Η κατάθεση νέας μάρτυρα που μπήκε στο πρόγραμμα προστασίας δεν δίνει απλώς δεδομένα στην έρευνα των εισαγγελέων Διαφθοράς. Επιβεβαιώνει τη θέση που έχει διατυπώσει το Documento πως το σύστημα διαφθοράς στον χώρο της Υγείας ήταν ενιαίο, με ίδιες μεθόδους και πρωταγωνιστές.
Των Κώστα Βαξεβάνη – Αντιγόνης Μιχοπούλου
Οι καταθέσεις που δόθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας για τις εταιρείες και τη δράση της κ. Λίνας Στουρνάρα-Νικολοπούλου και του ΚΕΕΛΠΝΟ φωτογραφίζουν ένα σύστημα χρηματισμού γιατρών το οποίο ταυτίζεται με αυτό που έχει προκύψει από την έρευνα για τη Novartis
Eνας ακόμη προστατευόμενος μάρτυρας, που έχει καταθέσει ήδη τρεις φορές στην Εισαγγελία Διαφθοράς, φαίνεται ότι «δένει» τμήμα της δικογραφίας για τη Novartis και κυρίως αυτό που αφορά εκατοντάδες γιατρούς που χρηματίζονταν από την πολυεθνική φαρμακευτική. Ο συγκεκριμένος μάρτυρας αρχικώς δεν κατέθεσε για τη Novartis αλλά για άλλη υπόθεση σκανδάλου στον χώρο της υγείας, όμως όσα είπε «δένουν» με τα στοιχεία που έχουν σταλεί από το FBI για χρηματισμούς γιατρών που υπερσυνταγογραφούσαν φάρμακα της ελβετικής εταιρείας.
Ο συγκεκριμένος μάρτυρας με τις καταθέσεις του «δένει» μεταξύ τους τρεις υπό έρευνα υποθέσεις σκανδάλων: του ΚΕΕΛΠΝΟ, των εταιρειών που αναλάμβαναν οργάνωση εκδηλώσεων πίσω από τις οποίες κρύβονταν φαρμακευτικές και το Novartis-gate. Εχει μάλιστα καταθέσει συμβόλαια φαρμακευτικών με εταιρείες ερευνών και επικοινωνίας που εμφανίζονταν να κάνουν ιατρικές έρευνες αλλά στην πραγματικότητα χρημάτιζαν με τον τρόπο αυτό γιατρούς. Φαίνεται επίσης πως οι ελληνικές αρχές σε συνεννόηση πάντα με το FBI μπαίνουν στην τελική ευθεία για τις διώξεις. Οι αμερικανικές αρχές θα κινηθούν σύντομα εναντίον της Novartis, ενώ οι ελληνικές με το σύνολο των στοιχείων εναντίον προσώπων ανάμεσα στο οποία υπάρχουν και πολλά πολιτικά.
Ο μάρτυρας, ο οποίος πιθανόν για να καλυφθεί εμφανίζεται με γυναικείο όνομα, ήρθε σε επαφή με τις ελληνικές αρχές πριν από ενάμιση τουλάχιστον χρόνο, λίγο πριν από τις ραγδαίες εξελίξεις που αφορούσαν τη Novartis. Κατέθεσε σε προανακριτικούς υπαλλήλους, αφού πρώτα εξασφάλισε την προστασία της από το πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων. Τα στοιχεία που έδωσε αφορούσαν κυρίως διάφορες εταιρείες επικοινωνίας οι οποίες οργάνωναν ιατρικά συνέδρια, ενώ στην πραγματικότητα με τον τρόπο αυτό μοίραζαν χρήμα των φαρμακευτικών στους συμμετέχοντες. Για άγνωστους λόγους τα στοιχεία που παρέδωσε «η μάρτυρας» δεν συνδέθηκαν με όσα αποκαλύπτονταν σταδιακά για τη Novartis.
Τον Ιούλιο του 2018 η μάρτυρας επανέρχεται με δύο λεπτομερείς καταθέσεις που αφορούν εταιρείες διοργάνωσης ιατρικών συνεδρίων και τρόπους χρηματισμού γιατρών. Στην κατάθεσή της κάνει αναφορά σε δύο εταιρείες, της κυρίας Λίνας Νικολοπούλου-Στουρνάρα , τη Mindview και τη Mindwork, οι οποίες εμφανίζονται να διενεργούν έρευνες με γιατρούς ύστερα από ανάθεση φαρμακευτικών εταιρειών. Οι γιατροί αμείβονται από τις φαρμακευτικές για να συμπληρώσουν υποτίθεται ερωτηματολόγια στο πλαίσιο στατιστικών ή ιατρικών ερευνών. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τις καταθέσεις πάντα, πρόκειται για εικονικές έρευνες με σκοπό τον χρηματισμό τους με τη δέσμευση να συνταγογραφούν φάρμακα της συγκεκριμένης εταιρείας.
Τα έγγραφα και οι εικονικές συμβάσεις
Τον Σεπτέμβριο του 2018 η μάρτυρας κατέθεσε για τρίτη φορά στην Εισαγγελία Διαφθοράς. Το ίδιο χρονικό διάστημα είχε ολοκληρωθεί από την εισαγγελία η επεξεργασία των στοιχείων των γιατρών, οι οποίοι σύμφωνα με το FBI χρηματίστηκαν από τη Novartis. Κατά το FBI οι Ελληνες γιατροί είχαν λάβει χρηματικά ποσά απευθείας από τη Novartis σε προσωπικούς τους λογαριασμούς στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Οι αμοιβές εμφανίζονταν ως συμμετοχή σε έρευνες που σύμφωνα με τα στοιχεία ήταν εικονικές.
Οι καταθέσεις της προστατευόμενης μάρτυρα, η οποία καταθέτει χωρίς να γνωρίζει τα συμπεράσματα του FBI, επιβεβαιώνουν τα στοιχεία του FBI.
Η μάρτυρας καταθέτει ότι διάφορες ελληνικές εταιρείες, οι οποίες εμφανίζονται ως εταιρείες δημόσιων σχέσεων και ερευνών, αναλαμβάνουν να «τρέξουν» εικονικές έρευνες με ανάθεση από φαρμακευτική εταιρεία. Οι έρευνες αυτές είναι δύο ειδών: είτε στατιστικές έρευνες είτε ιατρικές έρευνες τέταρτης φάσης.
Στις στατιστικές έρευνες οι γιατροί δεσμεύονται να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια με στατιστικά στοιχεία των ασθενών τους, οι οποίοι λαμβάνουν συγκεκριμένα φάρμακα της φαρμακευτικής. Τα στοιχεία αυτά αφορούν το φύλο, την ηλικία και διάφορα άλλα καθαρά στατιστικά δεδομένα. Οι απαντήσεις στα ερωτηματολόγια όμως δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και συνήθως τα συμπληρώνει στο όνομα των γιατρών με αυθαίρετο τρόπο ένας ιατρικός επισκέπτης της φαρμακευτικής. Ο λόγος είναι πως μοναδικός σκοπός της συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου είναι να μπει στον λογαριασμό του γιατρού αμοιβή για την υποτιθέμενη έρευνα που τελικώς είναι ο χρηματισμός του για την εξυπηρέτηση της φαρμακευτικής εταιρείας.
Οι ιατρικές έρευνες είναι κλινικές έρευνες φάσης 4. Δηλαδή έρευνες που γίνονται μετά την κυκλοφορία του φαρμάκου προκειμένου ο συμμετέχων γιατρός να καταγράψει παρενέργειες και τη συμπεριφορά του φαρμάκου μετά τη χορήγηση στον ασθενή. Και στην περίπτωση αυτή, τα στοιχεία που συμπληρώνονται δεν ανταποκρίνονται συνήθως στην πραγματικότητα και γίνονται για να νομιμοποιηθεί η αμοιβή του γιατρού από τη φαρμακευτική.
Τρεις μάρτυρες, δύο υποθέσεις, ίδια πράγματα
Η περιγραφή της ύπαρξης εικονικών ερευνών ταυτίζεται σε τρεις καταθέσεις δύο διαφορετικών υποθέσεων. Οι προστατευόμενοι μάρτυρες «Μάξιμος Σαράφης» και «Αικατερίνη Κελέση», οι οποίοι καταθέτουν στην υπόθεση της Novartis, επιβεβαιώνονται από όσα καταθέτει η νέα προστατευόμενη μάρτυρας η οποία περιγράφει τη σχέση των φαρμακευτικών εταιρειών με τις εταιρείες ερευνών της Λίνας Νικολοπούλου-Στουρνάρα (συμμετέχουν ως μέτοχοι τα παιδιά της).
Η εικονικότητα των ερευνών σύμφωνα με τους μάρτυρες αποδεικνύεται από πολλά στοιχεία. Συγκεκριμένα, η επιλογή των γιατρών που συμμετέχουν στις έρευνες πρέπει να είναι τυχαία. Είναι παράλογο να εμφανίζονται οι ίδιοι γιατροί με πολλαπλές αμοιβές ως συμμετέχοντες συνεχώς σε έρευνες. Ειδικά αν πρόκειται για κλινικές μελέτες πρέπει επίσης να υπάρχουν η συγκατάθεση από τον ΕΟΦ και από τις διευθύνσεις των νοσοκομείων όπου γίνονται οι μελέτες, καθώς και συγκαταθέσεις των ασθενών. Επίσης πρέπει τα αποτελέσματά τους, αν είναι πραγματικές και όχι εικονικές, να δημοσιεύονται είτε σε συνέδρια είτε σε επιστημονικά έντυπα.
Οι εκατοντάδες γιατροί οι οποίοι εμφανίζονται να πληρώνονται από τη Novartis,δεν φαίνεται επίσημα να έχουν κάνει ανακοινώσεις σε επιστημονικές συναντήσεις και περιοδικά, γεγονός που οδηγεί τους εισαγγελείς να μιλούν για εικονικές έρευνες.
H μέθοδος χρηματισμού αλά Novartis
Οι εισαγγελείς εντοπίζουν για δεύτερη φορά όσα ξεδιπλώθηκαν μέσα από την έρευνα για τη Novartis. Ο προστατευόμενος μάρτυρας «Μάξιμος Σαράφης» καταθέτει στις 23 Ιανουαρίου 2018 για την ελβετική εταιρεία ότι: «Ενα από τα μεγαλύτερα και πιο αδιαφανή πρότζεκτ της εταιρείας με τους γιατρούς ήταν το EXACTLY. Ηταν μια από τις μελέτες τύπου Β, η οποία δόθηκε σε παθολόγους και καρδιολόγους για να συνταγογραφήσουν καρδιολογικά σκευάσματα της εταιρείας. Αυτό σήμαινε ότι η εταιρεία κατέβαλε στους γιατρούς που συμμετείχαν στο πρόγραμμα αυτό αμοιβή για περισσότερα του ενός συνταγογραφούμενα σκευάσματα, η οποία (αμοιβή) ήταν 1.000 ευρώ ανά σκεύασμα».
Η μάρτυρας «Αικατερίνη Κελέση» καταθέτει την 1η Δεκεμβρίου 2017 «σχετικά με τις εικονικές κλινικές μελέτες , που χρησιμοποιούνται ως μέσο για να δίνονται δώρα σε ιατρούς ένεκα υπερσυνταγογράφησης , θα ήθελα να προσθέσω ενδεικτικά και τις κλινικές μελέτες 1: HAIPO για διαβήτη 2. GOLDEN ύψους άνω του ενός εκατομμυρίου ευρώ η καθεμία, με εικονικό δείγμα 4.000 ασθενών στην πρώτη περίπτωση και 6.500 στη δεύτερη. Τα ερωτηματολόγια με τις εικονικές κωδικές ονομασίες των ασθενών συμπληρώνονταν πάντα από τους ιατρικούς επισκέπτες ή από τους αρμόδιους υπαλλήλους του ιατρικού τμήματος».
Η δικαστική έρευνα πλέον επεκτείνεται πέρα από τη Nοvartis και στις εταιρείες οι οποίες έχουν υπογράψει ερευνητικά συμβόλαια με τις εταιρείες της κ. Στουρνάρα, η οποία έτσι και αλλιώς ερευνάται δικαστικά στην υπόθεση της Novartis όπως και ο σύζυγός της Γιάννης Στουρνάρας.
Στo πλαίσιο της δικαστικής έρευνας για τις εικονικές μελέτες, που αποτελούσαν μέσο χρηματισμού από τη Novartis, ελέγχεται και ο γιατρός σύζυγος της πρώην εισαγγελέα Διαφθοράς Ελένης Ράικου. Το θέμα για την εισαγγελία δεν είναι το ποσόν που έλαβε ο συγκεκριμένος γιατρός (μικρό ή μεγάλο) αλλά για ποιον λόγο το έλαβε. Η έρευνα για το φάρμακο DIOVAN στο οποίο συμμετείχε έχει περιγραφεί από τους μάρτυρες ως εικονική έρευνα χρηματισμού γιατρών.
Η Mindview της οικογένειας Στουρνάρα
Η κατάθεση της νέας προστατευόμενης μάρτυρα θέτει υπό την εισαγγελική έρευνα την εταιρεία Mindview Σύμβουλοι Επιχειρήσεων και Ερευνας, η οποία έχει μετόχους τη Σταυρούλα (Λίνα) Νικολοπούλου-Στουρνάρα και τις κόρες της Νεφέλη Στουρνάρα και Μυρτώ Στουρνάρα. Η εταιρεία ιδρύθηκε στις 30 Μαΐου του 2013 και ασχολείται κυρίως με το μάρκετινγκ αλλά και την κλινική έρευνα. Την σύσταση της εταιρείας κάνει η συμβολαιογράφος Ευγενία Κοντακίδου-Μουζακίτη, σύζυγος του πρώην οικονομικού εισαγγελέα Σπύρου Μουζακίτη. Η μάρτυρας έχει καταθέσει συμβόλαια που έχει υπογράψει η εταιρεία με φαρμακευτικές εταιρείες προκειμένου να διαπιστωθεί ότι αυτά δεν ανταποκρίνονται σε πραγματικές έρευνες.
Επιπλέον, η μάρτυρας έχει καταθέσει στην Εισαγγελία Διαφθοράς συμβάσεις μεταξύ της Mindview της κ. Στουρνάρα και φαρμακευτικών. Σε μία από αυτές η Mindview αναλαμβάνει να κάνει έρευνα σε 178 γιατρούς μέσω διαδυκτιακού ερωτηματολογίου για λογαριασμό της φαρμακευτικής Win Medica. Το θέμα της έρευνας έχει τον γενικό και αόριστο τίτλο «Διαχείριση των οξέων και χρόνιων νοσημάτων» και η αμοιβή της εταιρείας, σύμφωνα με το συμβόλαιο που υπογράφει στις 16 Ιουνίου 2016, είναι 160.000 ευρώ. Μέρος του ποσού προφανώς αφορά την πληρωμή των γιατρών για τη συμμετοχή τους στην έρευνα.
Στις 3 Νοεμβρίου του 2016 η Mindview υπογράφει και νέα συμφωνία με τη Win για διαδικτυακή έρευνα σε 223 γιατρούς με αμοιβή 219.000 ευρώ. Το θέμα είναι και πάλι «Διαχείριση των οξέων και χρόνιων νοσημάτων».
Οι συμβάσεις αυτές όπως και πολλές άλλες ερευνώνται από την εισαγγελία με το ερώτημα αν ανταποκρίνονται σε πραγματικό έργο ή αποτελούν καλυμμένο χρηματισμό γιατρών όπως στην περίπτωση της Novartis.
