Μερικές φορές όταν δημοσιοποιείς βιώματα κινδυνεύεις να γίνεις αντιπαθής. Θα το ρισκάρω.
Ειδικά στο δύσκολο θέμα «των μπάτσων». Ολοι οι σκύλοι μια γενιά; Γουρούνια δολοφόνοι; Ο καλός και ο κακός; Το τελευταίο, σίγουρα.
Αλλιώς τι; Ολοι Ρόμποκοπ από το ίδιο καλούπι; Οπως «ρουφιάνοι δημοσιογράφοι»;
Ανασκαλίζω μνήμες από τη δικτατορία και ανασύρω ένα δυο θραύσματα.
• Ιστορία 1η: Γείτονας στην πολυκατοικία. Ονομα Βασίλης και επίθετο σπουδαίου Κερκυραίου ζωγράφου του 19ου αιώνα. Υπαστυνόμος Β΄ στην Ασφάλεια Αθηνών. Οικογενειάρχης, ατσαλάκωτος, τυπικός, ψυχρά ευγενής.
Ιπποκράτους, μεσοτοιχία πρώτου ορόφου, αρχές του 1972. «Καλημέρα» ο ένας, «καλημέρα» κι ο άλλος. Τα κοινόχρηστα ο ένας, τα ρέστα ο άλλος. Μια χαρά ειρηνική συνύπαρξη. Ο παράνομος κνίτης και ο αστυνομικός που δεν είχε πάρει πρέφα ποιοι μπαινόβγαιναν δίπλα.
Μέχρι μια νύχτα που μπαινόβγαιναν πολλοί στο δυαράκι. Πέντ’ έξι της ΚΝΕ, τρεις τέσσερις της ΑντιΕΦΕΕ, κάνα δυο μαοϊκοί. Μεζεδάκι, κρασάκι· χαλάρωση της «συνωμοτικότητας». Πάει κατά διαόλου κι η «επαγρύπνηση». Δεν λέμε και κανά Θεοδωράκη; Και δεν λέμε…
-Στη Δραπετσώνα πια δεν έεεχουμε ζωήηη. Πάρ’ το…
Πάρε μερικά άγρια γρονθοκοπήματα στη μεσοτοιχία. Σαν τον γείτονα που σήμερα διαμαρτύρεται για την ένταση του στέρεο. Και μετά νεκρική σιωπή. Οι φίλοι έφυγαν ακροποδητί. Επεσα για ύπνο σίγουρος πως κάτι χειρότερο δεν επρόκειτο να συμβεί.
Αν γινόταν το χειρότερο, θα είχε εξαρθρωθεί ένα γερό –κι απρόσεκτο– κομμάτι της ΚΝΕ και κάποιοι φίλοι αριστεριστές.
Στο εξής τα κοινόχρηστα κάτω από το χαλάκι και τα ρέστα κάτω από την πόρτα. Δεν τον ξαναείδα. Μέχρι το Πολυτεχνείο, οπότε «μετώκησα εις άγνωστον διεύθυνσιν».
Ο υπαστυνόμος Β΄ ήταν 40 και βάλε χρόνια μεγαλύτερος από μάς, τους 20άρηδες. Σήμερα σχεδόν 90άρης αν βρίσκεται εν ζωή – και μακάρι.
• Ιστορία 2η: Πες στο παιδί να μην περάσει από το σπίτι. Ενας από την παρέα των… τραγουδιστών της «Δραπετσώνας» είχε φύγει κι αυτός απ’ το σπίτι του. Πέρναγε όμως μια δυο φορές τον μήνα από το πατρικό στου Ζωγράφου για λεφτά και ρούχα.
Κάπου κάπου χτύπαγε το τηλέφωνο και η μάνα του άκουγε μια φωνή: «Πες στο παιδί να μην περάσει από το σπίτι». Κλικ κι ούτε ποιος ούτε τι.
Ετρεχε στο ψιλικατζίδικο και ειδοποιούσε τηλεφωνικά: «Μην έρθει». Σε μισή ώρα πλάκωνε η αστυνομία. Τζίφος πάντα.
Ηρθε η δημοκρατία κι ο φίλος αυτός –συνταξιούχος καθηγητής σήμερα– πήγε να βγάλει ένα πιστοποιητικό από το Αστυνομικό Τμήμα Ζωγράφου. Κοιτάει ο αξιωματικός την ταυτότητα και ρωτά «Ωστε εσύ είσαι ο …;». «Ναι, έτσι δεν γράφει;».
-Σου έχει πει η μητέρα σου πως κάποιος τηλεφωνούσε και της έλεγε να μην περάσεις από το σπίτι; -Ναι.
-Τώρα ξέρεις ποιος. •Ιστορία 3η: Γράφεται σήμερα. Παρατηρείτε μικρές ή μεγάλες διαφορές συμπεριφοράς; Ανάμεσα σ’ αυτόν που ορμάει σαν λύκος και τον συνάδελφό του που προσπαθεί να τον συγκρατήσει; Ανάμεσα στον Μπαλάσκα και τον πρόεδρο των αστυνομικών Κέρκυρας Μποζίκη; Ανάμεσα στον Κρικέτο που κατήγγειλε «εικόνες αστυνομικής αλητείας στη Νέα Σμύρνη» και τον «γιατρό» Ντούμα; Στον Γερακαράκο και τον Μαυροειδάκο; Στους επαγγελματίες που πάνε για το μεροκάματο και τα ορφανά του Μιχαλολιάκου;
Γραδάρετε διαβαθμίσεις ΕΛΑΣ, ΕΚΑΜ, ΟΠΚΕ, ειδικούς φρουρούς, ΟΠΠΙ, ΜΑΤ, ΔΡΑΣΗ. Γραφειοκράτες, ευγενείς, αγενείς, «μη σου τύχει», τραμπούκους, καθάρματα. Αυτό γινόταν και στις πιο μαύρες εποχές και θα διστάσουμε σήμερα; Διαβάστε για την πολιτική που άσκησε το ΕΑΜ μέσα στην αστυνομία και την ουσιαστική παρέμβασή του στην Κατοχή. Τη διείσδυση ακόμη και στη χωροφυλακή. Ας αναζητήσουμε έναν από τους λόγους για τους οποίους ο Ράλλης αναγκάστηκε να ιδρύσει τα Τάγματα και την Ειδική.
Θέλω να πω κάτι; Ναι, θέλω. Οτι πρέπει να διαλέξουμε ποιος θα μας δέρνει; Οχι, δεν θέλω να πω αυτό!
Θέλω να πω ότι νικούν τα κινήματα, τα κόμματα, οι παρατάξεις, τα κοινωνικά ρεύματα που έχουν πολιτική και για τα δύσκολα προβλήματα. Με ανοιχτό και δημόσιο διάλογο. Ακόμη και για/με την αστυνομία. Και την ασκούν. Και καταφέρνουν να «λιχνίζουν» την ήρα απ’ το στάρι. Που δεν τους στήνουν όλους αδιακρίτως απέναντι. Και δεν «χαρίζουν» τους ενδιάμεσους/αμφιταλαντευόμενους· δεν τους σπρώχνουν στην αγκαλιά των εκάστοτε Χρυσοχοΐδηδων.
****
Μπορείτε να διαφωνήσετε. Ελεύθερα. Ενα θα ήθελα: να μη θεωρήσετε πως οι ιστορίες αυτές –ανάμεσα σε πολλές άλλες– είναι βγαλμένες από τη φαντασία μου.
ΥΓ.: Ας ρίξουμε μια ματιά και στον Τολιάτι. Στην περίφημη «στροφή του Σαλέρνο». Οχι από τη Wikipedia, από κανένα σοβαρό βιβλίο.
Ο Αρτέμης Ψαρομήλιγκος είναι δημοσιογράφος
