Ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός στα καλλιτεχνικά του γεροντάματα (ή μήπως post mortem;) υφίσταται την πολύχρωμη χλεύη νεαρών καλλιτεχνών του γκράφιτι στη γειτονική Βουλγαρία.
Το κακό παράγινε, είπαν οι αρχές της Σόφιας. Χρόνια τώρα οι περαστικοί δεν ξέρουν τι θα τους ξημερώσει περνώντας από το πάρκο, κοντά στο Πανεπιστήμιο και την Γέφυρα των Αετών, το οποίο φιλοξενεί το Μνημείο του Σοβιετικού Στρατού.
Τη μια οι μπρούτζινες φιγούρες των στρατιωτών είναι βαμμένες σαν ήρωες αμερικάνικων κόμιξ και ταινιών: Σούπερμαν, Τζόκερ, Κάπτεν Αμέρικα, Μάσκα κ.ά.
Την άλλη «φοράνε» στα πρόσωπα ζωγραφισμένες μάσκες των «Ανώνυμων» που υποτίθεται ότι εικονίζουν τον Αγγλο καθολικό συνωμότη Γκάι Φοκς, ο οποίος επιχείρησε να τινάξει στον αέρα το παλάτι του Γουέστμινστερ, έδρα της αγγλικής Βουλής, στις 5 Νοεμβρίου 1605.
Και μια άλλη φορά βάφτηκαν όλοι ροζ. Κι από κάτω οι άγνωστοι καλλιτέχνες του γκράφιτι έγραψαν «Η Βουλγαρία ζητά συγγνώμη» σε δύο γλώσσες, βουλγάρικα και τσέχικα. ‘Ηταν μια πράξη πολιτικού ακτιβισμού με αφορμή τη μαύρη επέτειο της σοβιετικής εισβολής στην Τσεχοσλοβακία στις 21 Αυγούστου 1968 και την αιματηρή καταστολή του μεταρρυθμιστικής απόπειρας που ονομάστηκε Ανοιξη της Πράγας. Στα στρατεύματα του Συμφώνου της Βαρσοβίας που συμμετείχαν στην επιχείρηση περιλαμβάνονταν και βουλγαρικά.
Τώρα, ο δήμος της Σόφιας και η αστυνομία παγίδευσαν το χώρο με κάμερες κλειστού κυκλώματος, τον φρουρούν και ενισχύουν την επιτήρηση με περιπολίες όλο το 24ωρο.
Η απόφαση εγείρει ζητήματα ιστορικής μνήμης και διαχείρισης του δημόσιου χώρου. Από τη μια υπάρχουν οι ακροδεξιοί και οι εθνικιστές που απαιτούν να γκρεμιστεί αμέσως το μνημείο, το οποίο στέκει στη θέση του από 1954. Από την άλλη ρωσόφιλοι Βούλγαροι και εναπομείναντες νοσταλγοί του Δημητρώφ και του Ζίφκοφ ζητούν να προστατευθεί και να αναδειχθεί. Στη μέση αρκετοί θεωρούν ότι η ιστορία δεν σβήνεται με μία συμβολική κίνηση και κάποιοι αντιμετωπίζουν θετικά την καλλιτεχνική και πολιτική έκφραση των νεαρών γραφιτάδων.
Οι πρώτοι που μετέτρεψαν σε «καμβά» τους αγέρωχους μεταλλικούς φαντάρους ήταν μια παρέα, ένα crew με το όνομα «Καταστροφική Δημιουργία». Στις 17 Ιουνίου 2011 ζωγράφισαν σε μια νύχτα τους χάρτινους ήρωες που αναφέραμε. Όχι σε όλο το μνημείο, γιατί το εξέχον τμήμα του δεν το φτάνουν ούτε οι νεαροί γκραφιτάδες, ούτε οι αστυνομικοί: σε τσιμεντένιο βάθρο ύψους 37 μέτρων (!) ένας σοβιετικός στρατιώτης μαζεύει γύρω του μία ευγνωμονούσα Βουλγάρα, το παιδί της και τον άντρα της.
«Τι θα κάνει η βουλγαρική κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει τον βανδαλισμό;» ρώτησε πρόσφατα η Μαρία Ζαχάροβα, εκπρόσωπος του υπουργείου Αμυνας της Ρωσίας. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος εντάσσει στην μεγαλοϊδεατική αφήγησή του εξίσου τους τσάρους, την ορθοδοξία και τον Ιωσήφ Στάλιν, δεν διασκεδάζει καθόλου με την τύχη του μνημείου.
Η κυβέρνησή του συχνά διαμαρτύρεται για «την προσβολή στη μνήμη των ηρώων που απελευθέρωσαν τη Βουλγαρία». Δηλαδή την κατέκτησαν τον Σεπτέμβριο του 1944 και την προσάρτησαν στη σοβιετική σφαίρα επιρροής μέχρι τον Ιανουάριο του 1990.
