Φωτιά είναι για τον Ανδρέα Λοβέρδο εσωτερικό έγγραφο της Novartis, που αναφέρεται στην έγκριση τιμής του φαρμάκου Gilenya της Novartis, η οποία έγινε για πρώτη φορά «εκτός της τυπικής διαδικασίας».
Όπως παραδέχεται η Novartis στο επίμαχο έγγραφο η τιμολόγηση του συγκεκριμένου φαρμάκου πραγματοποιήθηκε παρανόμως επί υπουργίας Ανδρέα Λοβέρδου, μολονότι κανένα άλλο προϊόν δεν είχε τιμολογηθεί από το 2011.
«Πρώτη φορά έγκριση τιμής εκτός της τυπικής διαδικασίας»
Στο έγγραφο η Novartis πανηγυρίζει για την εξόχως ευνοϊκή μεταχείριση που είχε επί υπουργίας Ανδρέα Λοβέρδου, στην περίπτωση του Gilenya: «Χρόνος ρεκόρ και μοναδική για το Gilenya τοπική έγκριση και τιμολόγηση. Πρώτη φορά που ένα προϊόν παίρνει την έγκριση τιμής εκτός της τυπικής διαδικασίας. Κανένα άλλο προϊόν δεν τιμολογείται από το 2011». Αξίζει να σημειωθεί πως στο ίδιο έγγραφο η Novartis αναφέρεται και σε ένα αντιστάθμισμα αξίας… 262 εκατομμυρίων, που επιτεύχθηκε ύστερα από απόφαση της κυβέρνησης: «Επιτεύχθηκε να πειστεί η Κυβέρνηση να αντισταθμίσει τα 262 εκατομμύρια ευρώ της έκπτωσης του 2011 με Δημόσια χρέη και καλύτερες πληρωμές από το Δημόσιο».
Στο ίδιο έγγραφο η Novartis ουσιαστικά επαίρεται που έχει κατορθώσει να πετύχει κάθε στόχο της, κατόπιν συμφωνίας που έχει επιτευχθεί με το υπουργείο του Α. Λοβέρδου: «Καταφέραμε να πείσουμε το Υπουργείο να προστατεύσει τις τιμές των on patent (μέτριες περικοπές τιμών κατά την επανεξέταση Τιμών τον Ιούλιο του 2011) και να επιτύχει τις εξοικονομήσεις που είχαν τεθεί ως στόχος μειώνοντας τις τιμές των off patent (30% έναντι 20%) και των Γενοσήμων».
Ο «καινοτόμος» Φρουζής που πέτυχε την τιμολόγηση του Gilenya
Δεν είναι όμως μόνο το επίμαχο εσωτερικό έγγραφο της πολυεθνικής, αλλά και η αυτό-αξιολόγηση του Κωνσταντίνου Φρουζή που εμπεριέχεται στη δικογραφία και σκιαγραφεί τη στενή σχέση της Novartis με το υπουργείο Υγείας. Σχέση που οδήγησε τον κ. Φρουζή όχι μόνο να αυτοχαρακτηριστεί ως «ο πιο αξιόπιστος συνομιλητής» του υπουργείου, αλλά και να πανηγυρίζει που το Gilenya είναι το μόνο φάρμακο που έλαβε τιμή το 2011. Γεγονός που οφείλεται στην… καινοτομία του κ. Φρουζή, αφού όπως χαρακτηριστικά αναφέρει αυτός ήταν που πέτυχε να λάβει τιμή το συγκεκριμένο φάρμακο. Είναι απορίας άξιο πως ο Κ. Φρουζής, εκπρόσωπος μιας πολυεθνικής, αναφέρει ότι εξαιτίας του πάρθηκε η απόφαση τιμολόγησης, αν και αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα του υπουργείου Υγείας…
Αναφέρεται χαρακτηριστικά στην αυτό- αξιολόγηση του Φρουζή: «Προστάτεψα επιτυχώς τα επίπεδα τιμών των υπαρχόντων προϊόντων μας καθώς και πέτυχα υψηλές τιμές για τα νέα μας προϊόντα». Ακόμη, σύμφωνα με τον ίδιο ο Κ. Φρουζής ήταν «εξαιρετικά επικεντρωμένος στον πελάτη και τις εξωτερικές πτυχές, αποδείχτηκα ο επιτυχέστερος και πιο αξιόπιστος συνομιλητής του κλάδου με τα Υπουργεία μας και τις υπηρεσίες Υγείας… Πέτυχα το Gilenya να είναι το μόνο νέο προϊόν που έλαβε τιμή το 2011 και αυτό αποδεικνύει ότι ήξερα να είμαι καινοτόμος και δημιουργικός και να λάβω υποστήριξη από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς… Το ότι διατήρησα τις τιμές των ορφανών φαρμάκων στα επίπεδα του 2009 δείχνει την καινοτόμα προσέγγιση που χρησιμοποίησα για να φτάσω το στόχο μας… Αν και εντός του Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΦΕΕ, είμαι ο μόνος μη Γενικός Διευθυντής, επιτυγχάνω την ηγεσία και καθοδηγώ υπέρ των συμφερόντων μας».
Η κατάθεση που «καίει» Λοβέρδο
«Αυτό που έπρεπε να κάνει η επιτροπή δεν γινόταν». Η κατάθεση του Κωνσταντίνου Ράνου, πρώην μέλους της επιτροπής προμηθειών Υγείας επί υπουργίας Ανδρέα Λοβέρδου προκαλεί σοκ, αφού σκιαγραφεί την παράκαμψη της νόμιμης οδού αναφορικά με τη διαμόρφωση τιμών των φαρμάκων. Ενώ η Ελλάδα βάσει νόμου υποχρεούνταν να αναζητεί τις τρείς χαμηλότερες τιμές της Ευρώπης για το εκάστοτε φάρμακο που τιμολογούνταν, το πρώην μέλος της επιτροπής κατέθεσε ότι κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν γινόταν, αλλά αντίθετα οι τιμές των φαρμάκων «μαγειρεύονταν» μέχρι τελευταία στιγμή από συμβούλους του τότε υπουργού Υγείας, Ανδρέα Λοβέρδου. Ακόμα χειρότερα, ο μάρτυρας εμπλέκει ευθέως τον πρώην υπουργό ως το άτομο που έπαιρνε τις τελικές αποφάσεις –κατόπιν αιτημάτων των φαρμακευτικών εταιρειών-, αναφορικά με τις τιμές των φαρμάκων, που διαμορφώνονταν «κατόπιν επεμβάσεων του υπουργού».
Διαβάστε ακόμη: Όλα τα στοιχεία και το μαύρο χρήμα που «καίνε» τον Ανδρέα Λοβέρδο για το #Novartis_Gate
«Δεν ήρθε στην Επιτροπή η τιμολόγηση του Gilenya»
Σε κατάθεση που έδωσε στις 18 Μαρτίου 2019 ο Κωνσταντίνος Ράνος, ερωτήθηκε αν θυμάται την περίπτωση τιμολόγησης του φαρμάκου Gilenya στη συνεδρίαση της επιτροπής τιμών φαρμάκων 29-7-2011 και 1-8-2011. Ενώ όμως το θέμα της τιμολόγησης του συγκεκριμένου φαρμάκου θα έπρεπε να συζητηθεί στην επιτροπή, ο κ. Ράνος απάντησε ότι: «Δεν ήρθε στην επιτροπή τιμών ποτέ τέτοιο θέμα».
Στη συνέχεια της κατάθεσής του ο κ. Ράνος εκθέτει ανεπανόρθωτα τον Α. Λοβέρδο και το πώς διαμορφώνονταν οι τιμές επί υπουργίας του, αφού είχε παρακαμφθεί σύμφωνα με τον ίδιο κάθε προβλεπόμενη διαδικασία:
Ερώτηση: «Δηλαδή δεν έγινε ποτέ καμία συζήτηση για την τιμολόγηση του συγκεκριμένου φαρμάκου; Γνωρίζετε την ex factory τιμή του Gilenya 0,5 Mg Caps Hard, Bt x 28 την 1η Αυγούστου στην Μ. Βρετανία, Σλοβακία και Ρουμανία»;
Απάντηση: «Είμαι σίγουρος πως όχι. Θέλω να διευκρινίσω πως η διαδικασία τιμολόγησης των φαρμάκων της περίοδο εκείνη γινόταν ως εξής: Αυτό που υποτίθεται ότι έπρεπε να κάνει η επιτροπή δεν γινόταν. Η επιτροπή δεν ασχολήθηκε ποτέ με το πρακτικό θέμα να αναζητήσει τις τρείς χαμηλότερες τιμές της Ευρώπης. Στην επιτροπή πάντα ερχόταν κάποιο χαρτί με τις τιμές την τελευταία στιγμή. Τις τιμές τις προετοίμαζε πρόσωπο με τα στοιχεία Νικόλαος Μανίας ο οποίος ήταν υπάλληλος των φαρμακοβιομηχανιών, δεν πληρωνόταν από το Υπουργείο. Αυτό που σας περιγράφω τώρα ήταν μια γενικευμένη κατάσταση την οποία θέλω να εκθέσω. Στην πράξη δηλαδή δεν γινόταν ποτέ αναζήτηση των τριών χαμηλότερων τιμών της Ευρώπης. Όσο αφορά την ερώτηση για την τιμή του Gilenya επιφυλάσσομαι προκειμένου να την αναζητήσω».
Διαβάστε ακόμη: #Novartis_Gate: Η κατάθεση φωτιά στελέχους της GENESIS PHARMA κατά Λοβέρδου
«Εισήγηση κατόπιν επεμβάσεων του υπουργού»
Σε ερώτηση του πως εν τέλει διαμορφώνονταν οι τιμές, αφού βάσει της κατάθεσής του, αυτό δεν συνέβαινε με τον προβλεπόμενο και… νόμιμο τρόπο, το πρώην μέλος της επιτροπής κατέθεσε ότι τον τελικό λόγο τον είχε ο ίδιος ο κ. Λοβέρδος, αφού πρώτα ο Μανίας με την επίβλεψη της Δέδε διαμόρφωναν τις τιμές: «Διαχρονικά οι τιμές διαμορφώνονταν με εξωθεσμικά κριτήρια. Ειδικότερα υπήρχε ασάφεια στην συλλογή των σχετικών στοιχείων στην διαμόρφωση της τιμής λόγω του ότι ο όρος τρείς χαμηλότερες τιμές της Ευρώπης δεν ήταν δυνατόν να ορισθεί. Την περίοδο που με ρωτήσατε Ιούλιο- Αύγουστο 2011 τις τιμές τις ετοίμαζε ο Μανίας με την επίβλεψη της κ. Δέδε. Την εισήγηση του Μανία πριν παρουσιαστεί στην επιτροπή την έβλεπε ο υπουργός Υγείας. Στο χρονικό αυτό σημείο διατυπώνονταν άτυπες ενστάσεις προς τον Υπουργό και ενστάσεις προς την ΕΤΦ. Χωρίς να λαμβάνει γνώση η ΕΤΦ ο υπουργός Υγείας επενέβαινε ουσιαστικά και πάντα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (ανά φάρμακο). Ως εκ τούτου η εισήγηση που ερχόταν στην επιτροπή κατόπιν αυτών των επεμβάσεων του Υπουργού. Στην ουσία μόνο η Πρόεδρος της επιτροπής έβλεπε το Δελτίο πριν έρθει στην επιτροπή. Τα υπόλοιπα μέλη της επιτροπής απλώς επικύρωναν σε συνεδρίαση κάτι που δεν έβλεπαν».
Διαμόρφωναν τιμές βάσει των αιτημάτων των φαρμακευτικών
Απαντώντας στο ρόλο που είχε η κ. Δέδε, εφόσον βάσει της κατάθεσής του σκιαγραφούσε τον Μανία ως τον υπάλληλο των φαρμακοβιομηχανιών, ο κ. Ρανός κατέθεσε ότι: «Ουσιαστική επίβλεψη δεν υπήρχε. Η κ. Δέδε ουσιαστικά παραλάμβανε τις εισηγήσεις για τις τιμές που ετοίμαζε ο κ. Μανίας. Συγκεκριμένα ο Μανίας προετοίμαζε τις τιμές λαμβάνοντας υπόψη του τα αιτήματα των φαρμακευτικών εταιρειών τα οποία διατυπώνονταν με τρεις τρόπους: 1) Απευθείας από τις εταιρείες, 2) Από τις εταιρείες μέσω του Υπουργού και 3) από τις εταιρείες μέσου της προέδρου της ΕΤΦ».
Σχετικά με το αν είχε αντιληφθεί επαφές ανθρώπων της Novartis είτε με τον τότε υπουργό Υγείας είτε με την επιτροπή τιμών φαρμάκων για θέματα τιμολόγησης φαρμάκων ή αν είχε αντιληφθεί την παρουσία για τους συγκεκριμένους λόγους του Κωνσταντίνου Φρουζή και της πρώην επικεφαλούς του τμήματος market Access της Novartis, ο κ. Ράνος απάντησε αρνητικά, προσθέτοντας ότι «ο Φρουζής είχε έρθει κάποια στιγμή στην επιτροπή αλλά δεν είχε υποπέσει κάτι επιλήψιμο στην αντίληψή μου».
Διαβάστε ακόμη: Οι κυβερνητικοί Αξιωματούχοι και ο υπουργός Υγείας πληρώνονταν- Δικογραφία #Novartis_Gate για Λοβέρδο (Έγγραφο)
«Αύξηση της δαπάνης κατά 374 εκατομμύρια ευρώ»
Στη συνέχεια και ολοκληρώνοντας την κατάθεσή του, ο κ. Ράνος προσκόμισε στους ανακριτές πίνακα κατά φάρμακο, βάσει του οποίου προκύπτει σύμφωνα με τον ίδιο, αύξηση της συνολικής δαπάνης κατά περίπου 374 εκατομμύρια ευρώ: «Όσο αφορά το δελτίο τιμών φαρμάκων που εκδόθηκε στις 4-8-2011 σας εγχειρίζω αντίγραφο ενημερωτικού σημειώματος το οποίο ατύπως υπέβαλα στο σύμβουλο του τότε Υπουργού Υγείας Όθωνα Χαραλαμπάκη προκειμένου να το δώσει στον Υπουργό. Στο ανωτέρω σημείωμα προσδιορίζεται η επίδραση που έχει σε ετήσια βάση στη συνολική φαρμακευτική δαπάνη το συγκεκριμένο δελτίο τιμών. Επιπλέον σας εγχειρίζω αναλυτικό πίνακα κατά φάρμακα από τον οποίο προκύπτει, για το ίδιο δελτίο τιμών, αύξηση της συνολικής δαπάνης κατά 374.000.000 ευρώ περίπου. Επιπλέον σας εγχειρίζω πίνακα όπου έχω υπολογίσει για την περίοδο 2001 έως 2016 την πραγματική δαπάνη για τα φάρμακα αφαιρούμενης της προσδοκώμενης δαπάνης. Η προσδοκώμενη δαπάνη υπολογίστηκε με βάση τα στοιχεία της περιόδου 1987-1999. Επιπλέον σας προσκομίζω σχετικό πινακάκι με την εξέλιξη των φαρμακευτικών δαπανών για την περίοδο 1987-2016. Επιπλέον σας προσκομίζω πινακάκι όπου εμφαίνεται η φαρμακευτική δαπάνη ως ποσοστό του ΑΕΠ για την περίοδο 1987-2016».