Όλα είναι έτοιμα. Από τις 2 Νοεμβρίου θα ισχύσει η νέα πομφόλυγα της κυβέρνησης Μητσοτάκη: το «καλάθι του νοικοκυριού». Από την περασμένη Τετάρτη έχει κατατεθεί η σχετική τροπολογία. Η βάση για να «καρτελοποιηθεί» η αγορά τροφίμων, εις βάρος της μικρής επιχειρηματικότητας που τυγχάνει να συνιστά τουλάχιστον το 95% της επιχειρηματικότητας της Ελλάδας, έχει κατασκευαστεί!
Για την αποτελεσματικότητα αυτού του μέτρου κατά της ακρίβειας έχει τοποθετηθεί χαρακτηρίζοντάς το ψευδαίσθηση ο καθ’ ύλην αρμόδιος πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ Γιώργος Καββαθάς. «Η πρωτογενής αιτία της ακρίβειας είναι η ενέργεια, επομένως για να αντιμετωπιστεί η ακρίβεια πρέπει να τιθασευτούν οι τιμές που επιβάλλει το ολιγοπώλιο της ενέργειας. Οσο η κυβέρνηση αφήνει ανεξέλεγκτους τους παρόχους ενέργειας, όπως συμβαίνει εδώ και τουλάχιστον ένα χρόνο, η ακρίβεια και ο πληθωρισμός θα καλπάζουν» ήταν η τοποθέτησή του. Ομως το «καλάθι του νοικοκυριού» θα έχει και παράπλευρες απώλειες. Σύμφωνα με τη ΓΣΕΒΕΕ μετατοπίζει την αγοραστική κίνηση προς τις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ, «πνίγοντας» έτσι τις μικρές.
Θέλουν να σβήσουν τους μικρούς
Η διαδικασία της προεργασίας και των διαβουλεύσεων του Αδωνη Γεωργιάδη για τα περιεχόμενα του καλαθιού είναι ενδεικτική. Οι μόνοι που συμμετείχαν σε αυτές είναι οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς. Συγκεκριμένα, από τα σουπερμάρκετ συμμετείχαν οι Γιάννης Μασούτης (Διαμαντής Μασούτης ΑΕ), Αριστοτέλης Παντελιάδης (Μετρό ΑΕΒΕ), Λάμπρος Παπακοσμάς (Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτης ΑΕΕ), Νίκος Λαβίδας (ΑΒ Βασιλόπουλος). Ακόμη και θεσμικά συμμετείχαν μόνο ο ΣΕΛΠΕ και η ΕΣΕΕ, αλλά όχι η ΓΣΕΒΕΕ που εκπροσωπεί τους μικρούς παίκτες της αγοράς. Ακόμη και η τροπολογία που κατατέθηκε (το «καλάθι του νοικοκυριού» θα ισχύσει μέχρι 313-2023) υποχρεώνει μόνο όσες επιχειρήσεις έχουν ετήσιο τζίρο άνω των 90 εκατ. ευρώ να καταρτίσουν και να διατηρήσουν αυτό το «καλάθι του νοικοκυριού». Στην πράξη λοιπόν και παρά το όργιο μαύρης προπαγάνδας για το πόσο στηρίζει η κυβέρνηση Μητσοτάκη τους ευάλωτους και πόσο ευαίσθητοι είναι οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς, αυτό που θα συμβεί από τις 2 Νοεμβρίου είναι μία ακόμη προσπάθεια να «σκοτώσει» η κυβέρνηση Μητσοτάκη τους μικρούς ώστε να καρτελοποιηθεί η αγορά τροφίμων! Είναι προφανές ότι από 2 Νοεμβρίου θα γίνει εντός των σουπερμάρκετ… της ιδιωτικής ετικέτας το κάγκελο. Ωφελημένοι από τη σώρευση χιλιάδων ανθρώπων που ασφυκτιούν υπό το βάρος της ακρίβειας θα είναι οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς που διαθέτουν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Αυτό όμως συνιστά αθέμιτο ανταγωνισμό στους μικρούς υπό την κυβερνητική παρότρυνση των Μητσοτάκη – Γεωργιάδη. Ολα αυτά που σχεδιάζει και υλοποιεί η κυβέρνηση θα ήταν «θεόσταλτα» αν δεν κινδύνευαν χιλιάδες μικρές επιχειρήσεις λιανεμπορίου τροφίμων, που δεν διαθέτουν ούτε μπορούν να φτιάξουν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, να κλείσουν, αφού η κατακρήμνιση του τζίρου σε ασφυκτικές συνθήκες αύξησης του κόστους λειτουργίας (ρεύμα – καύσιμα – αγορά προϊόντων που μεταφέρονται προς τα καταστήματα) είναι αναμφίβολο ότι θα φέρει λουκέτα στην αγορά!
Για να καταλάβουμε τι γίνεται αρκεί να αναφέρουμε ότι η σταθερή πολιτική των μεγάλων σουπερμάρκετ προς την ιδιαίτερα επικερδή γι’ αυτούς ιδιωτική ετικέτα πήρε τη δραματική ανιούσα μόλις ξεκίνησαν οι πληθωριστικές πιέσεις, που με ευθύνη Μητσοτάκη (κυρίως λόγω του target model στο ηλεκτρικό ρεύμα που θεσμοθέτησε τον Νοέμβριο του 2020 και ξεκίνησε να λειτουργεί τον Απρίλιο του 2021) ταλαιπωρούν την ελληνική αγορά από τον Ιούλιο του 2021. Είναι χαρακτηριστική η έρευνα της εταιρείας NielsenIQ για το εννιάμηνο του 2022 που προσφάτως δημοσιοποιήθηκε. Εκεί λοιπόν βλέπουμε ότι η πορεία του μεριδίου των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας είναι εκρηκτικά ανοδική και πλέον έχει φτάσει στο 14,4%. Αυτή η αυξητική τάση ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2021, όταν ξεκίνησαν να παρουσιάζονται γενικότερες πληθωριστικές τάσεις στην αγορά.
Με το «υπερόπλο» κάνουν τη ζημιά
Υπερ της ιδιωτικής ετικέτας που κάθε μεγάλος παίκτης των σουπερμάρκετ διαθέτει οι Μητσοτάκης – Γεωργιάδης προσφέρουν ένα υπερόπλο, το «καλάθι του νοικοκυριού». Ετσι όμως χαντακώνονται οι μικροί παίκτες της αγοράς τροφίμων. Ο συγκεκριμένος υποκλάδος (μη εξειδικευμένων καταστημάτων) περιλαμβάνει τα καταστήματα γενικών λιανικών πωλήσεων και τις υπεραγορές (supermarket), στα οποία υπερισχύουν τα τρόφιμα, τα ποτά και ο καπνός, αλλά και τα παντοπωλεία, τα περίπτερα και το λοιπό λιανικό εμπόριο σε μη ειδικευμένα καταστήματα. Σε όρους αριθμού επιχειρήσεων ο υποκλάδος αυτός καλύπτει περίπου το 20% του συνόλου του λιανεμπορίου και το 30-35% ως προς το σύνολο των απασχολουμένων στο λιανεμπόριο. Η πλειονότητα αυτών των εργαζομένων (σε ποσοστό άνω του 60%) εργάζεται σε μικρές επιχειρήσεις αυτού του κλάδου!
Το τι συμβαίνει με την εγκληματική πριμοδότηση των μεγάλων παικτών μέσω του «καλαθιού του νοικοκυριού» μας βοηθά να κατανοήσουμε η πρόσφατη έρευνα της NielsenQ. Εκεί διαπιστώνουμε ότι τη μεγαλύτερη ανάπτυξη παρουσιάζουν τα μικρότερα σε τετραγωνικά καταστήματα των 100400 τ.μ. σε ποσοστό +5,7%! Αυτό οφείλεται κυρίαρχα στην αναδιάρθρωση του λιανεμπορίου με τις συνεχείς εξαγορές μικρότερων αλυσίδων ή μεμονωμένων καταστημάτων από τους ισχυρότερους παίκτες του κλάδου. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι αυτή η έκρηξη του κόστους λειτουργίας φέρνει στους μικρούς ασφυξία και συνεπώς έχουν δύο επιλογές: ή θα κλείσουν ή θα εξαγοραστούν από τους μεγάλους. Οι μικρομεσαίοι «βορά στο θηρίο» ως «κυβερνητική χορηγία» σε τέσσερις πέντε μεγάλους παίκτες των σουπερμάρκετ. Οταν τα πετσωμένα ΜΜΕ θαυμάζουν το έργο Μητσοτάκη παίζοντας στο ενδιάμεσο διαφημίσεις αυτών των αλυσίδων θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα χρήματα των διαφημίσεων έχουν μυρωδιά από τα επερχόμενα λουκέτα στη μικρή επιχειρηματικότητα!