίβερι και θα το κάνω μόνη μου».
«Ταφόπλακα το δεύτερο κλείσιμο»
Δημήτρης Κουτριμπάνος – Ιδιοκτήτης του Jimmy’s Hall στην Ιπποκράτους στα Εξάρχεια
«Το δεύτερο κλείσιμο είναι ταφόπλακα για πολλούς. Ερχόμαστε από ένα κλείσιμο, από ένα καλοκαίρι με περιορισμούς –ειδικά από τον Αύγουστο και μετά που κλείναμε από τις 12– και αυτό είχε αποτέλεσμα να δουλεύουμε με 30-40% κάτω του τζίρου μας. Το δεύτερο κλείσιμο θα είναι καταστροφικό. Ειδικά στα μαγαζιά που είναι στο κέντρο και έχουν υψηλά ενοίκια. Είναι πολλά τα μαγαζιά που πιστεύω ότι δεν θα ξανανοίξουν. Η κατάσταση είναι απελπιστική».
«Από το νέο χρόνο λουκέτο στο 30% των επιχειρήσεων»
Σπύρος Σμύρης – Ιδιοκτήτης του art cafe bar Θέσις 7 στο Μοναστηράκι
«Σχεδόν τον μισό χρόνο μένουμε κλειστοί. Βάλε τους μήνες στο πρώτο lockdown, τον χρόνο τώρα και τις περιόδους πριν και μετά το κλείσιμο. Οι επιχειρήσεις έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα. Υπολογίζω ότι με την αλλαγή του χρόνου ένα 30% θα καταθέσει πινακίδες. Οι δυνατοί θα μείνουν και θα πάρουν και άλλο μερίδιο της αγοράς».
