Ο βουλευτής Ευβοίας του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βαγγέλης Αποστόλου είναι παλιά καραβάνα στην πολιτική. Στην παρούσα συνέντευξη στο Documento ισχυρίζεται ότι η φωτιά στην Εύβοια για τρίτη συνεχή χρονιά δεν μπορεί να είναι σύμπτωση.
Παράλληλα ζητά την αλλαγή του μοντέλου δασοπυρόσβεσης σημειώνοντας με νόημα ότι η απομάκρυνση της Δασικής Υπηρεσίας από τη δασοπυρόσβεση μοιραία έριξε το βάρος των αρχών στην καταστολή και όχι στην πρόληψη.
Οπως λέει, ένας σωστός σχεδιασμός πυροπροστασίας «προϋποθέτει την κατάρτιση αντιπυρικών σχεδίων σε όλη την επικράτεια, τα οποία πρέπει να στηρίζονται κυρίως στη πρόληψη και δευτερευόντως στην καταστολή». Γι’ αυτό καλεί την κυβέρνηση «αντί να επιδίδεται σε μεγαλοστομίες και επικοινωνιακούς τακτικισμούς» όταν αντιμετωπίζει επεισόδια πυρκαγιάς, να σκύψει στο πόρισμα Γκολντάμερ της ειδικής επιτροπής που συστάθηκε μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι και να συνεχίσει την υλοποίησή του από εκεί που την πήρε, από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
Σε ό,τι αφορά τέλος τα εσωκομματικά του ΣΥΡΙΖΑ και το άνοιγμα του κόμματος στην κοινωνία αναρωτιέται αν οι πολίτες που τον ψήφισαν «είναι ευπρόσδεκτοι για την ψήφο τους και ανεπιθύμητοι για την πολιτική τους πρόταση» και σημειώνει ότι η εκλογή του προέδρου μέσα από κομματικές διαδικασίες θα είναι ακόμη ένα στοιχείο που θα συμβάλει στη συμμετοχή περισσότερων πολιτών στα οργανωτικά.
Η πρώτη ερώτηση που θέλω να σας κάνω ως πρώην υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και βουλευτή της περιοχής είναι γιατί η Εύβοια καίγεται σχεδόν κάθε χρόνο;
Η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι αυτή που προξενεί τις καταστροφές. Δεν υπάρχει αθωότητα πια σε καμιά ενέργεια που μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά, σε καμιά! Και βέβαια δεν ξεχνάμε και τις διαχρονικές ευθύνες της πολιτείας για πολλές παραλείψεις πριν ή μετά τις φωτιές, πράγματα για τα οποία έχω γράψει και μιλήσει πολλές φορές. Οι πυρκαγιές όμως στην Εύβοια επεκτείνονται γρήγορα και για άλλους δύο λόγους: πρώτον, γιατί η σύνθεση της χλωρίδας του νησιού, που είναι η χαρακτηριστική των μεσογειακών δασικών οικοσυστημάτων, αποτελείται κυρίως από πυρόφιλα είδη, όπως είναι τα κωνοφόρα, οι θάμνοι και τα ξηρά χόρτα. Ειδικά στην Εύβοια έχει κυριαρχήσει το κατεξοχήν πυρόφιλο είδος της χαλεπίου πεύκης που μέχρι και σήμερα ρητινεύεται. Η έντονη παρουσία της στα δάση της Εύβοιας οφείλεται στη δυναμική που παρουσιάζει στη διαδικασία της αναγέννησης, που είναι βέβαια υπόθεση της φύσης. Δεν είναι εύκολη η αλλαγή της και ενέχει και κινδύνους οικολογικής υποβάθμισης.
Και δεύτερον, γιατί οι καιρικές συνθήκες είναι πολύ δύσκολες. Καλοκαίρι χωρίς υψηλές θερμοκρασίες και μελτέμια δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Η Εύβοια είναι η περιοχή με τη μεγαλύτερη επικινδυνότητα για ανάφλεξη στη χώρα.
Εσείς όμως προ ημερών επισημάνατε ότι πέρυσι, την ίδια ακριβώς ημέρα, στην περιοχή είχαμε ίδια ακριβώς φωτιά σαν την τωρινή, κάνοντας μάλιστα λόγο για «διαβολική σύμπτωση».
Σχήμα λόγου ήταν. Θα έλεγα περισσότερο διαβολική και καθόλου σύμπτωση. Εχω την πεποίθηση ότι δεν μπορεί να είναι σύμπτωση η επανάληψη για τρίτη χρονιά πρόκλησης πυρκαγιάς στη συγκεκριμένη περιοχή. Γι’ αυτό βέβαια θα αποφανθούν οι αρμόδιοι και εξ όσων πληροφορούμαι βρίσκονται κοντά στον εντοπισμό του δράστη ή των αυτουργών-δραστών. Δεν αρκεί όμως να εντοπίζονται. Πρέπει να αντιμετωπίζονται αποφασιστικά, στο πλαίσιο της λειτουργίας των θεσμών. Τον λόγο πάντως της έρευνας σε βάθος έχουν οι αρχές. Ολοι όσοι με τη συμπεριφορά τους γίνονται πρόξενοι πυρκαγιών είναι εμπρηστές-εγκληματίες.
Σας άκουσα να λέτε ότι η Δασική Yπηρεσία, ο φυσικός διαχειριστής του οικοσυστήματος, δεν συμμετέχει στις διαδικασίες δασοπυρόσβεσης του οικοσυστήματος. Ακούγεται απίστευτο.
Παρακολουθώ τα ζητήματα της προστασίας των δασών επί πολλά χρόνια. Οταν το 1998 όχι μόνο εγώ αλλά και το κόμμα μου, ο Συνασπισμός, αντιδράσαμε έντονα στη Βουλή για τη μεταφορά της ευθύνης της δασοπυρόσβεσης από τη Δασική Υπηρεσία στην πυροσβεστική το κάναμε όχι μόνο γιατί δεν ήταν έτοιμη η πυροσβεστική υπηρεσία να αναλάβει ένα τέτοιο έργο, αλλά και γιατί προβλέψαμε ότι θα σημάνει την υποβάθμιση της πρόληψης. Κι έτσι έγινε. Δόθηκε ιδιαίτερο βάρος στην καταστολή, πράγμα που τελικά οδήγησε στην απομάκρυνση της Δασικής Υπηρεσίας από τη δασοπυρόσβεση, ένα αντικείμενο το οποίο γνώριζε, χωρίς να υπάρχει έτοιμη διάδοχη κατάσταση. Δεν αμφισβητώ την προσφορά της πυροσβεστικής. Εχει καταβάλει τεράστιες προσπάθειες. Τις έχει πληρώσει μάλιστα και με ανθρώπινες απώλειες, αλλά δεν ασχολήθηκε ουσιαστικά με την πρόληψη, η οποία αποτελεί το βασικότερο εργαλείο για σωστή δασοπυρόσβεση.
Και γιατί εσείς ως κυβέρνηση δεν προχωρήσατε στην επαναφορά της Δασικής Υπηρεσίας στη δασοπυρόσβεση, αφού πιστεύατε ότι είναι απαραίτητη η συμμετοχή της;
Η άποψη αυτή, την οποία εγώ εξέφραζα και εκφράζω σε όλους τους τόνους, δημόσια πάντοτε, μετά τόσα χρόνια αποκλειστικής αρμοδιότητας της πυροσβεστικής υπηρεσίας στη δασοπυρόσβεση και την ανυπαρξία της Δασικής Υπηρεσίας, δεν ήταν εύκολο να επικρατήσει, να πείσει και να υλοποιηθεί. Ωστόσο το πόρισμα Γκολντάμερ για τη διερεύνηση των αιτιών των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα κατέληξε να προτείνει βασική παράμετρο την επαναφορά της Δασικής Υπηρεσίας στον τομέα της δασοπυρόσβεσης. Φαίνεται ότι πλέον οι συνθήκες ωρίμασαν για την αλλαγή του μοντέλου δασοπυρόσβεσης. Ετσι τα υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και Περιβάλλοντος θεσμοθέτησαν δράσεις συνεργασίας και συνεργειών των πυροσβεστικών και των δασικών υπηρεσιών κατά τη διάρκεια της καταστολής των δασικών πυρκαγιών, οι οποίες βέβαια στο επιχειρησιακό πεδίο χρειάζεται να βρουν τη σωστή ζεύξη.
Επιμένετε στην τοποθέτησή σας ιδιαίτερα για την ανάγκη μετατόπισης του ενδιαφέροντος προς την πρόληψη και την έγκαιρη επέμβαση σε βάρος της εναέριας καταστολής.
Εχω βιώσει πολλές πυρκαγιές και πρόσφατα δύο μεγάλες καταστροφές, στην Ελαφόνησο και την Εύβοια, που προκλήθηκαν σε ημέρες που είχαν χαρακτηριστεί επικίνδυνες από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, δηλαδή με υψηλές θερμοκρασίες και έντονους αέρηδες αλλά και σε περιοχές με δύσκολο ανάγλυφο, δηλαδή σε συνθήκες που δεν επέτρεπαν την επέμβαση των εναέριων μέσων. Κι εδώ μπαίνει το ερώτημα: δεν έχει ακόμη γίνει αντιληπτό ότι τουλάχιστον τις μισές ημέρες τον χρόνο στη μισή ελληνική επικράτεια δεν είναι δυνατή και αποτελεσματική η επιχειρησιακή λειτουργία των εναέριων μέσων; Ασφαλώς όλοι χρειάζονται, αλλά ο σχεδιασμός πρέπει να γίνεται με βάση τις αιτίες που προξενούν και επεκτείνουν τις αγροτοδασικές πυρκαγιές και τις δυνατότητες που υπάρχουν σε κάθε περιοχή για αποτελεσματική επέμβαση. Ενας σωστός σχεδιασμός πυροπροστασίας προϋποθέτει την κατάρτιση αντιπυρικών σχεδίων σε όλη την επικράτεια, τα οποία πρέπει να στηρίζονται κυρίως στην πρόληψη και δευτερευόντως στην καταστολή.
Πέρυσι, επί της δικής σας κυβέρνησης, είχαμε την πυρκαγιά στο Μάτι και την απώλεια τόσων ανθρώπινων ζωών. Τελικά είναι τόσο απροετοίμαστος και αδιάφορος και υποστελεχωμένος ο κρατικός μηχανισμός; Είναι η έλλειψη πολιτικών πρόληψης και σχεδιασμού, είναι το άναρχο πολεοδομικό τοπίο, είναι η αμέλεια των πολιτών, ενδεχόμενος δόλος, όλα μαζί τα παραπάνω; Τις πταίει τέλος πάντων και κάθε χρόνο είμαστε στο ίδιο έργο θεατές;
Η τραγωδία στο Μάτι δεν μπορεί να απαντηθεί έτσι απλά σε δύο γραμμές. Γι’ αυτό τότε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας με την ανάθεση στην ομάδα Γκολντάμερ της σύνταξης πορίσματος για την επόμενη ημέρα της πολιτικής προστασίας και ιδιαίτερα της δασοπροστασίας έβαλε το θέμα στην πρώτη γραμμή. Το πόρισμα που παραδόθηκε τον Φεβρουάριο του 2019 καταγράφει τις παθογένειες και τα αίτια των πυρκαγιών στην Ελλάδα και προτείνει νομοθετικές ρυθμίσεις για τη ριζική αναδιοργάνωση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας αλλά και ένα γενικότερο πλαίσιο προτάσεων για την πρόληψη και αποφυγή καταστροφικών πυρκαγιών. Τι κάναμε λοιπόν εμείς ως κυβέρνηση, ξεκινώντας από την τωρινή αντιπυρική περίοδο; Αρχίσαμε την εφαρμογή του πορίσματος με δύο σημαντικές αποφάσεις: την επαναφορά της Δασικής Υπηρεσίας και την αύξηση της χρηματοδότησης της πρόληψης, ενώ παράλληλα αξιοποιήσαμε και εκπαιδεύσαμε στην πρόληψη και αυτούς που απασχολούνται με ανάλογα προγράμματα του ΟΑΕΔ. Η σημερινή κυβέρνηση πρέπει να καταλάβει ότι με τις φωτιές δεν παίζουν. Αντί λοιπόν να επιδίδεται σε μεγαλοστομίες και επικοινωνιακούς τακτικισμούς όταν αντιμετωπίζει επεισόδια πυρκαγιάς, οφείλει να σκύψει στο πόρισμα και να συνεχίσει την υλοποίησή του από εκεί που την πήρε, από τη δική μας κυβέρνηση.
Ποια μέτρα απαιτεί η επόμενη ημέρα ώστε να αρχίσουν να επανέρχονται οι καμένες περιοχές σε στοιχειώδη κανονικότητα;
Η πρώτη και μάλιστα άμεση συνταγματική υποχρέωση της πολιτείας για την επόμενη ημέρα είναι η οριοθέτηση της περιμέτρου της πυρκαγιάς και η κήρυξη με πράξη όλων των δασικού χαρακτήρα εδαφών που κάηκαν ως αναδασωτέων. Η φύση θα ολοκληρώσει το έργο της αναγέννησης. Κι αυτό ξέρει καλά να το κάνει, αρκεί να μην εμποδιστεί. Η δεύτερη είναι να εκτιμήσει άμεσα και να αποζημιώσει ή να καλύψει την απώλεια του εισοδήματος των κατοίκων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή εξαιτίας της πυρκαγιάς.
Να έρθουμε λίγο και στο κόμμα σας. Πολλή κουβέντα γίνεται για το άνοιγμα στην κοινωνία. Είναι τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ ένα κλειστό κόμμα και γιατί;
Ασφαλώς και δεν είναι ούτε πρέπει να είναι κλειστό κόμμα. Μην ξεχνάτε όμως ότι είναι και το κόμμα που αναγκάστηκε να στηρίξει δύσκολες πολιτικές για να βγει η χώρα από την κρίση και παράλληλα αντιμετώπισε την αποχώρηση οργανωμένων μελών του χωρίς ρηγματώσεις…
Πώς μπορεί να γίνει αυτή η αντιστοίχιση του κόμματος με τα εκλογικά στρώματα που το στήριξαν στις πρόσφατες εκλογές, όπως ζήτησε ο Αλέξης Τσίπρας;
Οι εθνικές εκλογές κατέστησαν αναγκαία την οργανωτική έκφραση του προοδευτικού χώρου από τον ΣΥΡΙΖΑ, πράγμα που μπορεί να επιτευχθεί αν πείσουμε μεγάλο κομμάτι των πολιτών που μας ψήφισαν ότι τους χρειαζόμαστε όχι μόνο ως ψηφοφόρους αλλά και ως ενεργούς πολίτες για να συνδιαμορφώσουμε και να υπηρετήσουμε πολιτικές σε όλους τους μαζικούς χώρους.
Υπάρχουν παλιά στελέχη που αντιδρούν σε αυτό το άνοιγμα; Υπάρχουν για παράδειγμα στελέχη που φοβούνται την άλωση του ΣΥΡΙΖΑ από τους λεγόμενους πασοκογενείς και την ιδεολογική του αλλοίωση;
Το άνοιγμα στην κοινωνία θα ξεκινήσει μέσα από προσυνεδριακές διαδικασίες και εσωκομματικό διάλογο. Στον χώρο μας κανείς δεν κρύβεται και όλες οι αποφάσεις παίρνονται συλλογικά και συντεταγμένα. Δηλαδή οι πολίτες που μας ψήφισαν είναι ευπρόσδεκτοι για την ψήφο τους και ανεπιθύμητοι για την πολιτική τους πρόταση; Οι ιδέες, οι πολιτικές προτάσεις που θα ζυμώνονται όχι μόνο στην κοινωνία αλλά και στο κόμμα αποτελούν πλούτο για την Αριστερά. Η πολιτική τους πρόταση θα ζυμώνεται όχι μόνο μέσα στην κοινωνία αλλά και στο κόμμα.
Στο επερχόμενο συνέδριο είστε υπέρ της εκλογής προέδρου από τον κόσμο ή από την Κεντρική Επιτροπή όπως επιβάλλει το καταστατικό;
Συμμετέχω στα του χώρου επί πολλά χρόνια και τιμήθηκα με πολύχρονη παρουσία σε πολλές θέσεις μάχης: στο κόμμα, στη Βουλή και την κυβέρνηση. Θεωρώ ότι στο συνέδριο που πάμε στόχος μας είναι να διευρύνουμε την οργανωτική μας συγκρότηση. Είναι σίγουρο ότι η εκλογή του προέδρου μέσα από κομματικές διαδικασίες είναι ακόμη ένα στοιχείο που θα συμβάλει στη συμμετοχή περισσότερων πολιτών στα οργανωτικά μας. Είναι εξάλλου αυτονόητο ότι δεν υπάρχει ζήτημα προέδρου.
