Διεθνείς οργανώσεις εξηγούν πώς η κυβέρνηση παίζει το μαύρο παιχνίδι της Ευρώπης των φυλακισμένων
Πρωτοφανής καταπάτηση του Διεθνούς Δικαίου και ψέματα. Αυτή την πρακτική έχει προφανώς επιλέξει η κυβέρνηση τις τελευταίες ημέρες προκειμένου να αντιμετωπίσει τους περισσότερους από δέκα χιλιάδες ανθρώπους που έχουν εγκλωβιστεί στην γκρίζα ζώνη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Οπως ανακοινώθηκε μετά τη σύσκεψη του ΚΥΣΕΑ της περασμένης Κυριακής, η κυβέρνηση συνόδευσε την απόφασή της να κλείσει τα σύνορα στον Εβρο με την αναστολή της εξέτασης των αιτημάτων ασύλου για έναν μήνα και την άμεση επιστροφή στη χώρα προέλευσης, χωρίς καταγραφή, όσων εισέρχονται «παράνομα».
Πρόκειται για πράξη που εκτός του ότι δυναμιτίζει ακόμη περαιτέρω το άκρως τοξικό κλίμα που διαχέεται με αστραπιαίους ρυθμούς στην κοινωνία, παραβιάζει με πρωτάκουστο τρόπο το διεθνές και το εγχώριο Δίκαιο. Η κυβέρνηση προσπαθώντας να υποστηρίξει τα λεγόμενά της περί «ασύμμετρης απειλής» ποινικοποιεί το αυτονόητο και θεσμοθετημένο δικαίωμα στο αίτημα διεθνούς προστασίας, προσπαθώντας να συνταχθεί με τις αντιμεταναστευτικές πρακτικές χωρών όπως η Αυστρία και η Ιταλία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι τελευταίες κινήσεις της κυβέρνησης γίνονται με τις πλάτες της ΕΕ, αφού πληθώρα Ευρωπαίων αξιωματούχων που κατέφτασαν στον Εβρο εξέφρασαν τη στήριξή τους στις ενέργειες της Ελλάδας, αποσιωπώντας ότι η χώρα αυτήν τη στιγμή καταπατά τη διεθνή νομοθεσία που αφορά το προσφυγικό.
«Το να αναζητάς άσυλο δεν είναι έγκλημα»
Παρά τα όσα ευαγγελίζεται η κυβέρνηση, «ούτε στη Σύμβαση της Γενεύης του 1951 που σχετίζεται με το καθεστώς των προσφύγων ούτε στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο υπάρχει πρόβλεψη για αναστολή των αιτημάτων ασύλου. Δεν υπάρχει νομική βάση» όπως δήλωσε χαρακτηριστικά στο Documento η Στέλλα Νάνου, υπεύθυνη επικοινωνίας της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ. «Η αρχή της μη επαναπροώθησης είναι θεμελιώδης αρχή του Διεθνούς Δικαίου και θα πρέπει να εξεταστεί πολύ προσεκτικά το πού θα επιστραφεί κάποιος, εάν δηλαδή εκεί που θα επιστραφεί κινδυνεύει η ζωή ή η ελευθερία του» σημειώνει.
Αλλωστε το να γίνεται ιδιαίτερη μνεία από την κυβέρνηση στο γεγονός ότι οι πρόσφυγες και μετανάστες εισέρχονται «παράνομα» αντιβαίνει επίσης στο Διεθνές Δίκαιο, όπως επισήμανε η κ. Νάνου, αφού «το να αναζητάς άσυλο δεν είναι έγκλημα, ακόμη κι αν έχεις εισέλθει σε μια χώρα με παράτυπο τρόπο, εφόσον προσφύγεις γρήγορα στις αρχές και ζητήσεις άσυλο. Ολοι οι πρόσφυγες που έχουν εισέλθει στη χώρα –κι έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες– με παράτυπο τρόπο έχουν μπει στην Ελλάδα. Κι αυτό γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος».
«Βρισκόμαστε σε μια ιδιαίτερη κατάσταση», όπως σημείωσε η κ. Νάνου, «αλλά η απάντηση δεν μπορεί να είναι η αναστολή των αιτημάτων ασύλου. Θα μπορούσε να βρεθεί ένα άλλο σύστημα που να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις των σημερινών καταστάσεων ώστε όσοι άνθρωποι έχουν ανάγκη από διεθνή προστασία να μπορέσουν να υποβάλουν αίτημα ασύλου. Μπορεί να μην ακολουθείται το σύστημα ασύλου που χρησιμοποιούνταν έως τώρα στη χώρα εξαιτίας των έκτακτων αναγκών, αλλά δεν μπορούμε να αναστέλλουμε τελείως το άσυλο. Θα μπορούσε να υπάρχει ένα άλλο σύστημα στη θέση του που να ανταποκρίνεται στις θέσεις αυτές».
Διαρροές και ψέματα για την Ισπανία
Μια από τις αποφάσεις που ανακοινώθηκαν μετά τη σύσκεψη του ΚΥΣΕΑ ήταν και η κίνηση της διαδικασίας της Συνθήκης της ΕΕ άρθρο 78, παρ. 3 για λήψη προσωρινών μέτρων υπέρ της Ελλάδας στο πλαίσιο της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών για την αντιμετώπιση επείγουσας κατάστασης λόγω αιφνίδιας εισροής υπηκόων τρίτων χωρών. Την ανακοίνωση της κυβέρνησης όμως διέψευσε πανηγυρικά σε ανακοίνωσή της η Υπατη Αρμοστεία, αφού η επίμαχη διάταξη που επικαλείται η κυβέρνηση «δεν μπορεί να αναστείλει το διεθνώς αναγνωρισμένο δικαίωμα της υποβολής αίτησης ασύλου και την αρχή της μη επαναπροώθησης, τα οποία και τα δύο αποτελούν επίσης μέρος του Ευρωπαϊκού Δικαίου».
Η κυβέρνηση όμως δεν έμεινε εκεί, αφού προκειμένου να υπερασπιστεί τις παράνομες επαναπροωθήσεις επικαλέστηκε πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ), το οποίο όπως σημείωναν «αποδέχτηκε τις μαζικές επαναπροωθήσεις μεταναστών χωρίς την εξατομικευμένη εξέταση των φακέλων τους, καθώς εισήλθαν πα
ράνομα στην επικράτεια της χώρας (Ισπανία)». Αυτό όμως που ξέχασαν να σημειώσουν οι ίδιες κυβερνητικές διαρροές είναι ότι ο λόγος που το ΕΔΔΑ δέχτηκε την επαναπροώθηση μεταναστών ήταν ότι οι συγκεκριμένοι μετανάστες δεν αξιοποίησαν τη δυνατότητα που έδινε η Ισπανία για κατάθεση αιτήματος ασύλου σε παρακείμενο συνοριακό φυλάκιο. Πρόκειται για κάτι που είχε ξεκαθαρίσει ο ίδιος ο πρόεδρος του ΕΔΔΑ Αλέξανδρος Σισιλιάνος ενώπιον της ελληνικής Βουλής, λέγοντας ότι αυτή η απόφαση δεν μπορεί να έχει καμία εφαρμογή στην Ελλάδα. Αλλωστε αν είχε εφαρμογή στην Ελλάδα, αυτό θα σήμαινε ότι η χώρα θα έδινε τη δυνατότητα αίτησης ασύλου στις Καστανιές και στους Κήπους.
«Καμία έκπτωση στα ανθρώπινα δικαιώματα»
«Οι αναφορές που έχουμε για βία αυτήν τη στιγμή στα νησιά του βορειανατολικού Αιγαίου είναι τρομακτικές. Μιλάμε για ομάδες πολιτοφυλάκων που στήνουν μπλόκα και έχουν στοχοποιήσει όχι μόνο εργαζόμενους σε ΜΚΟ αλλά ακόμη και ντόπιους» σχολίασε στο Documento ο Χρήστος Λαζαρίδης, υπεύθυνος επικοινωνίας του Ελληνικού Φόρουμ Προσφύγων. «Η πολιτεία πρέπει να αναλάβει αυτήν τη στιγμή θεσμική πρωτοβουλία για την αποκλιμάκωση της έντασης. Το κλίμα έχει γίνει τοξικό και δυστυχώς έχει χτιστεί έδαφος όχι απλώς για επικίνδυνο λόγο, αλλά και για επικίνδυνες πράξεις».
Το προσφυγικό ζήτημα άλλωστε, όπως επισήμανε ο κ. Λαζαρίδης, «αποτελεί ευκαιρία για να φέρει πιο κοντά την κοινωνία και όχι να τη διαιρέσει. Οπότε ένας διχαστικός πολιτικός λόγος δεν είναι ευεπίφορος ως προς το κλίμα δυνητικής ένταξης και ενσωμάτωσης των ανθρώπων που βρίσκονται ήδη εδώ. Πολλώ δε μάλλον αυτών που θα έρθουν, αν και αυτή η συζήτηση προς το παρόν έχει κλείσει λόγω των αποφάσεων που έχουν ληφθεί επί του θέματος».
Παρότι το προσφυγικό είναι ζήτημα «ανθρωπιστικό, αυτήν τη στιγμή έχει αναχθεί πρωτίστως σε θέμα ασφάλειας και δημόσιας τάξης. Ομως δεν πρέπει να ξεχάσουμε τις υποχρεώσεις που έχει η Ελλάδα απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις ευρωπαϊκές αξίες και για τον σεβασμό στις ελευθερίες και στα ατομικά δικαιώματα των ανθρώπων. Δεν μπορούμε ούτε πρέπει να κάνουμε καμία έκπτωση στα ανθρώπινα δικαιώματα. Πάνω από όλα είναι άνθρωποι και δεν πρέπει να τους αποστερηθεί το δικαίωμα στο άσυλο. Οι πρόσφυγες δεν ήρθαν να κάνουν πόλεμο στην Ελλάδα και είναι αυτοί που θα την πληρώσουν στο τέλος, μαζί με όσους προσπαθούν να τους βοηθήσουν. Σίγουρα είναι μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ο τρόπος όμως με τον οποίο θα τη διαχειριστούν οι φορείς της ελληνικής πολιτείας θα κρίνει και τη συνέχεια της ιστορίας».