Αέρας διχασμού φυσάει στο νησί της Σύρου. Ενας βρόμικος αέρας αναμειγμένος με την αμμοβολή που συχνά πυκνά βρίσκουν οι κάτοικοι στις ταράτσες των σπιτιών τους. Αυτήν τη φορά όμως αυτός ο βρόμικος αέρας τρυπάει τη δημοκρατία. Τελικά στην Ελλάδα του Κυριάκου Μητσοτάκη ισχύει ο νόμος της ζούγκλας; Oποιος βρίσκεται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας επικρατεί και εμφανίζεται άτρωτος απέναντι στον νόμο και τους εν γένει δημοκρατικούς θεσμούς; Τελικά το «φέρνω 3 εκατομμύρια μηνιαίως στη Σύρο» αρκεί για να συληθεί η δημοκρατία; Μπορεί ένας επιχειρηματίας που έχει φέρει ανάπτυξη στο νησί, έστω και με αμφιλεγόμενο τρόπο όπως καταγγέλλεται, να παρεμβαίνει στις αποφάσεις των δημοτικών υπηρεσιών και να εμποδίζει να λειτουργήσει ένα έργο πνοής στη βάση τού «παίρνω το καπελάκι μου και αποεπενδύω»; Το έπραξε αυτό ο ιδιοκτήτης των ναυπηγείων Παναγιώτης Ξενοκώστας, ο οποίος αντιτάχθηκε στην πρόταση της προέδρου του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Κανδιώς Μαραγκού να εισαχθεί προς συζήτηση και τελικά να προωθηθεί προς δημοπράτηση σε διεθνή πλειοδοτικό διαγωνισμό η μαρίνα που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τις εγκαταστάσεις του Νεωρίου. Πρόκειται για έργο που η δημοτική αρχή είχε συμπεριλάβει στις προεκλογικές δεσμεύσεις της και «ωρίμασε» τον περασμένο Μάιο. Είναι έργο πνοής για τη Σύρο, αφού άμεσα θα πρέπει ο ενδεχόμενος πλειοδότης να επενδύσει τουλάχιστον 9 εκατ. ευρώ για να διαμορφωθεί εκ νέου η υφιστάμενη μαρίνα. Σε αυτήν τη μαρίνα θα μπορούν να ελλιμενιστούν 130 σκάφη και γύρω από αυτήν, όπως συμβαίνει με όλες τις μαρίνες, θα ανθήσει ένας νέος κόσμος που θα φέρει άλλη πνοή στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων.
Θα φύγει το Νεώριο
Ολα αυτά όμως, ως φαίνεται, δεν θα επιτευχθούν. Αιτία η άρνηση του Π. Ξενοκώστα, που θεωρεί ότι η μαρίνα και το ναυπηγείο είναι ασύμβατες έννοιες και ότι αν ο δήμος επιλέξει να προχωρήσει τον πλειοδοτικό διαγωνισμό, τότε εκείνος θα εγκαταλείψει το Νεώριο και τις ναυπηγικές εργασίες που δίνουν εργασία με υπεργολαβίες σε περίπου 600 εργαζόμενους, εκ των οποίων οι 150200 είναι μόνιμοι κάτοικοι Σύρου. Μέσα σε όλο αυτό «ξύπνησε» και ο δήμαρχος Νίκος Λειβαδάρας, που για να το πούμε κομψά δεν συγκαταλέγεται στους δραστήριους δημάρχους αυτής της χώρας, και με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου καθαίρεσε την πρόεδρο του Λιμενικού Ταμείου ώστε αυτή να μη θέσει στα προς συζήτηση θέματα τη δημοπράτηση.
Υιοθετώντας το σκεπτικό του Π. Ξενοκώστα ότι δεν μπορεί μια δημοτική αρχή 40 ημέρες πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές να αποφασίζει τη δημοπράτηση, ο Ν. Λειβαδάρας έκλινε το γόνυ στον επιχειρηματία που κατάφερε να επαναλειτουργήσει το Νεώριο. Μάλιστα, υπό τον φόβο και ο επόμενος να θέσει το ζήτημα προς συζήτηση, ανέλαβε ο ίδιος πρόεδρος και με αυτό τον τρόπο πετάει την καυτή πατάτα στον επόμενο δήμαρχο.
Δολοφονία χαρακτήρα
Ολα ξεκίνησαν την προηγούμενη Κυριακή 27 Αυγούστου 2023. Με επιστολή που κοινοποιήθηκε σε πλείστους όσους (από τον δήμαρχο και τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου μέχρι τους βουλευτές Κυκλάδων και τους υπουργούς Ναυτιλίας και Ενέργειας), η εταιρεία ΟΝΕΧ διατρανώνει την αντίθεσή της στο ενδεχόμενο να τεθεί στα προς συζήτηση θέματα του ΔΣ του Λιμενικού Ταμείου η δημοπράτηση της μαρίνας σε διεθνή ανοιχτό πλειοδοτικό διαγωνισμό. Οπως αναγράφεται: «Επειδή το συγκεκριμένο θέμα είναι ιδιαίτερα σοβαρό και κρίσιμο και αφορά τις θέσεις εργασίας 600 ατόμων, ολόκληρη την κοινωνία του νησιού, την ελληνική οικονομία και την πορεία της καθώς πρόκειται περί μιας επένδυσης που αποτέλεσε πυλώνα στον χώρο της ναυπηγικής βιομηχανίας, με ευρύτερη γεωπολιτική και γεωστρατηγική σημασία για την Ελλάδα και τη σχέση της με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, θεωρούμε επιβεβλημένο να σας ενημερώσουμε για τις προθέσεις μας με τρόπο έντιμο και ειλικρινή, καθώς η συνέχιση της ναυπηγικής δραστηριότητάς μας είναι πλήρως ασύμβατη με τη λειτουργία της μαρίνας που θα βρίσκεται εντός του λιμανιού της Ερμούπολης Σύρου».
Για τον Π. Ξενοκώστα λοιπόν δεν διακυβεύονται μόνο οι θέσεις εργασίας 600 ανθρώπων και η ευημερία της συριανής κοινωνίας αλλά ακόμη και η γεωπολιτική ισορροπία στο Αιγαίο, ακόμη ακόμη και οι σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ. Ο λόγος αυτής της παγκόσμιας ανισορροπίας, σύμφωνα πάντα με τον Π. Ξενοκώστα, είναι η λειτουργία μιας μαρίνας που θα χωράει 130 σκάφη και που θα έχει αποτέλεσμα «να πάρει το καπελάκι του και να αποεπενδύσει».
Στην ίδια επιστολή ως δικαιολογία για την ωμή παρέμβαση στα πεπραγμένα του δήμου αναγράφεται η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και περιγράφονται δυο τρία ατυχήματα. Πρόκειται αν μη τι άλλο για έωλο επιχείρημα, καθότι από το 1861 που λειτουργεί το Νεώριο εντός του ιστού της πόλης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε θετικά και αρνητικά, υφίσταται αυτή η μείξη με ψαροκάικα (πίσω από τις ναυπηγικές εγκαταστάσεις λειτουργεί καρνάγιο με εκατοντάδες βάρκες), σκάφη που ελλιμενίζονται εντός του λιμανιού. Εκεί ελλιμενίζονται και τα πλοία της ακτοπλοΐας, ακόμη και τα κρουαζιερόπλοια που συχνά έρχονται στη Σύρο. Τι θα άλλαζε στην ασφάλεια της ναυσιπλοΐας αν εισέρχονταν εντός του Λιμένος Σύρου άλλα 130 σκάφη;
Ακολούθησε την ίδια ημέρα συνέντευξη Τύπου, στην οποία ο Π. Ξενοκώστας ανέφερε: «Μας οδηγούν σε παύση δραστηριότητας από επένδυση και απώλεια εκατοντάδων θέσεων εργασίας. Δεν είναι επιλογή μας, δεν εκβιάζουμε, ενημερώνουμε, θα σεβαστούμε οποιαδήποτε απόφαση, έξω από εμάς οι τραμπουκισμοί κι έξω από εμάς αυτά που γινόντουσαν μέχρι τώρα».
Επικράτησε διχασμός
Τη σκυτάλη ανέλαβαν το εργοστασιακό σωματείο και το Εργατικό Κέντρο Κυκλάδων (είναι ίδιος ο πρόεδρος), που στη βάση του συνθήματος «νόμος είναι το ψωμί του εργάτη» συμπαρατάσσονται με τον επιχειρηματία και κάνουν λόγο στις ανακοινώσεις τους για «σκοτεινό πλάνο». «Αλήθεια, το “σκοτεινό της πλάνο” ταυτίζεται με κρυφό Πρόγραμμα του συζύγου της και υποψηφίου δημάρχου Σύρου – Ερμούπολης, κ. Αρη Ρώτα;» αναγράφεται σχετικά στην ανακοίνωση του εργατικού κέντρου. Από την άλλη, το εργοστασιακό σωματείο επιτίθεται αναγράφοντας: «Με πρόσχημα τη Μαρίνα των Λαζαρέτων, άνθρωποι που δεν έχουν καμία σχέση με τον κόσμο της εργασίας και καμία αναφορά στον κοινωνικοοικονομικό ιστό της Σύρου, επιβουλεύονται να συρρικνώσουν και να οδηγήσουν σε μαρασμό το Ναυπηγείο καταδικάζοντας εκατοντάδες εργαζόμενους στην ανεργία και την ανέχεια».
Το ξημέρωμα της προηγούμενης Δευτέρας βρήκε τη συριανή κοινωνία στο πόδι και διχασμένη. Η πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου ματαίωσε τη συνεδρίαση για την Παρασκευή 1η Σεπτεμβρίου και με ανακοίνωσή της κάνει λόγο για απειλές και εκφοβισμούς κατά της σωματικής ακεραιότητας τόσο της δικής της όσο και μελών της οικογένειάς της. Επίσης καταγγέλλει ότι υφίστανται πληροφορίες για προσχεδιασμό πρόκλησης επεισοδίων κατά τη συνεδρίαση. Ακολούθησε ένας ορυμαγδός ανακοινώσεων και εξωδίκων ένθεν κακείθεν.
Στο μεσοδιάστημα ο δήμαρχος Ν. Λειβαδάρας «ξύπνησε» και με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου την καθαίρεσε (δεν δέχτηκε να αποσύρει το θέμα της δημοπράτησης από την ημερήσια διάταξη). Τι κι αν από την πρώτη στιγμή της ανάληψης των καθηκόντων της έτρεχε το «project μαρίνα» σε επίπεδο αδειοδοτήσεων με τη σύμφωνη γνώμη του δημάρχου; Ο Π. Ξενοκώστας κέρδισε. Η δημοκρατία και η λειτουργία των αιρετών δημοτικών οργάνων πυροβολήθηκαν ώστε να μη διαταραχθούν οι σχέσεις της Ελλάδας με τις ΗΠΑ και η γεωστρατηγική ισορροπία στο Αιγαίο από τη λειτουργία μιας μαρίνας 130 σκαφών και απέναντι από τις δεξαμενές που επισκευάζονται τα πλοία.
Ολα αυτά συμπυκνώνονται σε μία φράση από την ανακοίνωση της δημοτικής παράταξης Σύρος Εξ Αρχής: «Η βούληση του κυρίαρχου θεσμικού οργάνου του νησιού μας, του Δημοτικού Συμβουλίου, είναι υπό την αίρεση εξωτερικών πιέσεων». Το πραγματικό «γιατί» της ωμής παρέμβασης στα δημοτικά πεπραγμένα και της άρνησης του Π. Ξενοκώστα να λειτουργήσει μαρίνα ίσως κρύβεται στα λόγια του προέδρου του εργατικού κέντρου και του εργοστασιακού σωματείου κατά τη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου, ο οποίος ανέφερε επί λέξει: «Θα είναι η μαρίνα από τη μια κι από την άλλη το ναυπηγείο, θα χτυπάμε αμμοβολή, θα βάφομε, θα πλένομε;».
Μα όλα αυτά συμβαίνουν εδώ και δεκαετίες και μάλιστα εντός του αστικού ιστού της Ερμούπολης. Μήπως οι σκαφάτοι και ο ενδεχόμενος πλειοδότης είναι παιδιά ενός ανώτερου θεού σε σχέση με τους κατοίκους της Σύρου ή ο «νόμος της μη αντίδρασης» προς χάριν της ευημερίας που διατρέχει τη συριανή κοινωνία (ή τουλάχιστον μεγάλο μέρος της) θα πάψει να υφίσταται από έναν ισχυρό παίκτη που καλείται να επενδύσει τουλάχιστον 9 εκατ. ευρώ σε μια τεράστια τουριστική επιχείρηση όπως η μαρίνα;
Ενας αμφιλεγόμενος επιχειρηματίας
Εκείνος θέλει να επαίρεται ότι με αιχμή το Νεώριο Σύρου αναζωογόνησε τη ναυπηγική βιομηχανία της χώρας. Ηταν Μάρτιος του 2018 όταν ο Π. Ξενοκώστας ίδρυσε την εταιρεία και εντέλει εξαγόρασε τα χρέη και τον εξοπλισμό των ναυπηγείων στη Σύρο ένα μήνα μετά. Ο ίδιος φέρεται να εκπροσωπεί αμερικανικά κεφάλαια και η πρότασή του στον τότε πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα ήταν για την εξαγορά των ναυπηγείων τόσο στη Σύρο όσο και στην Ελευσίνα. Η δεύτερη φάση καρποφόρησε αργότερα, επί κυβέρνησης Μητσοτάκη. Πλέον ο Π. Ξενοκώστας, ο απόφοιτος της Σχολής Ικάρων που παραιτήθηκε για να κάνει business, λειτουργεί τα ναυπηγεία με εργολάβους.
Ο Π. Ξενοκώστας έχει αποδειχτεί ο αγαπημένος επιχειρηματίας της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Είναι ένας από τους ευνοημένους των απευθείας αναθέσεων. Είναι γνωστό ότι από το 2019 τα ΕΛΤΑ και τα ΕΛΤΑ Courier κάνουν ανάθεση σε τρίτους (outsourcing). Οπως καταγγέλλεται, όλες οι αναθέσεις δίδονται στον Π. Ξενοκώστα. Οπως έχει καταγγελθεί, μέσα σε μια τριετία έχουν δοθεί πάνω από 50 εκατ. ευρώ σε μια εταιρεία (ΟΝΕΧ), αρχικά με απευθείας αναθέσεις και μετά με φωτογραφικούς διαγωνισμούς. Ακριβώς επειδή η ΟΝΕX δεν διαθέτει δικό της προσωπικό παίρνει την απευθείας ανάθεση και ακολούθως νοικιάζει προσωπικό από άλλες εταιρείες (εργολάβους) ή από εταιρεία του ομίλου της. Ετσι, με την τακτική του μεσάζοντα φέρεται να έχουν αποδοθεί κέρδη της τάξης των 25 εκατ. ευρώ στην ΟΝΕΧ για να νοικιάζει προσωπικό στα ΕΛΤΑ. Αλλο ένα τεράστιο ζήτημα είναι το δώρο Χριστουγέννων 2022 και του Πάσχα 2023, που δεν καταβλήθηκαν στους εργαζόμενους στα Ναυπηγεία Ελευσίνας. Επειτα από καταγγελίες εργαζομένων και του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Ελευσίνας η Επιθεώρηση Εργασίας διενήργησε έλεγχο και εισηγήθηκε την επιβολή διοικητικού προστίμου, ενώ παράλληλα απέστειλε στον αρμόδιο εισαγγελέα μήνυση κατά της επιχείρησης, έτσι ώστε να ασκηθούν οι ποινικές κυρώσεις για τη μη καταβολή του δώρου Χριστουγέννων του 2022 και του δώρου Πάσχα του 2023. «Στα ναυπηγεία δεν πνέει ούριος άνεμος… Είναι απαράδεκτο την ώρα που η μισθοδοσία στα ναυπηγεία Ελευσίνας επιδοτείται στην ουσία από το Πολεμικό Ναυτικό, η εργοδοσία να μην έχει καταβάλει Δώρο Πάσχα και να βαφτίζει καταβληθέντα για μισθούς χρήματα έναντι δεδουλευμένων ως Δώρο Χριστουγέννων» επισημαίνει από την πλευρά της η ΓΣΕΕ.
