Κατάφεραν σε δέκα μήνες να μειώσουν τις θέσεις απασχόλησης για νέους
Θα ήταν άλλη μια άποψη ενός γραφικού κομματικού «γαλαζοαίματου» αν δεν επρόκειτο για βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος. Οπως θα μπορούσε να εκληφθεί και ως μια ακραία δήλωση που παρεκκλίνει από τη γραμμή που χαράσσεται από την κυβέρνηση. Ο λόγος βέβαια για τις περιλάλητες δηλώσεις του βουλευτή της ΝΔ Κώστα Κυρανάκη, ο οποίος εντοπίζει τους λόγους της ανεργίας των νέων στην έλλειψη γνώσης για την κατάρτιση βιογραφικού και την «τεμπελιά» τους που δεν ψάχνουν διαδικτυακά τα προγράμματα απασχόλησης.
Δυστυχώς όμως δεν είναι οι απόψεις ενός «γαλαζοαίματου» που ανελίχτηκε κομματικά. Πρόκειται για άποψη που ακουμπά στο βασικό πλαίσιο της κυβερνητικής αντίληψης για τη νεανική απασχόληση.
Απαντες έμειναν στην άποψη που εξέφρασε ο συγκεκριμένος βουλευτής. Το Documento πάει το θέμα ένα βήμα παραπέρα και αποκαλύπτει κάτι που εμπεριέχεται στα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ). Ενα γεγονός άκρως ανησυχητικό, το οποίο έρχεται να καταδείξει ότι οι απόψεις Κυρανάκη για το ότι φταίνε οι νέοι που δεν ξέρουν να καταρτίζουν σωστά το βιογραφικό τους και δεν ψάχνουν τα προγράμματα απασχόλησης είναι απλώς η προσπάθεια του λαγού να κρύψει κάτω από το χαλί την πλήρη αποτυχία της κυβέρνησης Μητσοτάκη διά του υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση στην προστασία του κόσμου της μισθωτής εργασίας.
Αγκάθι για όλες τις κυβερνήσεις
Σύμφωνα λοιπόν με την ΕΛΣΤΑΤ (έστω κι αν κρύβει τους ανέργους στον οικονομικά μη ενεργό πληθυσμό), η νεανική ανεργία «τσίμπησε» τον περασμένο Μάιο 5,3% σε σχέση με τον Μάιο του 2019. Αναλυτικότερα, ενώ τον Μάιο του 2019 η ανεργία των νέων 15-24 ετών ανερχόταν σε 32,2%, τον Μάιο του τρέχοντος έτους έκλεισε στο 37,5%.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ από την πρώτη στιγμή της διακυβέρνησής της το 2015 είχε θέσει ως κεντρική κυβερνητική επιλογή τη μείωση της ανεργίας των νέων και κατ’ επέκταση τον περιορισμό του brain drain (τη φυγή δηλαδή εκπαιδευμένων στα ελληνικά πανεπιστήμια
νέων στο εξωτερικό για εξεύρεση εργασίας). Ηταν ένας τομέας όπου η διακυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα είχε παραγάγει άριστα αποτελέσματα, καθώς το 2015 η νεανική ανεργία ανερχόταν (τον μήνα Μάιο) σε 49,5%, ενώ το 2019 είχε μειωθεί κατά 17,3 ποσοστιαίες μονάδες στο 32,2%.
Μάλιστα, η κατάργηση του υποκατώτατου μισθού, δηλαδή οι νέοι να λαμβάνουν μικρότερο μισθό από τους υπολοίπους που αμείβονταν με τον κατώτατο μισθό, τον Φεβρουάριο του 2019 ουδεμία αύξηση της ανεργίας των νέων κατέγραψε (παρά τις περί του αντιθέτου νεοφιλελεύθερες οιμωγές, κυρίως του ΣΕΒ).
Ωστόσο, το θέμα της νεανικής ανεργίας ακουμπά και τις προηγούμενες πολιτικές της συγκυβέρνησης ΝΔ – ΠΑΣΟΚ με πρωθυπουργό τον Αντώνη Σαμαρά και υπουργό Εργασίας και πάλι τον Γ. Βρούτση. Πρόκειται για τον άνθρωπο που με όσα έπραξε από το 2012 (όταν ανέλαβε το υπουργείο Εργασίας) κατάφερε, πέρα από το να λάβει το προσωνύμιο ο «Προκρούστης» των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων, να φτάσει τη νεανική ανεργία σχεδόν στο 60%. Πράγματι με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ τον Μάιο του 2013 η ανεργία των νέων ηλικίας 15-24 ετών έφτασε στο 59,6%.
Η αποτυχία τους έγινε ευθύνη των νέων
Ο ίδιος άνθρωπος λοιπόν, ως επιλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη, κατάφερε από τον Ιούλιο του 2019, όταν ορίστηκε υπουργός Εργασίας, να ανεβάσει πάλι τα ποσοστά της νεανικής ανεργίας κατά 5,3%. Είναι προφανές ότι πρόκειται για κεντρική πολιτική αποτυχία του Μητσοτάκη και της κυβέρνησής του. Οπως δε στο υγειονομικό επίπεδο ευθύνονται οι πολίτες για την αύξηση των κρουσμάτων κορονοϊού, έτσι και στο επίπεδο της απασχόλησης ευθύνονται οι νέοι που δεν ξέρουν να γράφουν βιογραφικό και δεν ψάχνουν τα προγράμματα απασχόλησης στο διαδίκτυο.
Για να εμπεδωθεί μια τέτοια πεποίθηση στον πληθυσμό απαιτούνται δύο πράγματα: ένας τηλεοπτικός σταθμός και ένας λαγός. Ως είθισται σε όλα, έτσι και αυτό το θέμα η κυβέρνηση Μητσοτάκη το αντιλαμβάνεται ως επικοινωνιακό περιτύλιγμα. Ωστόσο υπάρχει και η πραγματικότητα που αποδεικνύεται από τα στοιχεία και είναι αδυσώπητη σε σχέση με τις πολυεπίπεδες κυβερνητικές αποτυχίες. Ετσι ο ίδιος άνθρωπος και το ίδιο κόμμα, που ώθησαν τους νέους επιστήμονες από το 2012 να φύγουν από την Ελλάδα για να βρουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, έρχονται να δημιουργήσουν νέο κύμα μετανάστευσης διώχνοντας ακόμη περισσότερους νέους (έτσι βέβαια θα μειωθεί και η ανεργία, αφού όταν μειώνεται το παραγωγικό δυναμικό είναι προφανές ότι μειώνονται και οι άνεργοι).
Οι αιτίες της νεανικής ανεργίας
Από τη μια το εκπαιδευτικό σύστημα και από την άλλη η ίδια η αγορά εργασίας αλλά και οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν στα πρώτα χρόνια των μνημονίων έχουν οδηγήσει τους νέους στο να αδυνατούν να εξεύρουν θέση απασχόλησης προκειμένου να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Μπορούμε να συνοψίσουμε σε εννέα τις αιτίες της ανεργίας στην Ελλάδα – καμία βέβαια δεν αφορά την έλλειψη γνώσης για κατάρτιση βιογραφικού ή την «τεμπελιά» ως προς την αναζήτηση των προγραμμάτων απασχόλησης στο διαδίκτυο. Αναλυτικότερα:
• Απουσιάζει παντελώς ο σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός στις τάξεις του λυκείου.
• Ουδεμία έμπρακτη πολιτική σύνδεσης της αγοράς εργασίας με την εκπαίδευση (είτε σε επίπεδο λυκείου είτε σε πανεπιστημιακό επίπεδο) έχει αποτελεσματικότητα. Ετσι όσοι εξέρχονται της εκπαιδευτικής διαδικασίας δεν κατέχουν τα απαραίτητα προσόντα που απαιτεί η αγορά εργασίας σε κάθε επιμέρους επάγγελμα ή θέση. Είναι χαρακτηριστικό ότι παρατηρείται υψηλότερη ανεργία στους πτυχιούχους ΑΕΙ σε σχέση με τους αποφοίτους βασικής ή και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης λόγω της αναντιστοιχίας των ειδικοτήτων με την αγορά εργασίας.
• Η τεχνολογία από τη μια μειώνει θέσεις απασχόλησης σε παραδοσιακά επαγγέλματα, αλλά από την άλλη ανοίγει νέες
προοπτικές απασχόλησης, οι οποίες ωστόσο δεν μπορούν να αξιοποιηθούν από τους νέους, καθότι η εκπαιδευτική διαδικασία είναι παλαιωμένη και δεν ακολουθεί την τεχνολογική εποχή.
• Οι μνημονιακές επιλογές, ειδικά της πρώτης τετραετίας, επέφεραν δραματική μείωση των θέσεων εργασίας τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα.
• Η έλλειψη επενδύσεων στον ιδιωτικό τομέα ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης επέφερε πάγωμα στο άνοιγμα νέων θέσεων εργασίας.
• Η ελληνική βιομηχανία, που μέσω του ΣΕΒ στις αρχές της κρίσης το 2010 επέβαλε τη μείωση του μοναδιαίου κόστους εργασίας ως μονόδρομο για την αύξηση
των εξαγωγών (που ποτέ δεν ήρθε), παρέμεινε απούσα στο να παραγάγει ανταγωνιστικά προϊόντα και να εισέλθει στις αγορές της τεχνολογίας με αποτέλεσμα να μην ανοίξουν νέες θέσεις εργασίας.
• Με τις νομοθετικές παρεμβάσεις των μνημονιακών κυβερνήσεων (αρχής γενομένης από τον υπουργό Οικονομικών της κυβέρνησης Παπανδρέου Γ. Παπακωνσταντίνου) δόθηκε το έναυσμα σε πολλές κραταιές βιομηχανίες να μεταφέρουν την παραγωγή σε άλλες χώρες (χαμηλού εργατικού κόστους) με αποτέλεσμα να συρρικνωθούν οι προσφερόμενες θέσεις απασχόλησης στον ελλαδικό χώρο.
• Παρότι δεν αποτελεί φαινόμενο της τελευταίας δεκαετίας, η
μείωση της πρωτογενούς παραγωγής επέφερε τη διαρκή μετεγκατάσταση αγροτικών πληθυσμών στα αστικά κέντρα και ως εκ τούτου μεγεθύνθηκε η ζήτηση σε εργασίες του τριτογενούς τομέα (υπηρεσίες), ενώ στην πραγματικότητα ερήμωσε η άκρως παραγωγική ελληνική ύπαιθρος (τις θέσεις εργασίας κατέλαβαν αλλοδαποί εποχικοί εργάτες).
• Οι επιλεγόμενες πολιτικές απασχόλησης ήταν μηδενικής συνεισφοράς στη διατήρηση θέσεων απασχόλησης μετά το πέρας των προγραμμάτων απασχόλησης, ενώ καταγράφηκε μηδενική κρατική συνεισφορά στην αναδιάρθρωση των δομών της ελληνικής οικονομίας.
