Ενώ διδάσκουν στις σχολές ξεναγών, δεν έχουν δικαίωμα να κάνουν ξεναγήσεις
Μια πρωτοβουλία νέων αρχαιολόγων µε τη συµµετοχή ανθρώπων από την ακαδηµαϊκή κοινότητα διεκδικεί δυναµικά την επαναφορά των ταχύρρυθµων σεµιναρίων που τους δίνουν τη δυνατότητα να ασκήσουν το επάγγελµα του ξεναγού. Μετά τη συνάντηση µε τον υπουργό Τουρισµού Χάρη Θεοχάρη που δεν έφερε κανένα αποτέλεσµα, πλέον έχουν συγκεντρώσει υπογραφές για να προσφύγουν στο Συµβούλιο της Επικρατείας. «Οι ξεναγήσεις αφορούν το γνωστικό πεδίο του αρχαιολόγου. Τα ταχύρρυθµα σεµινάρια έχουν παγώσει από το 2017. Παρά την πρόσφατη διαβεβαίωση του Χ. Θεοχάρη ότι θα προχωρούσαν κανονικά µε το νέο νοµοσχέδιο, πλέον έχουν αφαιρεθεί εντελώς από την ιστοσελίδα του υπουργείου Τουρισµού» ανέφερε στο Documento η αρχαιολόγος ∆έσποινα Σολκίδου.
Οι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι υπάρχει ένα ισχυρό λόµπι ξεναγών που ελέγχει την αγορά, χρησιµοποιεί ανορθολογικά επιχειρήµατα εναντίον τους και τους αποκαλεί υποτιµητικά «διµηνίτες». «Μας αποκλείουν για να µπορεί ένας µικρός αριθµός ανθρώπων που είναι επίσηµα καταγραµµένος στο µητρώο να εκµεταλλεύεται τη µεγάλη αγορά που διαµορφώνεται. Οι ξεναγοί υποστηρίζουν ότι επισκέπτονται διαρκώς αρχαιολογικούς χώρους και κάνουν πολλές εκδροµές ενώ εµείς όχι. Παρόλο που εµείς σκάβουµε τους αρχαιολογικούς χώρους, διδάσκουµε στις σχολές ξεναγών και γράφουµε όλα τα συγγράµµατα. Ως φοιτήτρια αρχαιολογίας έχω συµµετάσχει σε ανασκαφές στη Βεργίνα και σε πολλά άλλα µέρη, όπως και οι περισσότεροι συνάδελφοί µου. Είναι παράλογο να µας αποκλείουν. Πιστεύω ότι το υπουργείο Τουρισµού εξακολουθεί να ευνοεί µια µικρή οµάδα ανθρώπων».
Σήµερα οι πιστοποιηµένοι ξεναγοί στην ελληνική επικράτεια είναι µόλις 600-1.000 άτοµα, ενώ οι επισκέπτες από το εξωτερικό µέσα στο 2019 πλησίασαν τα 15.000.000. «Υπάρχει µεγάλη ανάγκη για νέους ανθρώπους στο επάγγελµα. ∆εν ζητάµε να µη δουλέψουν οι ξεναγοί. Πιστεύουµε όµως ότι και οι αρχαιολόγοι µπορούν να προσφέρουν ποιότητα στην παρεχόµενη υπηρεσία».
«∆εν ζητάµε να βολευτούµε ούτε να πάρουµε θεσούλες»
Το 2012 ψηφίστηκε ο νόµος 4093/2012 (ΦΕΚ 222/Α΄) µε τον οποίο θεσµοθετήθηκαν δίµηνα ταχύρρυθµα σεµινάρια τα οποία απευθύνονταν σε απόφοιτους ανθρωπιστικών σπουδών. Παρά την επιτυχία που είχαν τα προγράµµατα, το 2017 το υπουργείο Τουρισµού πάγωσε αναιτιολόγητα τη διεξαγωγή τους. «Υπάρχει κοινοτική οδηγία και σύµφωνα µε τον νόµο τα σεµινάρια πρέπει να πραγµατοποιούνται τρεις φορές τον χρόνο. Τελικά όλα είναι ζήτηµα πολιτικής βούλησης. Εχουν υπάρξει µια σειρά από ερωτήσεις στη Βουλή και έχει κινητοποιηθεί και ο Συνήγορος του Πολίτη» σχολίασε η ∆. Σολκίδου και πρόσθεσε ότι «δεν ζητάµε να βολευτούµε ούτε να πάρουµε θεσούλες. Ζητάµε να δουλέψουµε ως ελεύθεροι επαγγελµατίες. Αυτή η κυβέρνηση υποτίθεται ότι είναι υπέρ της ελεύθερης πρωτοβουλίας, ωστόσο βάζει εµπόδια σε ανθρώπους που επιθυµούν να ασκήσουν το επάγγελµά τους».
Από το 2018 άνοιξε ξανά η Σχολή Ξεναγών στην Αθήνα (για κάποια χρόνια δεν λειτουργούσε καθόλου), ενώ το 2019 άνοιξε και η αντίστοιχη σχολή στη Θεσσαλονίκη. Αυτές οι σχολές εντάσσονται στις µεταδευτεροβάθµιες επαγγελµατικές σχολές και αφορούν απόφοιτους λυκείου.
«Προσπάθησα δύο φορές να περάσω στη Σχολή Ξεναγών Αθήνας που επαναλειτούργησε τα δύο τελευταία χρόνια, αλλά µάταια. Η εισαγωγή δεν γίνεται µε εξετάσεις αλλά µε µοριοδότηση κυρίως από τις ξένες γλώσσες. Κατέχω το ανώτερο πτυχίο στα αγγλικά και τα γερµανικά. Και τις δύο χρονιές στη σχολή δέχτηκαν γύρω στα σαράντα άτοµα, εκ των οποίων το ποσοστό για εµάς τους απόφοιτους ανθρωπιστικών σπουδών ήταν περίπου 30%. Είδα τουλάχιστον χίλιες αιτήσεις όταν ανακοινώθηκαν τα µόρια και ανάµεσα σε αυτούς που έµειναν απέξω ήταν άτοµα µε µεταπτυχιακά και διδακτορικά! Οι ίδιοι άνθρωποι δικαιούνται να διδάξουν στις σχολές ξεναγών και να γράψουν συγγράµµατα. ∆εν δικαιούνται όµως να ξεναγήσουν. Αυτό είναι παράλογο».
Κοµµατικές «εξυπηρετήσεις» και τοπικά συµφέροντα
Το επόµενο διάστηµα η κυβέρνηση σχεδιάζει να ανοίξει νέες σχολές ξεναγών σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, κάτι που, όπως τονίζουν οι αρχαιολόγοι, δεν σχετίζεται µε τα δικά τους αιτήµατα. Σύµφωνα µάλιστα µε πληροφορίες του Documento, αυτές οι σχολές ενδέχεται να συνδυάζονται µε κοµµατικές «εξυπηρετήσεις» και τοπικά συµφέροντα. «∆εν µπορώ να φανταστώ τι περισσότερο µπορούν να προσφέρουν όλα αυτά τα νέα τµήµατα. ∆εν θα διδάσκουν κλασική αρχαιολογία και ιστορία της τέχνης; Τι είναι αυτό το παραπάνω που εµείς οι αρχαιολόγοι δεν µπορούµε να καλύψουµε µε τα ταχύρρυθµα σεµινάρια;».
Το θέµα µε τα σεµινάρια αυτήν τη στιγµή έχει παγώσει, παρόλο που ο νόµος βρίσκεται σε ισχύ. «Ο υπουργός Τουρισµού µάς είχε υποσχεθεί ότι το θέµα µας θα διευθετηθεί. Είχε θίξει µάλιστα και ορθώς το ζήτηµα µε τις παράνοµες ξεναγήσεις που έχουν πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Τελικά δεν έγινε καµία ουσιαστική κίνηση. Αυτήν τη στιγµή έχουµε συλλέξει µεγάλο αριθµό υπογραφών για την προσφυγή στο Συµβούλιο της Επικρατείας προκειµένου να διεκδικήσουµε τα νόµιµα δικαιώµατά µας. Είναι σίγουρο ότι ο µεγάλος αριθµός τουριστών δεν καλύπτεται από τους υπάρχοντες ξεναγούς. Εχω εργαστεί κι εγώ στον τοµέα του τουρισµού και γνωρίζω ότι υπάρχει έλλειψη σε ξεναγούς. Υπό κανονικές συνθήκες η Ακρόπολη δέχεται τους καλοκαιρινούς µήνες περίπου 5.000 επισκέπτες ηµερησίως» ανέφερε στο Documento η απόφοιτος της Σχολής Αρχαιολογίας και πρόσθεσε ότι «το πρόβληµα θα µπορούσε να λυθεί µε τα ταχύρρυθµα σεµινάρια. Η Σχολή Αρχαιολογίας δυστυχώς παράγει άνεργους επιστήµονες µε µεταπτυχιακά και διδακτορικά που είναι πλήρως καταρτισµένοι και θα µπορούσαν να ξεναγήσουν µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Εµείς ζητάµε να συνεχιστούν τα σεµινάρια για να διοχετευτούν στην αγορά άνθρωποι που παρέχουν άριστες υπηρεσίες και τους προτιµούν τα πρακτορεία».
«Στην Κνωσό δέχτηκα λεκτική επίθεση»
Μία ακόμη μαρτυρία από την αρχαιολόγο Κατερίνα Βεληβασάκη αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο ενεργοποιείται ο κοινωνικός αυτοματισμός σε ζητήματα για τα οποία θα μπορούσε να υπάρχουν αλληλεγγύη και συνεννόηση. «Εχω εργαστεί για αρκετό καιρό ως αρχαιολόγος και αρχαιοφύλακας στην Κνωσό. Μια μέρα πραγματοποίησα μια άτυπη ξενάγηση για τους φίλους μου χωρίς χρηματικό αντίτιμο. Κάποιοι ξεναγοί με σταμάτησαν έντρομοι, με αποκάλεσαν παράνομη και σχεδόν κινήθηκαν απειλητικά εναντίον μου. Ενας φίλος μου αρχαιολόγος είχε δεχτεί επιθετική συμπεριφορά από έναν πρώην μαθητή του μέσα σε μουσείο. Αυτά τα πράγματα είναι απαράδεκτα» ανέφερε στο Documento.
Σε σχέση με τα σεμινάρια υποστήριξε ότι «οι αρχαιολόγοι μπορούν να διδαχθούν σε αυτά μόνο κάποιες πρακτικές τεχνικές γιατί το γνωστικό αντικείμενο σε σχέση με την Ιστορία, τη μυθολογία και την ιστορία της τέχνης έχει ήδη καλυφθεί από το πανεπιστήμιο. Μας καίει αυτό το θέμα γιατί έχουμε συναντήσει επιθετικές συμπεριφορές. Εμείς θα θέλαμε να έχουμε αγαστή συνεργασία με τους ξεναγούς για ένα καλό αποτέλεσμα σε σχέση με τον πολιτισμό και την προβολή του στον κόσμο. Τα ταχύρρυθμα σεμινάρια κυνηγήθηκαν σκληρά και πρέπει να επανέλθουν. Δεν κατάλαβα ποτέ γιατί σταμάτησαν αφού ήταν πετυχημένα και οι αρχαιολόγοι είχαν μεγάλη ζήτηση στην αγορά».
Η Κ. Βεληβασάκη είναι φοιτήτρια στη Σχολή Ξεναγών της Αθήνας (πώς αλλιώς θα μπορούσε να ασκήσει το επάγγελμα;) και σύντομα τελειώνει τις σπουδές της. «Δεν είναι πανεπιστήμιο, πρόκειται όμως για καλή σχολή με αξιόλογους καθηγητές. Ακούγεται ότι το επόμενο διάστημα θα ανοίξουν νέα τμήματα ξεναγών στη Ρόδο και την Κρήτη. Εμείς δεν θέλουμε να εμποδίσουμε κανέναν να γίνει ξεναγός. Να μη φτάσουμε όμως και στο άλλο άκρο που θα ξεφυτρώνουν σχολές σαν τα μανιτάρια. Χρειάζεται καλή συνεργασία ανάμεσα στις δυο ειδικότητες που ασχολούνται με τον πολιτισμό και όχι ανταγωνισμός. Αυτό είναι το πιο σημαντικό» πρόσθεσε.
