Αστρονομικά ταξίδια θησαυρού, πειράματα, κατασκευές, παιχνίδια και ομιλίες πραγματοποιούνται από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, τις Σχολές Αστρονομίας του Βόλου και της Λάρισας και το Πλανητάριο Κρήτης με στόχο την εκπαίδευση των παιδιών στον τομέα της αστρονομίας. Ολα τα παιδιά πλέον μπορούν να έχουν πρόσβαση στη γνώση ώστε να κατανοήσουν τον τρόπο που λειτουργεί το σύμπαν.
Τα Κέντρα Επισκεπτών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών πραγματοποιούν τα εξής εκπαιδευτικά προγράμματα: κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα, «Στα χνάρια του χαμένου τηλεσκοπίου», ένα αστρονομικό κυνήγι θησαυρού στους κήπους του Αστεροσκοπείου όπου τα παιδιά (7-12 χρόνων) καλούνται να αντιμετωπίσουν δοκιμασίες προκειμένου να βρουν το χαμένο τηλεσκόπιο, και το «Εξερευνητές του διαστήματος» (παιδιά 4-6 χρόνων), με το οποίο εξοικειώνονται με έννοιες της αστρονομίας και ανακαλύπτουν τον νυχτερινό ουρανό με παιχνίδια, κατασκευές, παρουσιάσεις και δραματοποιημένες αφηγήσεις.
Επιπλέον κάθε Σάββατο με το πρόγραμμα «Μικροί επιστήμονες εν δράσει» (7-11 χρόνων) τα παιδιά μεταμορφώνονται σε επιστήμονες εντός του ιστορικού τηλεσκοπίου Δ. Δωρίδη και με πειράματα, κατασκευές, ομιλίες, παιχνίδια και παρακολούθηση εικονικής πραγματικότητας μυούνται στον χώρο της επιστήμης.
Στον Βόλο η Σχολή Αστρονομίας πραγματοποιεί μαθήματα που απευθύνονται σε παιδιά από την Ε΄ δημοτικού έως και τις πρώτες τάξεις του λυκείου και αποτελούν μια εισαγωγή στις βασικές έννοιες της αστρονομίας, καταλήγοντας στις πιο σύνθετες. Στην πρώτη τάξη τα παιδιά ανακαλύπτουν το ηλιακό σύστημα, στη δεύτερη και την τρίτη γνωρίζουν τους αστέρες, τους γαλαξίες, το σύμπαν, μαθαίνουν για την ουράνια σφαίρα και τα τηλεσκόπια, τους πυραύλους, τα διαστημόπλοια, τους διαστημικούς σταθμούς. Γνωρίζουν επίσης τις νέες αστρονομικές θεωρίες και ανακαλύψεις. Τη διδασκαλία έχουν αναλάβει καθηγητές με εκπαιδευτική και αστρονομική εμπειρία ενώ τα μαθήματα πλαισιώνονται με εργαστήρια, πρότζεκτ, αστροβραδιές, κατασκευές κ.λπ. Συχνά καλούνται στη σχολή καθηγητές πανεπιστημίου, ερευνητές αστρονόμοι και άλλοι ειδικοί. Τα μαθήματα προσφέρονται είτε online είτε με φυσική παρουσία στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Στο Σχολείο Αστρονομίας στη Λάρισα ο κύκλος σπουδών περιλαμβάνει μαθήματα αστρονομίας, αστροφυσικής και κοσμολογίας τα οποία παρουσιάζονται στα παιδιά με τρόπο απλό και κατανοητό. Φιλοδοξία των υπευθύνων είναι μετά την ολοκλήρωση των μαθημάτων τα παιδιά να μπορούν να εντοπίζουν και να αναγνωρίζουν στον νυχτερινό ουρανό τους αστερισμούς, τα περισσότερα αντικείμενα του ηλιακού συστήματος και άλλα απομακρυσμένα ουράνια σώματα τα οποία είναι ορατά μόνο με τηλεσκόπιο. Εκτός από τα θεωρητικά μαθήματα πραγματοποιούνται και παρατηρήσεις με τηλεσκόπια. Αυτήν τη στιγμή λειτουργούν δύο τμήματα: ένα για μαθητές Δ΄, Ε΄ και Στ΄ δημοτικού και ένα για μαθητές γυμνασίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Σχολείο Αστρονομίας διοργανώνει την «Εβδομάδα αστρονομίας» που περιλαμβάνει εκθέσεις αστρονομικών οργάνων, αστροφωτογραφίας, ομιλίες, βιωματικά εργαστήρια και φυσικά παρατηρήσεις των ουράνιων σωμάτων με τηλεσκόπια. Φέτος η «Εβδομάδα αστρονομίας» θα πραγματοποιηθεί στις 23-29 Απριλίου.
Και εάν δεν πάει ο Μωάμεθ στο… σύμπαν, μπορεί να έρθει εκείνο. Στο Πλανητάριο Κρήτης λειτουργεί Starlab, ένα κινητό πλανητάριο που πραγματοποιεί εκπαιδευτικές παρουσιάσεις σε σχολεία όλης της χώρας. Το Starlab προσφέρει τις βασικές δυνατότητες ενός πλανηταρίου σε έναν μικρό αριθμό ατόμων και συνήθως το πρόγραμμα απευθύνεται σε 30-40 μαθητές, ηλικίας πέντε έως δώδεκα χρόνων. Τα παιδιά αποκτούν μια πρώτη επαφή με την επιστήμη της αστρονομίας και αποκομίζουν βασικές γνώσεις για το σύμπαν με έναν άμεσο, παιδαγωγικό και ευχάριστο τρόπο. Ο νυχτερινός ουρανός προβάλλεται στον θόλο του φορητού πλανηταρίου και οι μαθητές ακολουθούν ένα εντυπωσιακό ταξίδι στα άστρα και στους αστερισμούς, τους πλανήτες και άλλα σημαντικά ουράνια σώματα.
Ταινίες πλανηταρίου
Στην Αθήνα, στον γιγάντιο θόλο του ψηφιακού πλανητάριου του Ιδρύματος Ευγενίδου, οι θεατές άνω των πέντε χρόνων κάνουν ένα μοναδικό ταξίδι στη γνώση:
• Στο «Ταξίδι στο διάστημα» παρουσιάζονται τα μεγάλα επιτεύγματα των διαστημικών λεωφορείων και των τολμηρών πρωτοπόρων που επέβαιναν σε αυτά.
• Η ψηφιακή παράσταση «Ταξιδευτές του ηλιακού συστήματος: αστεροειδείς και κομήτες» απαντά σε ερωτήματα που σχετίζονται με τη γέννηση του ηλιακού συστήματος, την προέλευση του νερού αλλά και των πρώτων πολύπλοκων οργανικών μορίων.
• Η ψηφιακή παράσταση «Διαστημικές καταιγίδες και Βόρειο Σέλας» προσφέρει ένα συναρπαστικό ταξίδι γνωριμίας με τα πιο εντυπωσιακά και βίαια καιρικά φαινόμενα του ηλιακού μας συστήματος.
• Η «Ζωή στο σύμπαν» έχει θέμα τη συναρπαστική αναζήτηση της ζωής πέρα από τη Γη.
https://www.documentonews.gr/article/attachment-parenting-neas-genias-mamades/?fbclid=IwAR1Cqi9yfuWK2EsBdt92aqwgFZGUd3fMpZRYJZDxjkQIyHWje5egqA4JTOs
• Στην ταινία «Polaris» ένας ταξιδιάρης πιγκουίνος από τον Νότιο Πόλο και ένας φιλικός αρκούδος από τον Βόρειο Πόλο συναντιούνται στους πάγους της Αρκτικής, γίνονται φίλοι, παρατηρούν τα αστέρια και αναρωτιούνται γιατί οι νύχτες είναι τόσο μεγάλες στους δύο πόλους της Γης.
Στη Θεσσαλονίκη, στο πλανητάριο του Νoesis – Κέντρου Διάδοσης Επιστημών και Μουσείου Τεχνολογίας προβάλλονται οι ταινίες:
• «Εξωγήινοι κόσμοι» (για παιδιά 10+).
• «Τα θαύματα του σύμπαντος» η οποία δίνει τη δυνατότητα στους μικρούς θεατές (5+) να κοιτάξουν βαθιά στο διάστημα μέσα από τα «μάτια» του τηλεσκοπίου Hubble Space, να ταξιδέψουν δισεκατομμύρια χρόνια πίσω στον χρόνο και να γίνουν μάρτυρες της γέννησης του σύμπαντος.
• «Από τη Γη στο σύμπαν»: τα παιδιά άνω των 13 γνωρίζουν περισσότερα για το ταξίδι των ουράνιων ανακαλύψεων – από τις θεωρίες των αρχαίων Ελλήνων αστρονόμων μέχρι τα υπερσύγχρονα τηλεσκόπια.
Στέλλα Μπουλά: «Ενθουσιάζονται παιδιά και μεγάλοι»
Η Στέλλα Μπουλά (υποψήφια διδάκτορας Αστροφυσικής στο ΕΚΠΑ και μέλος της ομάδας που υλοποιεί τα προγράμματα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών) μας εξηγεί γιατί τα παιδιά γοητεύονται τόσο πολύ από τα αστέρια!
Πώς αντιδρούν τα παιδιά που έρχονται στα προγράμματά σας;
Με ενθουσιασμό! Το να έρχονται σε επαφή με μια τόσο σπουδαία επιστήμη, μέσα σε έναν ιστορικό χώρο, είναι από μόνο του κάτι ιδιαίτερο. Σκεφτείτε όταν μπαίνει ένα παιδί πώς το βλέπει από το δικό του ύψος. Ολα είναι μεγάλα και εντυπωσιακά! Το τηλεσκόπιο μοιάζει με κανόνι, το άνοιγμα της θυρίδας της θόλου 120 ετών ώστε να γίνει η παρατήρηση δημιουργεί αμέσως λαχτάρα για το άγνωστο που θα έχουν ευκαιρία για πρώτη φορά να πλησιάσουν. Τα μικρά παιδιά μεταμορφώνονται σε εξερευνητές του διαστήματος, ενώ τα μεγαλύτερα αναζητούν απαντήσεις, θέτουν ερωτήματα και ψάχνουν μεταξύ των εννοιών ώστε να κατανοήσουν τι υπάρχει γύρω μας. Είμαστε ιδιαίτερα ικανοποιημένοι που σε αυτό το χρονικό διάστημα των τριών ετών έχουμε έρθει σε επαφή, μέσω των εκπαιδευτικών μας προγραμμάτων, με περίπου 10.000 παιδιά και γονείς!
Γιατί τα συνεπαίρνει τόσο πολύ το διάστημα;
Μάλλον επειδή είναι κάτι τεράστιο και μακρινό, με μεγάλα περιθώρια τόσο για να το εξερευνήσει κανείς όσο και για να φανταστεί όλα όσα περιέχει. Ας αναλογιστούμε πόσο δύσκολο είναι για ένα παιδί προσχολικής ηλικίας να αντιληφθεί ότι η Γη δεν είναι επίπεδη ή γιατί ενώ η Γη έλκει τη Σελήνη και τους δορυφόρους αυτοί δεν πέφτουν στη Γη αλλά απλώς γυρίζουν γύρω της. Εκεί εμείς όχι μόνο τους δίνουμε καινούργια δεδομένα για το «σπίτι» μας αλλά μιλάμε για την έννοια του συστήματος, όπου ανήκουμε. Ξαφνικά δεν υπάρχει μόνο ο Ηλιος αλλά και οι πλανήτες και όλα τα φωτεινά αστέρια που είναι και αυτά ήλιοι, απλώς πολύ πιο μακρινοί. Εδώ οι μεγάλοι ενθουσιάζονται, πόσο μάλλον τα παιδιά!
Πόσο εύκολο είναι να απλοποιήσεις την αστρονομία και να μεταδώσεις κάτι τόσο περίπλοκο στις πολύ μικρές ηλικίες;
Δεν είναι πολύ δύσκολο. Απλώς θέλει προσπάθεια ώστε να θυμηθούμε πώς ήμασταν και εμείς παιδιά. Το γεγονός ότι είμαστε νέοι αλλά και σπουδάζουμε αστρονομία νομίζω πως μας βοηθάει. Προσπαθούμε μέσω απλών παραδειγμάτων από την καθημερινότητα και με πειράματα που εύκολα γίνονται και στο σπίτι να δώσουμε στα παιδιά ερεθίσματα. Στόχος μας είναι να τους μεταφέρουμε –με όσο το δυνατόν πιο απλό τρόπο– βασικές έννοιες για τον φυσικό κόσμο που μας περιβάλλει και στη συνέχεια μέσα από παιχνίδια εμπέδωσης να ενστερνιστούν τη νέα γνώση και να την κάνουν βίωμά τους.
