Ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Λάμπρος Σοφουλάκης δημιουργεί νομολογία, απορρίπτοντας την αποδοχή του λευκού ποινικού μητρώου σε ειδεχθή εγκλήματα.
Ξανά στο Μεικτό Ορκωτό Εφετείο Πειραιά εισηγείται ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Λάμπρος Σοφουλάκης να δικαστεί ο πρώην αστυνομικός Παναγιώτης Τσουτάκος για τη στυγερή δολοφονία του ξαδέλφου της συζύγου του με 53 μαχαιριές τον Οκτώβριο του 2014 στον Πειραιά, όπως προκύπτει από την έκθεση αναίρεσης που έχει πραγματοποιήσει.
Ο αστυνομικός είε καταδικαστεί από το Εφετείο Πειραιά σε 14 χρόνια κάθειρξη αντί για ισόβια, καθώς το δικαστήριο του αναγνώρισε το ελαφρυντικό του πρότερου σύννομου βίου με το σκεπτικό ότι προηγουμένως είχε λευκό ποινικό μητρώο. Oπως συνέβαινε πολλά χρόνια πριν προκειμένου να «σπάσουν» τα ισόβια σε εμπόρους ναρκωτικών. Επικαλούνταν δηλαδή τον πρότερο έντιμο βίο.
Στην έκθεση αναίρεσης, ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου αποδομεί σημείο προς σημείο την απόφαση του εφετείου. Χαρακτηρίζει την απόφαση «γενική και επιγραμματική» που δεν έλαβε υπόψη την «απερίγραπτη κτηνωδία» και «την εγκληματική ψυχρότητα, αγριότητα, βαναυσότητα και αναλγησία» με την οποία ο πρώην αστυνομικός κατέσφαξε το θύμα.
Το έγκλημα
Τέλη Οκτωβρίου 2014, Καλλίπολη Πειραιά. Ο 27χρονος τότε αστυνομικός Π. Τσουτάκος φεύγει από το πρακτορείο ΟΠΑΠ που διατηρεί από κοινού ο 31χρονος Β.Χ. με τη σύζυγο του αστυνομικού. Οι δύο άντρες είναι συγγενείς εξ αγχιστείας καθώς η σύζυγος του αστυνομικού είναι και ξαδέλφη του θύματος. Ο αστυνομικός κατευθύνεται με τη μοτοσικλέτα του προς το σπίτι του Β.Χ. Μαζί του κουβαλά ένα κλομπ και ένα μαχαίρι.
Μεταξύ των δυο αντρών φέρεται να υπάρχουν οικονομικές διαφορές. Ακολουθεί έντονος διαπληκτισμός. Λόγια στα λόγια, δεν αργούν να έρθουν στα χέρια. Κατά τη διάρκεια της πάλης πέφτουν στο πάτωμα. Ο αστυνομικός βγάζει το μαχαίρι και αρχίζει να χτυπά με απίστευτη μανία τον 31χρονο.
Συνολικά τον μαχαιρώνει 53 φορές στο κεφάλι, το πρόσωπο και στον θώρακα. Παρά τις εκκλήσεις του θύματος, ο αστυνομικός δεν σταματά. Μέχρι που το θύμα παύει να κινείται. Ο 31χρονος είναι νεκρός και ο 27χρονος αστυνομικός έχει διαπράξει ένα έγκλημα απίστευτης ωμότητας και αγριότητας.
Παρά το στυγερό έγκλημα ο αστυνομικός δεν χάνει την ψυχραιμία του. Βάζει το μαχαίρι στη μέση, φορά μια μπλούζα και προσπαθεί να φύγει συγκαλύπτοντας πρώτα οτιδήποτε τον ενοχοποιεί. Σταδιακά ξεφορτώνεται το μαχαίρι, τον σκούφο που φορούσε αλλά και το περιλαίμιο. Πηγαίνει στη θάλασσα και ξεπλένει το χέρι του που αιμορραγεί καθώς έχει τραυματιστεί στην πάλη με το θύμα.
Στη συνέχεια τηλεφωνεί στη σύζυγό του και της λέει ότι έχει πάθει ατύχημα με τη μοτοσικλέτα προκειμένου να δικαιολογήσει το τραύμα και την αιμορραγία. Υστερα από λίγο την καλεί ξανά και της ζητεί να ειδοποιήσει τους γονείς του θύματος ότι κάτι κακό έχει συμβεί στον γιο τους, ενώ κατευθύνεται προς τον τόπο του εγκλήματος. Στο σημείο έχει ήδη φτάσει αστυνομία.
Επιχειρεί να μπει στο σπίτι αλλά δεν τον αφήνουν. Ένας από τους αστυνομικούς τον οδηγεί στο ασθενοφόρο. Εκεί του δένουν το τραύμα και του συνιστούν να πάει σπίτι του. Δεν φεύγει. Πηγαίνει ξανά προς το διαμέρισμα. Αναφέρει στους αστυνομικούς ότι είναι συγγενής του θύματος και συνάδελφός τους. Τον αφήνουν να περάσει. Ανεβαίνοντας τη σκάλα βγάζει τον επίδεσμο από το τραύμα. Με τον τρόπο αυτό προσπαθεί να δικαιολογήσει τις κηλίδες αίματος που υπάρχουν στον χώρο.
Η ψυχραιμία του 27χρονου είναι απαράμιλλη. Καθώς βγαίνει από την πολυκατοικία βλέπει τους γονείς του θύματος. Χωρίς δισταγμό τους πλησιάζει και υπόσχεται πως θα κάνει ό,τι μπορεί ως αστυνομικός για να συλλάβει τον δράστη. Δεν αναφέρει βέβαια ότι είναι αυτός που λίγα λεπτά πριν έχει αφαιρέσει τη ζωή του παιδιού τους με 53 μαχαιριές.
Πώς έσπασαν τα ισόβια
Ο Τσουτάκος στη συνέχεια συλλαμβάνεται. Τα στοιχεία και οι μαρτυρίες άλλωστε είναι πολλά για να διαφύγει τη σύλληψη. Πρωτόδικα καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση. Το δικαστήριο είχε μάλιστα απορρίψει το ελαφρυντικό του πρότερου έντιμου βίου.
Την περίοδο άλλωστε που διέπραξε το στυγερό έγκλημα ο αστυνομικός είχε τεθεί σε αυτοδίκαιη αργία από την υπηρεσία του για εμπλοκή σε υπόθεση παθητικής δωροδοκίας και λαθρεμπορίας. Για την υπόθεση αυτή ο δολοφόνος είχε καταδικαστεί πρωτόδικα από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Πειραιά. Το 2017 όμως το Εφετείο Πειραιά τον αθώωσε κατά πλειοψηφία.
Το 2018 πραγματοποιήθηκε η δίκη σε δεύτερο βαθμό για την άγρια δολοφονία. Το Μεικτό Ορκωτό Εφετείο Πειραιά τον καταδίκασε ξανά σε ισόβια κάθειρξη για το κακούργημα της ανθρωποκτονίας από πρόθεση σε ήρεμη ψυχική κατάσταση, χωρίς να του αναγνωριστούν ελαφρυντικά.
Ο πρώην αστυνομικός προσφεύγει στον Άρειο Πάγο ζητώντας να του αναγνωριστούν ελαφρυντικά. Ο Άρειος Πάγος κάνει δεκτό το αίτημα ως προς το σκέλος της μη αναγνώρισης ελαφρυντικών. Ως προς την ανθρωποκτονία η απόφαση είναι αμετάκλητη.
Ο αστυνομικός δικάζεται ξανά στο Μεικτό Ορκωτό Εφετείο Πειραιά τον Ιανουάριο του 2021. Αυτήν τη φορά το δικαστήριο αναγνωρίζει ελαφρυντικά και ειδικότερα αυτό του πρότερου σύννομου βίου με βάση τον νέο Ποινικό Κώδικα. Κατά το δικαστήριο ο αστυνομικός είχε λευκό ποινικό μητρώο και επομένως, με βάση πάντα το γράμμα του νέου ΠΚ, δικαιούται το ελαφρυντικό του σύννομου βίου, όπως μετονομάστηκε ο πρότερος έντιμος βίος.
Με τον προηγούμενο ΠΚ προκειμένου να μειωθεί η ποινή έπρεπε να αποδειχτεί στο δικαστήριο ο έντιμος βίος από την πλευρά του κατηγορουμένου με την έννοια της θετικής στάσης απέναντι στην κοινωνία. Με τις αλλαγές όμως που έγιναν με τον ν. 4619/2019 πολλά δικαστήρια ερμηνεύοντας τη διάταξη θεωρούν μονόδρομο τη χορήγηση του σύννομου βίου με μόνη προϋπόθεση το λευκό ποινικό μητρώο.
«Εζησε σύννομα, ήτοι δεν έχει διαπράξει αξιόποινη πράξη, παραβιάζοντας επιτακτικούς ή απαγορευτικούς κανόνες δικαίου, όπως εξάλλου τούτο προκύπτει και από το λευκό ποινικό μητρώο του, μέχρι δε τον χρόνο τέλεσης της πράξης» επισημαίνεται στην απόφαση του εφετείου τον Ιανουάριο του 2021.
Τα ισόβια σπάνε. Η ποινή μετατρέπεται σε κάθειρξη 14 ετών. Η απόφαση προκάλεσε την οργή των συγγενών του θύματος. Μέσω του δικηγόρου τους και γνωστού ποινικολόγου Θεόδωρου Μαντά καταφεύγουν στον Άρειο Πάγο ζητώντας την αναίρεση της απόφασης του Μεικτού Ορκωτού Εφετείου.
Το σκεπτικό της αναίρεσης
Στις αρχές Μαΐου ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Λ. Σοφουλάκης συνέταξε την υπ’ αριθμόν 17/2011 έκθεση αναίρεσης. Με ένα συγκλονιστικό νομικό σκεπτικό, που δημιουργεί πλέον νομολογία για την αναγνώριση ελαφρυντικών λόγω λευκού ποινικού μητρώου, εισηγείται στον Άρειο Πάγο την άσκηση αναίρεσης κατά της απόφασης του Μεικτού Ορκωτού Εφετείου Πειραιά. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που ο Άρειος Πάγος υιοθετήσει την αναίρεση Σοφουλάκη η υπόθεση θα εισαχθεί εκ νέου προς συζήτηση στο ίδιο δικαστήριο ως προς τη χορήγηση του επίμαχου ελαφρυντικού αλλά με άλλη σύνθεση.
Όπως αναφέρει ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου στην έκθεση αναίρεσης που συνέταξε, το Εφετείο Πειραιά «εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε» τις διατάξεις του ΠΚ για τον σύννομο βίο. Ειδικότερα, κατά τον κ. Σοφουλάκη το δικαστήριο «δεν έλαβε καν υπόψη τις συνθήκες τέλεσης του εγκλήματος», οι οποίες «μαρτυρούν ιδιάζουσα επικινδυνότητα» από την πλευρά του δράστη.
Στην αναίρεσή του ο κ. Σοφουλάκης αναφέρεται στην «προμελετημένη σχεδίαση» της δολοφονίας αλλά και την προσπάθεια «εξάλειψης ιχνών» από την πλευρά του δράστη. Στέκεται όμως ιδιαίτερα και στις αποτρόπαιες συνθήκες του εγκλήματος, τις οποίες κατά τον ίδιο θα έπρεπε να λάβει υπόψη το δευτεροβάθμιο δικαστήριο.
Ωστόσο, «καθ’ εαυτός ο τρόπος τέλεσής της προκαλεί φρίκη και αποτροπιασμό, γιατί μαρτυρεί απερίγραπτη κτηνωδία ενόψει της πρωτοφανούς εγκληματικής ψυχρότητας, αγριότητας, βαναυσότητας, και αναλγησίας, με την οποία σφαγιάστηκε μέχρις εσχάτων (στη ουσία κατακρεουργήθηκε), παρά τις απεγνωσμένες εκκλήσεις του, το αιμοσταγούν αθώο θύμα, με τη συνεχή και ανηλεή κατ’ αυτού καταφορά σε όλο του το σώμα 53 τον αριθμό! απανωτών, βαθέων πληγμάτων με αμφίστομη (δίκοπη) μάχαιρα συνολικού μήκους 25 εκ. με μήκος λάμας 12 εκ., που έφερε μαζί του και χρησιμοποίησε ειδικά για τον λόγο αυτό ο κατηγορούμενος, μέχρι τελικής αποκοπής δι’ αυτής της καρωτίδας του» επισημαίνει στο σκεπτικό του ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου.
Ο κ. Σοφουλάκης «νομολογεί» αναπτύσσοντας τη νομική του εκτίμηση και ως προς το γιατί δεν έπρεπε να αναγνωριστούν στον αστυνομικό ελαφρυντικά αν και είχε λευκό ποινικό μητρώο, ενώ χαρακτηρίζει τη δικαστική απόφαση «γενική και επιγραμματική».
Σύμφωνα με την αναιρετική απόφαση, «αν από τις συντρέχουσες περιστάσεις αναδεικνύονται στοιχεία τέτοια που μαρτυρούν ιδιάζουσα επικινδυνότητα, επί ειδεχθών ιδίως εγκλημάτων (εγκλημάτων αίματος), με την επίδειξη από μέρους του δράστη εις βάρος του αθώου θύματος πρωτοφανούς σκληρότητας, βαναυσότητας, και αναλγησίας, τα οποία προκαλούν έντονο αποτροπιασμό και απέχθεια και διεγείρουν το κοινό περί δικαίου αίσθημα και γενικά το αίσθημα ασφαλείας του μέσου κοινωνού, δεν μπορεί να υπάρξει έδαφος για αποδοχή από μέρους του δικαστηρίου της ανωτέρω ελαφρυντικής περίστασης, ακόμη και αν συντρέχουν στο πρόσωπό του τα προηγούμενα στοιχεία (λευκό ποινικό μητρώο κ.λπ.)».
Ο «ελεύθερος κι ωραίος» δολοφόνος του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου
Η περίπτωση Τσουτάκου δεν είναι η μοναδική στην οποία σπάνε τα ισόβια σε εφετείο με το ελαφρυντικό του πρότερου «σύννομου βίου». Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν και του Επαμεινώνδα Κορκονέα.
Το Μεικτό Ορκωτό Εφετείο Λαμίας έσπασε την ισόβια κάθειρξη που είχε επιβληθεί πρωτοδίκως στον ειδικό φρουρό που δολοφόνησε εν ψυχρώ τον 15άχρονο μαθητή Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο αναγνωρίζοντάς του το ελαφρυντικό του σύννομου βίου, που στηρίχτηκε αποκλειστικά στο λευκό ποινικό μητρώο. Το αποτέλεσμα ήταν να του επιβληθεί ποινή κάθειρξης 13 ετών και ο Κορκονέας να αποφυλακιστεί.
Η είδηση της αποφυλάκισης προκάλεσε ουκ ολίγες αντιδράσεις. Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Βασίλης Πλιώτας άσκησε αναίρεση κατά της απόφασης, η οποία έγινε δεκτή με οριακή πλειοψηφία (τρεις έναντι δύο) από το Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου. Τελικά η υπόθεση αναμένεται να κριθεί οριστικά στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου.
Οι δολοφόνοι του συγγραφέα Κουμανταρέα
Ακόμη μία περίπτωση που τα ισόβια έσπασαν λόγω του σύννομου βίου ήταν και αυτή των δύο δολοφόνων του συγγραφέα Μένιου Κουμανταρέα. Η δολοφονία είχε γίνει τον Δεκέμβριο του 2014 σε διαμέρισμα του λογοτέχνη στην οδό Ζακύνθου στην Κυψέλη.
Σε πρώτο βαθμό οι δύο κατηγορούμενοι ρουμανικής καταγωγής είχαν κριθεί ένοχοι και τους είχε επιβληθεί ισόβια κάθειρξη καθώς και ποινή φυλάκισης τεσσάρων ετών στον καθένα για απόπειρα ληστείας.
Σε δεύτερο βαθμό το Μεικτό Ορκωτό Εφετείο Αθήνας αναγνώρισε και στους δύο το ελαφρυντικό του σύννομου βίου. Σε καθέναν από τους δύο κατηγορούμενους το δικαστήριο επέβαλε κάθειρξη 15 έτη για το αδίκημα της ανθρωποκτονίας και 18 μήνες για το αδίκημα της απόπειρας ληστείας.
