Είδαμε την πρόβα και συνομιλήσαμε με τη σκηνοθέτρια της παράστασης «Αναψυκτήριο» Αργυρώ Χιώτη.
Στο «Αναψυκτήριο» της Αργυρώς Χιώτη όλοι είναι ευπρόσδεκτοι. Ολοι αρκεί να επιτρέψουν στον εαυτό τους να ονειρευτεί. Απαραίτητη προϋπόθεση για να βρεθείς σε αυτό τον τόπο είναι να αφήσεις πίσω σου όλα όσα ήξερες μέχρι τώρα. Πότε είναι το τώρα; Δεν έχει σημασία. Ο χρόνος και ο χώρος είναι έννοιες σχετικές. Ο μόνος εξόριστος στο «Αναψυκτήριο» είναι ο πόνος γι’ αυτό και οι θαμώνες του «κοινωνούν» μέσα από τα δάκρυά τους.
Η ιδέα της παράστασης στριφογύριζε καιρό στο μυαλό της Αργυρώς Χιώτη. Ο παραλογισμός του εξορθολογισμού της εποχής μας όπου όλα συμβαίνουν και κανείς δεν αντιδρά αποτέλεσε εφαλτήριο για τη σκηνοθέτρια. Η φύση κακοποιείται, νέοι Καίσαρες υψώνουν τα λάβαρα του πολέμου και οι άνθρωποι σαστισμένοι και ίσως και συνένοχοι παρακολουθούν τον κόσμο τους να καταρρέει.
Δυστοπία
Οπως μας εξηγεί η σκηνοθέτρια, η δυστοπία έχει επιβάλει μια σιωπή που κοντεύει να μας τρελάνει: «Κάθε μέρα ανοίγουμε τα μάτια μας και πρέπει να ζήσουμε σε ένα καθεστώς ανελευθερίας. Σαν μέγγενη που μας έχει πιάσει από τον λαιμό και μας σφίγγει. Μας θέλει να χαμηλώσουμε το κεφάλι με τις ανάσες μας μετρημένες. Η βία, η άνοδος της ακροδεξιάς, η αποξένωση είναι μέρος του προβλήματος αλλά όχι η ρίζα του. Τίποτα δεν βγάζει νόημα». Και συνεχίζει: «Κοντεύει να γίνει κανονικότητά μας το πένθος. Ζούμε το παράλογο και προσπαθούν να μας πείσουν πως αυτό είναι το σωστό. Παρακολουθούμε σαν ζεματισμένοι βάτραχοι τη ζωή μας να παραδίδεται. Το πρώτο ερώτημα που έθεσα είναι ποιος τόπος θα μας απάλλασσε από τις αδιανόητες συνθήκες που ζούμε. Πού θα αναπαυθεί ο λογισμός μας όταν όλα μας πιέζουν από παντού;».
Για να γραφτεί το όνομά σου στον μαυροπίνακα του «Αναψυκτηρίου» πρέπει να δώσεις κάτι δικό σου. Να αποχωριστείς κάτι προσωπικό πληρώνοντας ένα μικρό φόρο όπως έδιναν οι νεκροί στον βαρκάρη για να τους περάσει από τον Αχέροντα ποταμό. Μόνο που στο καθαρτήριο του «Αναψυκτηρίου» δεν θα ακούσεις ποτέ τη λέξη «θάνατος» κι ούτε υπάρχουν «νεκροί» και «ζωντανοί». Υπάρχουν μόνο ψυχές που τραγουδούν και φορούν παράξενα ρούχα μιλώντας αλλόκοτες γλώσσες. Κάθε μέρα, μια συγκεκριμένη σκηνική ώρα, χτυπάει ένα καμπανάκι κι όλα αρχίζουν από την αρχή. Για να μυηθείς πρέπει πρώτα να καθαριστείς και για να συμβεί αυτό πρέπει να σταθείς ενώπιον όλων και να κάνεις ένα μικρό απολογισμό.
Στη συνέχεια η ιέρεια της φυλής θα σε εξαγνίσει με νερό. Τότε μόνο θα είσαι ελεύθερος να κάνεις ό,τι θέλεις, γιατί στο «Αναψυκτήριο» «το κάπνισμα δεν πειράζει τα πνευμόνια και ο χορός δεν βαραίνει τα πόδια». Κι αν η μνήμη, ο πόνος επιστρέψει, όλοι μαζί οι θαμώνες θα τον διώξουν γιατί στο δραματουργικό σύμπαν της Αργυρώς Χιώτη μόνο όταν δούμε τον άλλον πραγματικά έχουμε ελπίδα να νικήσουμε το κακό: «Οι άνθρωποι χρειάζονται να συνδεθούν. Μόνοι τους πώς να κερδίσουν; Δεν είναι εύκολο να χωρέσουμε στη ζωή μας τις ζωές των άλλων, μα αν δεν μπορείς να μοιραστείς, τότε δεν ξέρω τι άλλο μπορεί να μας σώσει. Με ρώτησες πριν για την τέχνη. Δεν ξέρω αν μπορεί να μετακινήσει βουνά αλλά μικρά σποράκια σίγουρα μπορεί να τα φυτέψει. Και για να είμαι ειλικρινής αυτό που έχει σημασία είναι πόσο καθαρή είναι η πρόθεσή μας». Οσον αφορά τις πρώτες πρόβες η σκηνοθέτρια είναι ξεκάθαρη: «Οταν ξεκίνησε να στήνεται το “Αναψυκτήριο” συζητούσαμε πολύ με τους συνεργάτες μου. Νιώσαμε όλοι πως αυτός ο μεταφυσικός χώρος όπου όλα λειτουργούν ανάποδα μπορεί να υπάρξει μόνο με την πίστη όλων μας. Στη σκηνή του πόνου όλοι υποφέρουν κι όλοι γιατρεύονται γιατί μόνο όταν μοιράζεσαι τη ζωή σου αυτή παίρνει αξία. Και δεν χρειάζεται να προσπαθούμε να τα εξηγήσουμε όλα. Eτσι, για αλλαγή ας προσπαθήσουμε να νιώσουμε, να αισθανθούμε. Ας ξεκουραστεί λίγο το μυαλό μας κι ας εμπιστευτούμε λίγο τις αισθήσεις μας».
Αληθινές επιστολές
Εκτός του βασικού κειμένου στην παράσταση ακούγονται πολύ μικρά αποσπάσματα από αληθινές επιστολές που η σκηνοθέτρια συνέλεξε. Η μικρή τους έκταση δεν τα καθιστά εύκολα αναγνωρίσιμα κι αυτό δεν έγινε τυχαία. Θα ακουστούν λέξεις όπου θα γεννήσουν εικόνες που ίσως να φανούν οικείες στον θεατή ίσως πάλι και όχι. Από τη Βιρτζίνια Γουλφ και τον λογοτέχνη Περικλή Γιαννόπουλο μέχρι την επιστολή που έστειλε ο Ρούντολφ Ες στον γιο του, όλα βρίσκουν τη θέση τους στο «Αναψυκτήριο».
INF0
24 και 25 Ιουλίου, Πειραιώς 260
Ταυτότητα Παράστασης
Σύλληψη – Σκηνοθεσία Αργυρώ Χιώτη
Σκηνικός χώρος Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια Άγγελος Μέντης
Σύνθεση – Επεξεργασία – Διδασκαλία τραγουδιών Δήμητρα Τρυπάνη
Πρωτότυπη μουσική Jan Van Angelopoulos
Φωτισμοί Ελίζα Αλεξανδροπούλου
Δραματουργία Αργυρώ Χιώτη, Ευθύμης Θέου και η ομάδα
Καλλιτεχνικός συνεργάτης Τάσος Παλαιορούτας
Βοηθός σκηνοθέτιδας Νεφέλη Γιώτη
Β’ βοηθός σκηνοθέτη Δημήτρης Κολλιός
Βοηθός σκηνογράφου Ήλια Στριγγάρη
Β’ βοηθός σκηνογράφου Σταυρούλα Παπαποστόλου
Βοηθός φωτίστριας Μαριέττα Παυλάκη
Ερμηνεύουν (αλφαβητικά) Νίκος Ζιάζιαρης, Αμαλία Κοσμά, Γιώργος Κριθάρας, Ρίτα Λυτού, Εύη Σαουλίδου, Δρόσος Σκώτης, Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη και κάποιοι ξεχωριστοί καλεσμένοι κάθε βράδυ
Εκτέλεση παραγωγής Μαρία Δούρου / VASISTAS
Αγγλικοί υπέρτιτλοι Μενέλαος Καραντζάς