Η πόλη αποτελούσε ανέκαθεν πεδίο της ανθρώπινης κοινωνικοποίησης αλλά και των κοινωνικών συγκρούσεων
Κείμενο Ιωάννα Μαραβελίδη, Μέλος της συντακτικής ομάδας της «Βαβυλωνίας»
Η πόλη αποτελούσε ανέκαθεν πεδίο της ανθρώπινης κοινωνικοποίησης αλλά και των κοινωνικών συγκρούσεων. Αποτελούσε το πεδίο όπου παίρνονται οι μεγάλες πολιτικές αποφάσεις αλλά και τον τόπο όπου η αποξένωση και η αλλοτρίωση του ανθρώπου ξεχειλίζουν μέσα στους ασφυκτικούς ρυθμούς της.
Οι αστικές εξεγέρσεις του πρόσφατου παρελθόντος προσπάθησαν να αναμετρηθούν με τα ερωτήματα που εγείρει μια σύγχρονη πόλη. Γιατί τι είναι μια πόλη αν όχι οι άνθρωποι που ζουν σε αυτή; Ποιο το νόημά της αν αυτό δεν πραγματώνεται στη συλλογική δημοκρατική πολιτική πράξη; Μια τέτοια στιγμή αστικής εξέγερσης ήταν ο Μάης του ’68 που φέτος συμπληρώνεται ακριβώς μισός αιώνας από το ξέσπασμά του, αλλά και ο δικός μας Δεκέμβρης του ’08, μια δεκαετία ακριβώς πίσω.
Σήμερα αναζητούμε τα νοήματα αυτών των εξεγέρσεων που έθεσαν σε ριζική αμφισβήτηση την καταναλωτική κανονικότητα της πόλης, τη γραφειοκρατική, καπιταλιστική και ιεραρχική κοινωνία, την παθητικότητα, τον ατομικισμό και τον οικονομισμό.
Η «Βαβυλωνία» για τη βαβυλωνία των πόλεων
Το νέο, εικοστό τεύχος του περιοδικού «Βαβυλωνία» που κυκλοφορεί έχει αφιέρωμα με τίτλο «Πόλεις, αστικοποίηση & μητροπολιτική ζωή», ασκώντας κριτική στις σύγχρονες αστικές ερήμους και στη ζωνοποίηση των νέων μεγαλουπόλεων. Στις σελίδες του αναλύεται η επιθετική επιστροφή της ατζέντας της «ανάπτυξης» που λεηλατεί ανθρώπους, μνήμες, πολιτισμούς, γη, νερό, αέρα, καταστρέφοντας τους τελευταίους δημόσιους τόπους που απέμειναν στο αστικό πεδίο. Μια λογική που αντιμετωπίζει τον χώρο απέραντο οικόπεδο για εξόρυξη κερδών.
Ταυτόχρονα, όμως, η νέα «Βαβυλωνία» αναδεικνύει και τις κοινωνικές αντιστάσεις για την επανανοηματοδότηση του δημόσιου χώρου ως χώρου ο οποίος αυτοθεσμίζεται με όρους άμεσης δημοκρατίας. Από το φαινομενικά εύκολο παράδειγμα τού να σκεφτούμε την πολυκατοικία διαφορετικά και να τη μετατρέψουμε σε φορέα λύσης των καθημερινών μας προβλημάτων έως τη δημιουργία ελεύθερων κοινωνικών χώρων και αγορών δημιουργικότητας στις γειτονιές.
Κατοικούμε σε πόλεις που μάθαμε να αντιπαθούμε, με την απάθεια και την ξένωση να αποτελούν το νόημα της σχέσης μας με τον χώρο. Επιπλέον, οι νέες τεχνολογίες επιτήρησης και ελέγχου στρατιωτικοποιούν τη διαχείριση της μητροπολιτικής ζωής. Είναι, εξάλλου, γνωστό από παλιά το φαινόμενο κατά το οποίο τεχνικές και μηχανισμοί εξουσίας που χρησιμοποιούνται από τα κράτη της «αναπτυγμένης Δύσης» στους πολέμους στο εξωτερικό «επιστρέφουν» στο εσωτερικό των δυτικών πόλεων ενάντια στον τοπικό πληθυσμό, δημιουργώντας ένα σκηνικό εσωτερικής αποικιοκρατίας.
Ήρθε όμως η ώρα να εξετάσουμε πώς ο αστικός χώρος μπορεί να σχεδιαστεί και να σχηματιστεί από εμάς τους ίδιους ώστε να πληροί τις αρχιτεκτονικές προϋποθέσεις μιας νέας ζωής και μιας νέας δημοκρατικότητας. Έχουμε πολλά να μάθουμε από όσους και όσες ζουν και συμμετέχουν σε οριζόντιες, αυτοοργανωμένες κοινότητες στον αστικό ιστό αλλά και στην ύπαιθρο, παγκόσμια και τοπικά.
Διεκδικώντας ελεύθερες πόλεις
Σε αυτό το πλαίσιο η «Βαβυλωνία» διοργανώνει και φέτος το διεθνές αντιεξουσιαστικό φεστιβάλ B-Fest στις 25-27 Μαΐου, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. «Reclaim the future» είναι το φετινό σύνθημα του φεστιβάλ το οποίο κλείνει το μάτι στους κατοίκους της μεγαλούπολης, προσκαλώντας τους να γίνουν μέρος της αλλαγής που θέλουν να δουν, παρουσιάζοντας ένα πρόγραμμα με συζητήσεις, συναυλίες, θέατρο, κινηματογράφο και εκθέσεις.
Μέσα από το φετινό πρόγραμμα των συζητήσεων και των ομιλιών θα ανιχνεύσουμε τα νοήματα του Μάη του ’68 πέρα από τις επετείους και τις μνήμες, με την Αμερικανίδα καθηγήτρια Κρίστιν Ρος. Θα γνωρίσουμε την ιδέα του δημοκρατικού συνομοσπονδισμού ‒ένα εναλλακτικό μοντέλο διαχείρισης των πόλεων που εφαρμόζουν οι Κούρδοι στη Ροτζάβα της αυτοκυβέρνησης, της άμεσης δημοκρατίας και της κοινωνικής οικολογίας‒ από την Ντέμπι Μπούκτσιν.
Προσκαλεσμένοι εργαζόμενοι της Amazon θα μιλήσουν για τον αγώνα τους ενάντια στη σύγχρονη μηχανοποίηση του ανθρώπινου παράγοντα στην εργασία και στον εταιρικό και ψηφιακό έλεγχο, όπως και για τους κινδύνους που κρύβει η υπόσχεση για «ένα έξυπνο μέλλον σε μια έξυπνη πόλη» όπου τα πάντα ελέγχονται και καταγράφονται.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η συμμετοχή του αρχιτέκτονα Εγιαλ Βάιζμαν, ο οποίος με την ομάδα του Forensic Architecture χρησιμοποιούν εργαλεία της αρχιτεκτονικής για να εντοπίσουν στον χώρο κρατικά εγκλήματα. Χρησιμοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες επιτήρησης και εντοπισμού, χαρτογράφησης και ανάλυσης του χώρου «αντιστρέφουν» το βλέμμα και τη χρήση τους από εργαλεία κρατικής βίας σε αποδείξεις των κρατικών, πολιτικών, περιβαλλοντικών εγκλημάτων και παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Τέλος, θα συμμετάσχουν τοπικά κινήματα πόλης που υπερασπίζονται τα κοινά αγαθά από του Φιλοπάππου έως τα ρέματα της Αττικής, ενώ εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφίας με θέμα το αστικό τοπίο και τα αστικά αποτυπώματα θα βρίσκονται στη διάθεση του κοινού καθ’ όλη τη διάρκεια του τριημέρου.
Ενας κόσμος ελευθερίας και ισότητας δίνει καθημερινά τη μάχη για να ριζώσει από άκρη σε άκρη στον πλανήτη. Η φαντασία έφτασε όχι για να καταλάβει και να αναπαραγάγει τη διαχωρισμένη εξουσία, μα για να δημιουργήσει στιγμές ελευθερίας.
INFO
Tο Β-Fest, το φεστιβάλ του αντιεξουσιαστικού περιοδικού «Βαβυλωνία», θα πραγματοποιηθεί στις 25-27 Μαΐου στους χώρους της Σχολής Καλών Τεχνών
Αναλυτικά το πρόγραμμα του τριημέρου στο www.babylonia.gr
