Πιστό στην παράδοση που θέλει τα κακά πνεύματα να βγαίνουν από τα έγκατα της γης στην περίοδο των γιορτών εμφανίστηκε το φάντασμα του Ελγιν και είπε στο ΚΑΣ: «Ακολουθήστε το παράδειγμά μου. Πετσοκόψτε τις αρχαιότητες, αποσπάστε τις και έπειτα από κάνα δυο αιώνες ζητήστε να επιστρέψουν συναρμολογημένες στην αρχική τους θέση».
Η ιστορία του πολύπαθου μετρό της Θεσσαλονίκης αποδεικνύει τη βιρτουοζιτέ του «επιτελικού κράτους». Μάθαμε επίσης ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης πήρε από το Χάρβαρντ και πτυχίο μέντιουμ. Δεν εξηγείται αλλιώς η επαλήθευση της πρόβλεψής του στη ΔΕΘ (15.9.2019): «Εκτιμούμε ότι μέχρι τα τέλη του έτους το ΚΑΣ θα έχει δώσει την έγκρισή του για να προχωρήσουμε στην κατεύθυνση την οποία έχω ήδη δρομολογήσει». Τρεις μήνες μετά, λοιπόν, τα νεοδιορισθέντα μέλη ήρθαν να νομιμοποιήσουν μια προειλημμένη απόφαση παραβιάζοντας το άρθρο 24 του συντάγματος, το άρθρο 42 της αρχαιολογικής νομοθεσίας και τη συμφωνία της Μάλτας για την πολιτιστική κληρονομιά που έχει υπογράψει η Ελλάδα. Η απόφασή τους χωλαίνει: Δεν έχουν επισκεφθεί ποτέ τον χώρο για να κάνουν αυτοψία και αποφάνθηκαν χωρίς να έχει κατατεθεί σχετική μελέτη, χωρίς εγγυήσεις, χρονοδιάγραμμα και κοστολόγηση. Τους ήταν αρκετές οι προφορικές διαβεβαιώσεις της Αττικό Μετρό που αγόρευε επί πέντε ώρες και όχι η γνώμη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης, των κατοίκων ή άλλων επιστημονικών φορέων.
Τη διάτρητη απόφαση προσπάθησε να καλύψει η Λίνα Μενδώνη με μια δήλωση γεμάτη αντιφάσεις. Από τη μια χαρακτηρίζει ανύπαρκτη την προηγούμενη μελέτη που όριζε
την in situ παραμονή των αρχαιοτήτων και από την άλλη προέχει ο γραφειοκρατικός οίστρος που εντοπίζει ότι ναι μεν υπάρχει αλλά δεν έχει σφραγίδες. Και συνεχίζει σαν άλλη Ιωάννα της Λωρραίνης που ακούει φωνές: «Θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι τα αρχαία υπαγορεύουν τα ίδια τον τρόπο απόσπασής τους και επανατοποθέτησής τους». Επικαλείται την επιστημονική δεοντολογία αλλά παρακάμπτει τις επισημάνσεις του αρχαιολογικού συλλόγου «ότι η επιμονή στην απομάκρυνση θα αποκαλύψει σίγουρα ένα νέο στρώμα με αρχαιότητες ρωμαϊκής και ελληνιστικής εποχής, θα πολλαπλασιάσει τον χρόνο εκτέλεσης των έργων λόγω των νέων ανασκαφών και δεν θα επιτρέψει τελικά την επανατοποθέτηση».
Τι ατυχία να μην είσαι υπουργός Πολιτισμού π.χ. στη Γροιλανδία όπου σκάβεις και βρίσκεις κατεψυγμένους μπακαλιάρους, αλλά στην Ελλάδα όπου σε πείσμα σεισμών και καταποντισμών, πολέμων και καταστροφών σώθηκε μια μικρή Πομπηία τόσο καλοδιατηρημένη που σχεδόν βλέπεις Ρωμαίους εκατόνταρχους να κόβουν βόλτες.
Τα μέλη του ΚΑΣ δεν υπολόγισαν επίσης ότι κινδυνεύει η χρηματοδότηση από την ΕΕ και μάλλον δεν έχουν διαβάσει Σεφέρη που σε χρόνο ανύποπτο έγραφε: «Οσο και να το επιτρέπει η τεχνολογία δεν είναι δυνατό να μετακομίσουμε κομμάτι το κομμάτι τα απομεινάρια αυτών των κτισμάτων, γιατί πολύ φοβούμαι ότι δε θα έχουμε επιτύχει τίποτε άλλο παρά να μεταφέρουμε σωρούς σαρίδια. Χρειάζεται, νομίζω, μια πίστη σ’ αυτά τα αρχαία σημάδια μέσα στο τοπίο τους· η πίστη πως έχουν δική τους ψυχή».
Η ανάπτυξη ωστόσο και οι εργολάβοι επιβάλλουν αρχαιότητες σε συσκευασία lego. Για Σεφέρη θα μιλούμε τώρα;
H Χρύσα Κακατσάκη είναι φιλόλογος ιστορικός Τέχνης