Η αβάσταχτη πολιτική ελαφρότητα του Μητσοτάκη γυρίζει μπούμερανγκ στη ΝΔ.
«Το πρόβλημα με το να φωνάζεις συνεχώς και για ψύλλου πήδημα: λύκος στα πρόβατα δεν είναι πως όταν έρθει πραγματικά ο λύκος θα φάει τα πρόβατα, αλλά υπάρχει κίνδυνος να φάει και σένα». Η λαϊκή και γνωστή ιστορία με την οποία στέλεχος της ΝΔ προσπαθεί να αποδώσει την πολιτική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετά το κλείσιμο της αξιολόγησης, ακριβώς μπροστά στον λύκο και με τα πρόβατα ενδεχομένως να είναι έτοιμα να πηδήξουν από το μαντρί, είναι αρκετά παραστατική. Είναι όμως και αυτή που αποδίδει την πραγματικότητα ή απλώς εκφράζει την εσωκομματική αντιπαλότητα που υποβόσκει ιδιαίτερα μετά την απώλεια του πάτρονα και στυλοβάτη της οικογένειας Μητσοτάκη; Ας δούμε αρχικώς την εικόνα που διαμορφώθηκε δημοσίως αμέσως μετά το Eurogroup της 15ης Ιουνίου. Στις 10 το βράδυ τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης στην Ελλάδα, με υπερβολική ουδετερότητα που ήταν σαφής ένδειξη αμηχανίας, ενημέρωναν πως «έκλεισε η αξιολόγηση, εκταμιεύτηκαν 8,5 δισ.». Ίσως ήταν από τις ελάχιστες στιγμές καθολικής δημοσιογραφικής αξιοπρέπειας των τελευταίων χρόνων. Δεν επρόκειτο για μεταμέλεια όσων καταστροφολογούσαν ούτε για ανάγκη να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Απλώς το «κέντρο πληροφόρησης» ήταν το ίδιο αμήχανο και δυσκολευόταν να προωθήσει οποιαδήποτε πληροφορία. Οργισμένοι βουλευτές της ΝΔ, όπως ο Άδωνης Γεωργιάδης και ο Γιάννης Βρούτσης, έγραφαν απλώς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πως οι του ΣΥΡΙΖΑ ήταν απατεώνες γιατί είχαν κλείσει την αξιολόγηση τρεις βδομάδες πριν και κορόιδευαν για επικοινωνιακούς λόγους τον κόσμο. Κουβέντα για την ουσία της αξιολόγησης και τη θέση της ΝΔ. Χρειάστηκε να περάσουν 12 ώρες για να βγάλει μια επίσης αμήχανη επίσημη ανακοίνωση η ΝΔ, με την οποία έλεγε πως η «κυβέρνηση πέρασε κάτω από τον πήχη»
Το πρώτο χτύπημα ήρθε από τον Ευάγγελο Αντώναρο, φίλο και κατά πολλούς φωνή του Κώστα Καραμανλή, ο οποίος έγραψε στο Twitter:
«Πριν απο χρονια συζητουσα στο περιθώριο μιας συνόδου Κορυφής με τον παλιό μου φίλο Bela Anda, τοτε κυβερνητικο εκπρόσωπο του Γερμανού καγκελαρίου Σρεντερ που προερχόταν όπως κι εγώ απο τη δημοσιογραφία. Θεμα μας ποιες δηλώσεις πρέπει να αποφεύγει ένα πολιτικό πρόσωπο. Ομόφωνη διαπίστωση: Τις αμήχανες». Είναι προφανές πως ο Αντώναρος δεν θυμήθηκε το φίλο του Bela Anda για λόγους ιστορίας αλλά επίκαιρης πολιτικής, δηλαδή την αμήχανη ανακοίνωση της ΝΔ.
Και συ, τέκνον Σόιμπλε;
Τα μάτια της ηγετικής ομάδας της ΝΔ ήταν στραμμένα το βράδυ της Πέμπτης στον Σόιμπλε ο οποίος συνήθιζε να προβοκάρει επιμελώς την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Από αυτόν όμως ήρθε και το πιο ξεκάθαρο χτύπημα. Ο Σόιμπλε δήλωσε μετά τη διαπραγμάτευση: «Είχαμε προχωρήσει πολύ το 2014 με τον κ. Σαμαρά, αλλά αντιμετώπισε τη δυσκολία ότι λόγω της εκλογής του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας έπρεπε να γίνουν πρόωρες εκλογές. Τώρα όμως έχει σταθεροποιηθεί η κατάσταση και αυτή είναι η ουσιαστική προσπάθεια που γίνεται». Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας όχι μόνο δήλωσε πως οι εκλογές που τόσο επιθυμεί ο Κυριάκος είναι αποσταθεροποιητική κατάσταση, αλλά και πως στην Ελλάδα υπάρχει πλέον σταθερότητα. Η ΝΔ αδυνατώντας να παρακολουθήσει τις ενδοευρωπαϊκές εξελίξεις και τις νέες συμμαχίες που καθόρισαν το αποτέλεσμα του Eurogroup παρέμεινε να περιμένει εμπειρικά τη συνήθη γραμμή από το Βερολίνο.
Το αφήγημα της κατά Κυριάκον ΝΔ ήταν εμπειρικό και καταστροφολογικό σε όλη του την εξέλιξη. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων η ΝΔ δεν τοποθετήθηκε αν θέλει ή δεν θέλει την αξιολόγηση. Παρέμεινε στη σκιαγράφηση του κακού ΣΥΡΙΖΑ που μόνο κακά θα φέρει. Αυτή η αφήγηση συνοδεύτηκε με το συνεχές αίτημα για εκλογές και τη βεβαιότητα πως το αίτημα για εφόρμηση στην εξουσία θα συσπείρωνε την εκλογική τους πελατεία. Την επικοινωνιακή εικόνα συμπλήρωνε ο «λαϊκός» Κυριάκος που περιφέρεται στις λαϊκές συνοικίες, χαϊδεύει γιαγιάδες και υπόσχεται καλύτερες μέρες. Υποσχέθηκε μέχρι και κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για ιδιοκτήτες σπιτιών που γκρεμιστηκαν από τον σεισμό της Λέσβου.
Στον αντίποδα η κυβερνητική ομάδα, παρότι ήταν αναγκασμένη να αντιμετωπίζει τα επικοινωνιακά ευρήματα για τον Μαδούρο και τους κόκκινους του ΣΥΡΙΖΑ με εμπροσθοφυλακή τις γραφικές φιγούρες των Παραιτηθείτε, επέμενε πως το ζητούμενο ήταν η ίδια η διαπραγμάτευση.
Η καταστροφή της καταστροφολογίας
Στην τακτική του Αλέξη Τσίπρα, βασικό στοιχείο ήταν η πολιτικοποίηση του ελληνικού προβλήματος. Με τη βοήθεια των εξελίξεων στη Γαλλία και την Αγγλία, αλλά και την πιθανότητα να φανεί η ΕΕ ως ένα δωμάτιο κοινωνικών βασανισμών, ο Τσίπρας κατάφερε να δημιουργήσει έκδηλες και κυρίως εμφανείς συμμαχίες. Ο Πιτέλα, ο Μοσκοβισί, ο Μακρόν, οι Γερμανοί Σοσιαλοδημοκράτες έκαναν συνεχείς δηλώσεις που περιέγραφαν το ελληνικό πρόβλημα ως πρόβλημα των Ευρωπαίων λέγοντας ακόμη και πως «οι Ελληνες έκαναν όσα έπρεπε». Την ίδια ώρα στην Αθήνα τα ΜΜΕ με εμφανές κέντρο υπαγόρευσης τη ΝΔ μίλαγαν για περικοπές, μέτρα, καταστροφή και μνημόνια.
Το κλείσιμο της διαπραγμάτευσης όμως αντικαθιστά την καταστροφολογία με την πραγματικότητα. Το πρώτο εμφανές αποτέλεσμα είναι οι επενδύσεις και η αντίδραση των επενδυτών. Η συμφωνία του Eurogroup εξασφάλισε ένα παλιό ελληνικό αίτημα, το οποίο έθεσε η Γαλλία, που είναι η ρήτρα ανάπτυξης. Η Ελλάδα αποπληρώνει το χρέος, ανάλογα με την ανάπτυξη που υπάρχει. Εως σήμερα η αποπληρωμή του χρέους ήταν μια ανήθικη απαίτηση των δανειστών. Ακόμη και αν η ύφεση κυριαρχούσε ή οι άνθρωποι πέθαιναν, η χώρα έπρεπε να πληρώσει.
Τα χρήματα που εκταμιεύονται δεν επιστρέφονται μέσω της πληρωμής των υποχρεώσεων, αλλά μέρος τους οδηγείται στην ανάπτυξη. Επιπλέον το Eurogroup διαβεβαιώνει πως: «Ενόψει του τερματισμού του τρέχοντος προγράμματος τον Αύγουστο του 2018, το Eurogroup δεσμεύεται να παράσχει στήριξη στην επιστροφή της Ελλάδας στην αγορά, συμφωνεί ότι οι μελλοντικές εκταμιεύσεις θα πρέπει να καλύπτουν όχι μόνο την ανάγκη εκκαθάρισης καθυστερούμενων οφειλών αλλά και την περαιτέρω δημιουργία ταμειακών αποθεμάτων για την υποστήριξη της εμπιστοσύνης των επενδυτών και τη διευκόλυνση της πρόσβασης των χρηστών».
Αυτό το οποίο έχει ιδιαίτερη πολιτική σημασία είναι πως για πρώτη φορά, μιλώντας ο ευρωπαϊκός παράγοντας για ταμειακά αποθεματικά, αποδέχεται έμμεσα την αμοιβαιοποίηση του χρέους και την ευρωπαϊκή αντιμετώπισή του. Πρόκειται για τη δημιουργία ενός προηγουμένου που μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που λειτουργεί η Ευρώπη σε σχέση με το χρέος. Την ίδια ώρα πυκνώνουν οι φωνές πολιτικών στην Ευρώπη που ζητούν τη λειτουργία οργάνων και όχι παραοργάνων όπως το Eurogroup. Ολα αυτά μπροστά στη συζήτηση και την αντιπαράθεση που άνοιξε το ελληνικό χρέος και οι απαιτήσεις της Ελλάδας.
Τα τρία Φι της ΝΔ
«Στο περιβάλλον της ηγετικής ομάδας της ΝΔ από το βράδυ της Πέμπτης κυριαρχούν τα τρία φι. Φωνές, φόβος, φαφλατάδες» επιμένει στέλεχος της καραμανλικής πτέρυγας. «Συνεχίζουν να επιμένουν σε καταστροφολογικές επικοινωνιακές μπαρούφες που επινοούν, αντί να μιλήσουν με πολιτικούς όρους. Ο Κυριάκος ούτε είπε ούτε λέει πώς θέλει να κυβερνήσει. Μόνο πως θέλει. Και θεωρεί πως αυτό θα το δεχθεί η κοινωνία γιατί δεν ανέχεται ο ίδιος τον Τσίπρα» συνεχίζει ο συνομιλητής.
Το πρωί της Παρασκευής εκτός από τη φτωχή ανακοίνωση της ΝΔ ξεκίνησαν οι διαρροές για την αποτυχία της κυβέρνησης. Τα κύρια επιχειρήματα είναι πως ο Τσίπρας τα έδωσε όλα, πως δεν υπήρξε ποσοτική χαλάρωση και πως τα πλεονάσματα που πρέπει να έχει η ελληνική οικονομία είναι μεγάλα.
Η επιχειρηματολογία αυτή δεν θα αντέξει στην ισχύ της πραγματικότητας. Αν αύριο υπάρξουν επενδύσεις και ανάπτυξη το «ο Τσίπρας τα έδωσε όλα» θα είναι μια ατάκα τηλεοπτικού πάνελ. Η ποσοτική χαλάρωση όχι μόνο δεν είναι θέμα του Eurogroup, αλλά της Ευρωπαϊκής Τράπεζας και έχει μικρή σημασία αν η χώρα βγει στις αγορές. Οι αγορές στην πολιτική ανάλυση της κυβέρνησης δεν είναι ο σκοπός αλλά το μέσο για την ανάπτυξη και την απαλλαγή από τα μνημόνια. Σε ό,τι αφορά τα πλεονάσματα, οι συμφωνία του 2014 από τη ΝΔ προέβλεπε πλεόνασμα 5,3% και μάλιστα όχι από ανάπτυξη αλλά από δημοσιονομικά μέτρα (περικοπές και υφεσιακά μέτρα).
Την ώρα που η κυβέρνηση δείχνει να διαμορφώνει την εικόνα πολιτικής επιβεβαίωσης σε μια κατάσταση που τα πράγματα ρέουν και οι άνθρωποι δεν φοβούνται για νέα μέτρα, η ΝΔ χάνει το πολιτικό ακροατήριο. Η κομματική πελατεία του Μητσοτάκη η οποία διαμορφώθηκε με τη βεβαιότητα της εξουσίας από απογοητευμένη θα γίνει εχθρική γιατί ο μεγάλος τιμονιέρης δεν ικανοποίησε το αίτημα για εξουσία. Ούτε καν αυτό για εκλογές. Ο θόρυβος εξουσίας στο κόμμα γίνεται γραφική ρητορική χωρίς αποτέλεσμα. Το κυριότερο είναι πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν μπορεί να αλλάξει την πολιτική αφήγησή του κάνοντας ένα βασικό λάθος. Μπερδεύει την επικοινωνιακή αφήγηση με την πολιτική. Οσο αλλάζει επικοινωνιολόγους τόσο πιο εκτεθειμένος θα είναι για την έλλειψη πολιτικής πρότασης για διακυβέρνηση. Στο διάστημα αυτό, ο ΣΥΡΙΖΑ απλώς θα κυβερνά. Και απαλλαγμένος από το καρκίνωμα της αέναης διαπραγμάτευσης ίσως να κυβερνά και επιτυχώς.
Τέλος και ύστερα από όλα αυτά, μια διαπίστωση που έχει κρίσιμη σημασία: η αβάσταχτη ελαφρότητα με την οποία ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης διαχειρίζεται ένα ζήτημα τεράστιας σημασίας, επιλέγοντας την προπαγάνδα της καταστροφής, δεν είναι απλώς πολιτικά ανόητη και καταδικαστέα αλλά είναι επικίνδυνη για τη χώρα και για τη δύσκολη διαδρομή που έχει μπροστά της. Καλλιεργώντας κλίμα απαισιοδοξίας, καταστροφής και ανασφάλειας, ο άνθρωπος που φιλοδοξεί να είναι αύριο πρωθυπουργός υπονομεύει την ευαίσθητη πορεία της οικονομίας, αποτρέπει τις επενδύσεις, δυσφημεί όχι την κυβέρνηση, αλλά την Ελλάδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Συνεπώς μπορεί από σήμερα να διεκδικήσει με αξιώσεις πλάι στους τίτλους του επιπόλαιου, του ανώριμου και του «λίγου», και τον τίτλο του ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΥ.
