Μια αναδρομή στις σημαντικότερες ελληνικές κινηματογραφικές μεταφορές της ζωής μεγάλων μουσικών με αφορμή την έναρξη των γυρισμάτων της πολυαναμενόμενης κινηματογραφικής βιογραφίας του Στέλιου Καζαντζίδη.
Την περασμένη εβδομάδα προβλήθηκε στην ΕΡΤ το «La bamba», η all-time classic κινηματογραφική βιογραφία του ροκαμπίλι μουσικού Ρίτσι Βάλενς. Παρατηρούσα την αναπαράσταση της εποχής – μια παραγωγή όχι ιδιαίτερα δαπανηρή αλλά άρτια από πλευράς καλλιτεχνικής διεύθυνσης. Ηταν η αφορμή για να κάτσω να ψάξω τις αντίστοιχες ελληνικές κινηματογραφικές μουσικές βιογραφίες, οι οποίες τελικά είναι μετρημένες στα δάχτυλα – σε αντίθεση βέβαια με τα αναρίθμητα ντοκιμαντέρ.
Δεν είναι εύκολο εγχείρημα οι ταινίες βασισμένες στη ζωή των άλλων. Οχι μόνο από θέμα παραγωγής αλλά και από κάστινγκ. Ποιος ή ποια ηθοποιός θα αναλάβει να ενσαρκώσει κάθε φορά τη βιογραφούμενη προσωπικότητα; Κι όμως, στην Ελλάδα και καλούς ηθοποιούς έχουμε και τεράστια μουσική παράδοση με καλλιτέχνες που μεγαλούργησαν εντός και εκτός συνόρων.
Μετά την «Ευτυχία»…
Τον καιρό αυτό ξεκινούν, λόγου χάρη, τα γυρίσματα της πολυαναμενόμενης κινηματογραφικής βιογραφίας του Στέλιου Καζαντζίδη σε σκηνοθεσία Γιώργου Τσεμπερόπουλου με τον Χρήστο Μάστορα στον ρόλο του σημαντικότερου λαϊκού τραγουδιστή. Ηταν ίσως το επόμενο βήμα των παραγωγών μετά την επιτυχημένη πορεία στις αίθουσες της «Ευτυχίας» του Αγγελου Φραντζή με την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη στον ρόλο της στιχουργού Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου. Στην «Ευτυχία» ενδεχομένως πιστώνεται η νέα τάση του εγχώριου σινεμά για μουσικές βιογραφίες, αφού με την τεράστια εισπρακτική επιτυχία απέδειξε ότι το κοινό «τρελαίνεται» να εισχωρεί στους βίους συναρπαστικών προσωπικοτήτων. Πάμε να δούμε αντίστοιχες κινηματογραφικές απόπειρες προτού φτάσουμε στο 2019 με την «Ευτυχία» του Φραντζή σε σενάριο της Κατερίνας Μπέη, η οποία υπογράφει και το σενάριο της νέας ταινίας για τον Καζαντζίδη.
Με υπογραφή Τεό
Ποιος θυμάται ότι ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, ο μέγιστος δημιουργός, είχε ξεκινήσει τη σταδιοδρομία του από μουσικές βιογραφίες; Το 1965 ο Νίκος Μαστοράκης, μάνατζερ του ποπ συγκροτήματος Τhe Forminx, εμπνέεται από το κινηματογραφικό «A hard day’s night» για τους Beatles και αναθέτει τη σκηνοθεσία μιας αντίστοιχης ελληνικής ταινίας για τους Forminx στον νεοφερμένο από το Παρίσι σκηνοθέτη Θόδωρο Αγγελόπουλο.
Σε συνέντευξή μας το 2009 μου είχε πει ο Αγγελόπουλος: «Είχε ξεκινήσει ως ταινία στο πρότυπο αυτών που έκαναν οι Beatles, βλέποντάς την περισσότερο σαν άσκηση από τη δική μου πλευρά. Εκανα παρέα τότε με το συγκρότημα, όχι τόσο με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου όσο με τον αδερφό του που ήταν μεγαλύτερος. Μόλις είχα γυρίσει από τη Γαλλία και μου ζητήθηκε να κάνω μια ταινία που θα λειτουργούσε ως προπομπός της καριέρας των Forminx στην Αμερική. Τα πράγματα όμως άλλαξαν όταν έφυγε ο Αμερικανός παραγωγός κι έμεινε ένας Ελληνας, ο οποίος φυσικά ήθελε να προσαρμόσει το φιλμ στα ελληνικά δεδομένα. Οταν μου έφεραν κάποιον να αλλάξει το σενάριο εκεί εγώ αποχώρησα. Συνέχισε και τελείωσε την ταινία ένας βοηθός σκηνοθέτης που είχα, αλλά δεν έγινε τίποτε, αφού η ιστορία είχε χαλάσει και δεν οδηγούνταν σε καμία κατεύθυνση». Για την ιστορία να πούμε ότι ακολούθησε η δικτατορία, οι Forminx διαλύθηκαν, ο Αγγελόπουλος έγινε αυτός που έγινε και έτσι λέγεται ότι από το φιλμ για τους Forminx, που τελικά το σκηνοθέτησε ο Κώστας Λυχναράς, δεν υπάρχει ούτε μία κόπια.
Για τον Φλωρινιώτη
Το 1980 το φαινόμενο Γιάννης Φλωρινιώτης, που έκανε θραύση στην κοσμική Αθήνα, περνάει και στον κινηματογράφο με τη βιογραφική ταινία «Και ξανά προς τη δόξα τραβά» του Γιώργου Σταμπουλόπουλου. Εδώ υπήρχε η εξής σπάνια ιδιαιτερότητα: το λαϊκό είδωλο υποδυόταν ο ίδιος ο Φλωρινιώτης, όχι όμως με το πραγματικό του όνομα αλλά ως Ντίμης Φλεριανός, με μια δημοσιογράφο, τη Βέρα Κρούσκα, να αναζητά τα αίτια της επιτυχίας του. Ο Φλωρινιώτης μου είχε μιλήσει γι’ αυτή την ταινία σε συνέντευξή μας το 2017: «Κάνανε οντισιόν για το ποιος θα παίξει τον Φλωρινιώτη, αλλά κανένας δεν έκανε κι έτσι έπαιξα εγώ. Εβλεπα ότι θέλανε να με σατιρίσουν. Τα πάντα θέλανε να σατιρίσουν σ’ αυτή την ταινία. Ας πούμε, με βάζαν κι έπαιζα πιο γλυκά, πιο χαριτωμένα, κατάλαβες, για να βγάλουν κάτι άλλο που εμένα δεν μ’ άρεσε». Η ταινία τελικά απέσπασε το βραβείο καλύτερου σεναρίου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης το 1980 και συμμετείχε ακόμη σε αρκετά διεθνή φεστιβάλ, σήμερα όμως βλέπεται ως ένα «καλτ» ντοκουμέντο της νεοελληνικής πραγματικότητας λίγο πριν από την έλευση του ΠΑΣΟΚ.
Θρυλικό «Ρεμπέτικο»
Το 1983 ο Κώστας Φέρρης καταθέτει το «Ρεμπέτικο», το αριστούργημά του. Επρόκειτο για τη βιογραφία της τραγουδίστριας του ρεμπέτικου Μαρίκας Νίνου, που την ενσάρκωσε η ηθοποιός και τραγουδίστρια (και συν-σεναριογράφος της ταινίας) Σωτηρία Λεονάρδου. Παρόλο που η ηρωίδα λέγεται Μαρίκα και η ιστορία της, έτσι όπως παρουσιάζεται, ακολουθεί κατά πόδας αυτήν της Νίνου, ο Φέρρης αποφάσισε να αποφύγει τα πραγματικά ονόματα και να χρησιμοποιήσει συμβολικά, δηλαδή μυθικά πρόσωπα. Το «Ρεμπέτικο» με την εξαιρετική αναπαράσταση της εποχής και τις πολύ καλές ερμηνείες απέσπασε την Αργυρή Αρκτο στο 34ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βερολίνου ενώ έκοψε περίπου 98.500 εισιτήρια.
Ετσι ο κόσμος όλος έμαθε πως στη μικρή Ελλάδα είχαμε κάποτε τη δική μας Μπίλι Χολιντέι και πως από το ρεμπέτικο μέχρι το μπλουζ είναι ένα… τσιγάρο δρόμος. Μια ακόμη μουσική βιογραφία, διά χειρός Φέρρη, προορισμένη για την τηλεόραση αυτήν τη φορά, δεν βγήκε ποτέ στον αέρα. Επρόκειτο για το σίριαλ με τίτλο «Καίτη Γκρέυ: Η ζωή μου (Σαν παραμύθι)», στο οποίο τη μεγαλύτερη εν ζωή λαϊκή τραγουδίστρια θα υποδυόταν η Βάνα Μπάρμπα.
