Βρήκαμε τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Ευάγγελο Αποστόλου στο γραφείο του στην Αχαρνών το μεσημέρι της περασμένης Πέμπτης, λίγες ώρες μετά την είδηση ότι έγινε παππούς και λίγα λεπτά μετά την ενημέρωσή του από το Μαξίμου ότι τα προαπαιτούμενα που εκκρεμούν ενόψει του Eurogroup την ερχόμενη Πέμπτη θα έρθουν στη Βουλή με τη μορφή τροπολογιών την επόμενη ημέρα, στο νομοσχέδιο για την αλιεία στη Μεσόγειο.
Ο ίδιος επιμένει στην κατάργηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο κρασί μέχρι το τέλος του 2017 παρά τις πρόσφατες εξαγγελίες της υφυπουργού Οικονομικών Κατερίνας Παπανάτσιου ότι κυβέρνηση και δανειστές έκριναν ικανοποιητική την πορεία των εσόδων που προέκυψαν από αυτόν. Παράλληλα, ο κ. Αποστόλου σημειώνει ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα είναι έτοιμη και η πρόταση για τα «κόκκινα» αγροτικά δάνεια της πάλαι ποτέ Αγροτικής Τράπεζας, ενώ εντυπωσιάζει και το γεγονός ότι, όπως σημειώνει, εννιά στους δέκα νέους αγρότες εγκαταλείπουν πρόωρα τη γεωργία.
Κύριε υπουργέ, το προσεχές διάστημα αναμένουμε το νομοσχέδιο για τα μέτρα της αγοράς, με σημαντικές παρεμβάσεις τόσο στο στάδιο λιανικής πώλησης όσο και στις σχέσεις παραγωγών και εμπόρων.
Πρόκειται για διπλή παρέμβαση στον αγροτικό χώρο, που κυρίως στοχεύει να προστατεύει την παραγωγή μας από τις επιθέσεις ελληνοποίησης που δέχεται από προϊόντα άλλων χωρών και να διασφαλίσει την έγκυρη πληρωμή, δηλαδή ρευστότητα για τον αγρότη. Η πρώτη μας ρύθμιση θα προβλέπει την υποχρεωτική αναγραφή της χώρας άμελξης στις συσκευασίες των γαλακτοκομικών προϊόντων. Αυτό σημαίνει ότι όταν ο Ελληνας καταναλωτής αγοράζει γάλα ή προϊόντα γάλακτος θα είναι ενήμερος αν η πρώτη ύλη προέρχεται από την Ελλάδα. Η ίδια ρύθμιση προβλέπει ότι στις ταμειακές μηχανές των κρεοπωλείων θα αναφέρεται η χώρα προέλευσης των σκευασμάτων, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουμε το μεγάλο πρόβλημα των κρεάτων που έρχονται από ξένες χώρες και βαφτίζονται ελληνικά στη διαδρομή. Φέρνουμε αυτές τις ρυθμίσεις έπειτα από συνεννόηση και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επίσης θέλω να σας πως ότι στη χώρα μας υπάρχει μια ιδιαιτερότητα που μετατρέπει τον αγρότη σε πιστωτή των μεγαλοκαταστημάτων και των εμπόρων και τον καθιστά αιχμάλωτο μιας διαδικασίας σύμφωνα με την οποία ένα προϊόν ανάλωσης επτά και δέκα ημερών πουλιέται με επτάμηνες και δεκάμηνες επιταγές ή ακόμη και με ανοιχτή ημερομηνία πληρωμής. Εμείς με το ν/σ προβλέπουμε ότι ο παραγωγός θα παίρνει τα χρήματά του μέσα σε 30, το πολύ σε 60 ημέρες, χωρίς τη ρύθμιση που υπάρχει τώρα η οποία προβλέπει κάποιοι διάστημα, αλλά με την υποσημείωση «εκτός κι αν οι συμβαλλόμενοι αποφασίσουν διαφορετικά». Τώρα αν επιχειρηθούν τέτοιες συμφωνίες από τον έμπορο ο τελευταίος θα έχει συνέπειες, όπως και ο αγρότης αν δεν το αναφέρει. Είναι όμως πολύ αναγκαία η οργάνωση των αγροτών ώστε να βρίσκονται σε θέση ισχύος απέναντι στον συμβαλλόμενο, για παράδειγμα τον έμπορο. Γι’ αυτό το υπουργείο μέσα από τον νόμο-πλαίσιο που φέραμε για τους συνεταιρισμούς προβλέπει όλες αυτές τις μορφές οργανώσεων, σε τέτοιο σημείο που όποιοι φτιάχνουν ομάδες παραγωγών –και ειδικά οι νέοι– μπορούν να προσβλέπουν σε ενίσχυση από το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης, η οποία μπορεί να φτάσει μέχρι και το ποσό των 100 χιλιάδων ευρώ για την αντιμετώπιση των δαπανών λειτουργίας των συγκεκριμένων οργανώσεων. Βέβαια, η οργάνωση των αγροτών είναι μεγάλο ζητούμενο καθώς η πορεία του συνεργατισμού δεν ήταν καλή. Παρατηρήθηκαν φαινόμενα κακοδιαχείρισης και σπατάλης αλλά κυρίως φαινόμενα κομματικοποίησης των συνεταιρισμών, πίσω από τα οποία υπήρχαν παράνομες και παράτυπες λειτουργίες.
Τι γίνεται με την υπερχρέωση του αγροτικού κόσμου;
Το μεγαλύτερο πρόβλημα του αγροτικού κόσμου είναι η υπερχρέωση. Είναι ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί διότι έχει συμβεί το εξής παράλογο: τη χαριστική μεταφορά της Αγροτικής Τράπεζας σε ιδιωτική τράπεζα ακολούθησε το «καλό» κομμάτι, ενώ το «κακό» κομμάτι –όπου πρωταγωνιστούσαν οι συνεταιρισμοί– πήγε στον ειδικό εκκαθαριστή. Σήμερα στο «κακό» κομμάτι το 99% των οφειλών έχει «κοκκινίσει». Πρόκειται για περίπου 3,5 δισ. Βρισκόμαστε σε επαφή με τον εκκαθαριστή και προσπαθούμε να προστατεύσουμε κατά πρώτο λόγο την περιουσία που έχει σχέση με την άσκηση της αγροτικής δραστηριότητας, ώστε να μην απαξιωθεί και πουληθεί για ένα κομμάτι ψωμί. Προσπαθούμε κατά κλάδο και κατά χώρο να δούμε τι μονάδες έχουμε που λειτουργούν, τι υποθήκες έχουμε, αν είναι βιώσιμες και να προχωρήσουμε. Να μη θανατώσουμε δηλαδή κανένα κομμάτι στον αγροτικό χώρο. Η λογική μας είναι ότι οι υπερχρεωμένες μονάδες που κρίνονται βιώσιμες να συνεχίζουν τη λειτουργία τους παραμένοντας στους σημερινούς ιδιοκτήτες με μια ρύθμιση ή περνώντας σε τρίτους που ενδιαφέρονται για την ίδια χρήση έναντι μισθώματος, σε περίπτωση που οι νυν ιδιοκτήτες δεν μπορούν ή δεν θέλουν. Σε αυτήν τη διαδικασία μεταξύ του ειδικού εκκαθαριστή και των ενδιαφερόμενων αγροτών θα μπορούσε να μεσολαβήσει το υπουργείο. Οι αστικές υποθήκες, όπου υπάρχουν, είναι θέμα του διαχειριστή και εμείς δεν επεμβαίνουμε.
Πότε δηλαδή θα έχουμε εξελίξεις στο συγκεκριμένο θέμα;
Πιστεύω ότι μέχρι τέλος του χρόνου, σε συνεργασία με τον εκκαθαριστή, την Τράπεζα της Ελλάδος και τα οικονομικά υπουργεία, θα έχουμε καταλήξει σε πρόταση.
Να έρθουμε σε άλλο θέμα. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης;
Πρόκειται για πρόγραμμα ύψους 4,7 δισ. συν τους πόρους που θα αναμοχλεύσει, το οποίο φτάνει στα 6 δισ. σε βάθος πενταετίας, με το οποίο προσπαθούμε να εξυπηρετήσουμε τις επενδυτικές ανάγκες του αγροτικού κόσμου. Επειδή μέχρι σήμερα χρησιμοποιούσαμε τους πόρους του προγράμματος για να φτιάχνουμε πλατείες, πεζοδρόμια και καμπαναριά, υπάρχει μεγάλη ανάγκη να πάνε όλα σε αγροτικές δραστηριότητες. Εμείς θέλουμε να στρέψουμε τη γεωργία προς την κατεύθυνση της επάρκειας των διατροφικών μας αναγκών. Δηλαδή θα δώσουμε ιδιαίτερο βάρος στην κτηνοτροφία, αφού εκεί οφείλεται το μεγάλο έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων. Ηδη στρέφουμε μέρος των ενισχύσεων προς τις ζωοτροφές.
Ενδιαφέρονται νέοι άνθρωποι να γίνουν αγρότες; Και τι κίνητρα δίνει η πολιτεία;
Ο αγροτικός πληθυσμός έχει γεράσει και πρέπει οπωσδήποτε να μπουν νέοι. Ηδη πάνω από 25 χιλιάδες νέοι αγρότες θα μπουν στον χώρο, όμως το ζήτημα είναι να τους κρατήσουμε, να μην αποχωρήσουν σε δύο με τρία χρόνια με τις πρώτες δυσκολίες, γιατί από τους δέκα νέους αγρότες οι εννέα δεν παραμένουν στον χώρο. Εμείς τους δίνουμε αυτή την ενίσχυση για να μπουν, δεύτερον καλύπτουμε μέχρι και το 80% της δαπάνης, ενώ τους οδηγούμε και σε δραστηριότητες που τους ταιριάζουν. Είναι μεγάλο στοίχημα για μας, ιδιαίτερα σε περίοδο κρίσης και μεγάλης ανεργίας.
Εδώ και καιρό η ΝΔ έχει κάνει σημαία της την κατάργηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο κρασί. Ποια είναι η δική σας θέση;
Είναι αλήθεια ότι ο συγκεκριμένος φόρος δεν απέφερε τα προσδοκώμενα και είχε αρνητικές επιπτώσεις στον κλάδο. Επειδή πρόκειται για κορυφαίο κλάδο με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα, έχει δεσμευθεί και ο πρωθυπουργός ότι μέχρι τέλους του χρόνου η συγκεκριμένη ρύθμιση θα αποσυρθεί.
Να πάμε λίγο στο νομοσχέδιο για τους δασικούς χάρτες. Υπήρχαν και εκεί προβλήματα.
Οι δασικοί χάρτες ήταν αναγκαιότητα διότι δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στην οριστικοποίηση του κτηματολογίου και των χρήσεων γης αν δεν ξεκαθαρίσουμε αυτά τα πράγματα. Ομως αυτή η εκκρεμότητα δεκαετιών ανέδειξε προβλήματα σε συγκεκριμένες περιοχές με την αγροτική δραστηριότητα σε ημιορεινές περιοχές και τις λεγόμενες δενδρώδεις καλλιέργειες, όπως η ελιά, που επεκτάθηκαν σε βάρος του δάσους. Αυτό όμως είναι πλέον ένα δεδομένο το οποίο από την άποψη περιβαλλοντικής ζημιάς έχει μηδενικό αντίκτυπο, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει έσοδα από το προϊόν και ενισχύσεις από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Αυτό όμως, κύριε υπουργέ, σημαίνει ότι θα νομιμοποιήσουμε κάποιους καταπατητές;
Εμείς δεχόμαστε μέχρι τις 15 Ιουνίου τις δηλώσεις των αγροτών, θα τις προωθήσουμε στο υπουργείο Περιβάλλοντος ώστε να μας πει ποιες από αυτές έχουν πρόβλημα με βάση τους δασικούς χάρτες, ενώ όσοι έχουν πρόβλημα έχουν ήδη ενημερωθεί να υποβάλουν τις ενστάσεις τους. Από την ώρα που το ΥΠΕΚΑ θα μας δώσει τις περιοχές που έχουν πρόβλημα και αν μέχρι τον Σεπτέμβρη δεν υποβληθούν ενστάσεις, οι χάρτες θα κυρωθούν και δεν θα δίνονται αγροτικές ενισχύσεις στις πληρωμές που θα κάνουμε εμείς τον Οκτώβρη. Ομως αυτό δεν σημαίνει ότι από το άγχος μας να διασφαλίσουμε ενισχύσεις θα επιτρέψουμε να ανοιχθούν παράθυρα σε καταπατητές ώστε να μετατρέψουν τις εκτάσεις σε οικόπεδα. Η αλλαγή χρήσης των εκτάσεων πρέπει να γίνεται υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις. Πρέπει να ενισχύσουμε το νομοθετικό πλαίσιο ώστε να μην επιτρέπει αυτές οι εκτάσεις να αλλάξουν χρήση.
Είστε στο τιμόνι ενός δύσκολου υπουργείου με πολλές αντιδράσεις και μάλιστα σε εξίσου δύσκολη εποχή. Θεωρείτε τον εαυτό σας τυχερό μέχρι τώρα;
Έχω συναντήσει κι εγώ μεγάλες αντιδράσεις. Αλλά προσπαθώ να έχω καλές σχέσεις με τους αγρότες.
Δηλαδή έχετε καλές σχέσεις με τον αγροτικό κόσμο;
Έχω πάρα πολύ καλές σχέσεις.
Εμείς έχουμε την εντύπωση ότι ο εκάστοτε υπουργός δεν μπορεί να πατήσει το πόδι του στην επαρχία.
Σας είπα ότι μπορεί να υπάρχουν αντιδράσεις, αλλά όλα ακούγονται, όλα συζητούνται και μέσα από αυτήν τη διαδικασία υπάρχει και εκτόνωση. Αυτό που κρατάμε είναι ότι έχουμε βάλει τάξη στις πληρωμές. Θα σας πω ότι όταν ήρθαμε εδώ βρήκαμε 1,5 δισ. πρόστιμα εξαιτίας της κακής διαχείρισης των ενισχύσεων και άλλο 1,5 δισ. καταλογισμούς, γιατί δίναμε στους αγρότες χρήματα που δεν δικαιούνταν. Αυτά κόπηκαν. Δεν έχουμε πρόστιμα και καταλογισμούς τα τελευταία 2,5 χρόνια.
Ποιο είναι τα μεγαλύτερο πρόβλημα στον αγροτικό χώρο;
Το κόστος παραγωγής. Εκεί θα κάνουμε παρεμβάσεις και με το θέμα των ζωοτροφών και με το ενεργειακό πρόγραμμα. Για παράδειγμα, μέσα από το πρόγραμμα ανάπτυξης και την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών τόξων από ομάδα πέντε έως δέκα ανθρώπων, οι αγρότες θα μπορούν να καταναλώνουν το ρεύμα που έχουν ανάγκη και αυτό που περισσεύει θα πωλείται στη ΔΕΗ. Αυτό είναι μεγάλη παρέμβαση, όπως και η κάρτα του αγρότη, που του δίνει τη δυνατότητα έχοντας ως εγγύηση την ενίσχυση να πάρει ένα ποσό ώστε να το χρησιμοποιήσει για αγορές φαρμάκων, λιπασμάτων κ.λπ. με πάρα πολύ χαμηλό επιτόκιο. Σε καμία περίπτωση δεν θα ξεπεράσει το 4%. Μεγάλη παρέμβαση ήταν και η καθιέρωση του εργόσημου για τους οικονομικούς μετανάστες που δουλεύουν εποχιακά στον αγροτικό χώρο ώστε να πληρώνονται κανονικά. Σας θυμίζω ότι είχαμε καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα γνωστά γεγονότα της Μανωλάδας αλλά και για τους αγρότες, ώστε να εντάξουν αυτό το κόστος στο κόστος παραγωγής.
