Tα γυάλινα κτίρια αποτελούν τη σημαντικότερη ανθρωπογενή αιτία θανάτου για τα… πουλιά καθώς δεν μπορούν να αντιληφθούν τα διαφανή τζάμια και πέφτουν πάνω τους με ορμή! Το ζήτημα αποτέλεσε το θέμα του βιβλίου με τίτλο «Θανάτωση πουλιών από πρόσκρουση σε γυάλινα κτήρια, τζάμια και διαφανείς κατασκευές. Μέθοδοι πρόληψης» του βιολόγου και μέλους της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας Δημήτρη Μπούσμπουρα, το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα.
«Σκοπός της έκδοσης αυτής είναι να προτείνει μέτρα πρόληψης, τα οποία απευθύνονται στις υπηρεσίες και τους πολίτες για την αντιμετώπιση προβλημάτων θανάτωσης πουλιών από πρόσκρουση σε κτίρια και ηχοπετάσματα. Μέτρα πρέπει να λαμβάνονται πριν την κατασκευή, αλλά υπάρχει δυνατότητα για λήψη μέτρων και εκ των υστέρων. Προτείνονται επίσης θεσμικές ρυθμίσεις προς στην πολιτεία για την διαμόρφωση κανόνων για μελλοντικές κατασκευές ή βελτίωση υπαρχόντων» αναφέρεται στο εισαγωγικό σημείωμα του συγγραφέα.
600 εκατομμύρια θάνατοι πουλιών ετησίως στις ΗΠΑ!
«Τα γυάλινα κτήρια έχουν αναγνωριστεί διεθνώς ως πολύ σοβαρό πρόβλημα, όσον αφορά τα άγρια πουλιά. Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπολογίζεται ότι ετησίως συμβαίνουν κατά μέσο όρο 600 εκατομμύρια θάνατοι πουλιών από πρόσκρουση σε κτίρια με τάση αύξησης. Οι θάνατοι αυξάνονται κατά την εαρινή και φθινοπωρινή μετανάστευση, αλλά διαπιστώνονται και κατά τις περιόδους αναπαραγωγής και διαχείμασης» αναφέρει ο κ. Μπούσμπουρας.
Όπως εξηγεί, τα πουλιά έχουν ανεπτυγμένη την όραση και δυνατότητα να αντιλαμβάνονται εικόνες και στο φάσμα του υπεριώδους αλλά δεν διαθέτουν στερεοσκοπική όραση ή, όπου υπάρχει, αυτή είναι περιορισμένη και έτσι δεν μπορούν να αντιληφθούν τα διαφανή τζάμια και πέφτουν πάνω τους με ορμή. Το πρόβλημα είναι πιο έντονο σε περιοχές κοντά σε πάρκα και σε ακτές, σε εξοχικά και δημόσια κτήρια που έχουν μεγάλα τζάμια, και σε ψηλά κτίρια.
Στην περίπτωση που οι γυάλινες επιφάνειες αντανακλούν ή είναι κατασκευασμένες ως ανακλαστικοί υαλοπίνακες (καθρέπτες), αντανακλούν την εικόνα του περιβάλλοντος δίνοντας ψευδή εντύπωση. Ειδικά αν το περιβάλλον περιλαμβάνει δένδρα και θάμνους, οι θάνατοι αυξάνονται καθώς τα πουλιά νομίζουν πως κινούνται προς την βλάστηση.
«Πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι τα πουλιά προσελκύονται από το φως που υπάρχει στο εσωτερικό των κτηρίων ή σε κεραίες, ειδικά τα νυκτόβια αλλά και πουλιά που μεταναστεύουν τη νύχτα. Όσο ψηλότερα είναι τα κτίρια, τόσο εντονότερο είναι το πρόβλημα. Οι περισσότερες προσκρούσεις κατά την μετανάστευση διαπιστώνονται σε κτίρια που προεξέχουν του ορίζοντα. Το πρόβλημα δεν γίνεται αντιληπτό από τους πολίτες, καθώς δεν διανοούνται ότι τα πουλιά που βρίσκουν νεκρά μπροστά σε ένα κτίριο είχαν προσκρούσει στα τζάμια και μόνο στις περιπτώσεις που τυχαία ακούσουν το γδούπο θα το συνειδητοποιήσουν».
Σύμφωνα με τον κ. Μπούσμπουρα, μια από τις περιπτώσεις καταγραφής του φαινομένου στην Ελλάδα ήταν η μαζική θανάτωση στρουθιομόρφων σε διαφανή ηχοπετάσματα της Αττικής Οδού κατά την διάρκεια της μετανάστευσης όπου, υπήρξαν περιπτώσεις, με 100 νεκρά πουλιά ημερησίως.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Στην προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα, ο κ. Μπούσμπουρας με τη συνεργασία ενοικιαστών ενός γυάλινου βιομηχανικού κτιρίου στην Κομοτηνή, τοποθέτησε φωτογραφίες με φιγούρες – αντίγραφα αρπακτικών πουλιών για να τρομάζουν τα μικροπούλια, πρακτική που όμως δεν είχε αποτέλεσμα.
Μέτρα για να γίνουν «ορατά» στα πουλιά τα γυάλινα κτίρια
Όπως αναφέρεται στην έκδοση, η τάση δημιουργίας γυάλινων κτιρίων, η ανάπτυξη των Φωτοβολταϊκών Διαφανών Τζαμιών που αναμένεται να οδηγήσει σε γενίκευση της χρήσης τζαμιών σε κτίρια και άλλες κατασκευές, θα πρέπει να συνδυαστεί με την προστασία των πουλιών. «Είναι απαραίτητο συνεπώς» υπογραμμίζει ο κ.Μπούσμπουρας, «να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων».
«Προτείνεται η θεσμοθέτηση μέτρων όπως η απαγόρευση της κατασκευής γυάλινων κτιρίων ή άλλων εγκαταστάσεων που εξωτερικά έχουν μορφή καθρέπτη ή πολύ μεγάλη επιφάνεια με διάφανη γυάλινη κάλυψη, χωρίς πρόσθετα μέτρα για την αποτροπή πρόσκρουσης πουλιών και βιοκλιματικό σχεδιασμό. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν τζάμια που εξωτερικά είναι αδιαφανή ή φέρουν σχέδια που τα καθιστούν εμφανή από τα πουλιά, διάφανα τζάμια με ειδική αντανακλαστική επίστρωση και να απαγορευθεί η χρήση διαφανών ηχοπετασμάτων, εκτός αν περιλαμβάνουν γραμμικά εμφανή σχέδια.
Πώς να βοηθήσετε ένα πουλί που έχει χτυπήσει σε παράθυρο
Αναλυτικές οδηγίες για την περίθαλψη ενός πουλιού που έχει χτυπήσει σε τζάμι δίνονται στους αναγνώστες της έκδοσης, προτρέποντας να το εξετάσουν αρχικά για εξωτερικούς τραυματισμούς.
«Εάν τα φτερά του είναι εντάξει και δεν κρέμονται και τα μάτια του φαίνονται φυσιολογικά, δείτε αν μπορεί να κρατηθεί σε ένα κλαδί ή στο δάκτυλό σας χωρίς βοήθεια. Αν ναι, αφήστε το να ανακάμψει μόνο του. Αν το πουλί έχει αξιοσημείωτο τραυματισμό, θα πρέπει να το μεταφέρετε σε ένα Κέντρο Περίθαλψης Άγριας Ζωής όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Αν το πουλί δεν έχει εμφανές τραύμα, τοποθετήστε το σε ένα σκοτεινό κουτί και αφήστε το κάπου ήσυχα, μακριά από κατοικίδια ζώα για 15 λεπτά. Αν ο καιρός είναι πολύ κρύος, ίσως πρέπει να το πάρετε μέσα, αλλά μην κρατάτε το πουλί σε πολύ ζεστό μέρος. Μην προσπαθήσετε να του δώσετε τροφή και νερό. Το σκοτάδι θα ηρεμήσει το πουλί και θα συνέλθει. Αυτό μπορεί να συμβεί μέσα σε λίγα λεπτά, εκτός και αν έχει τραυματιστεί σοβαρά. Μην ανοίξετε το κουτί διότι είναι πιθανό να διαφύγει στο σπίτι και θα είναι δύσκολο να βγει έξω. Πάρτε το κουτί έξω μετά από 15 λεπτά και ανοίξτε το. Αν το πουλί πετάει είναι εντάξει. Διαφορετικά θα πρέπει να το μεταφέρετε σε ένα Κέντρο Περίθαλψης».