Στην τελευταία επιστολή έγινε λόγος για το αδιέξοδο της δομικής αντιπολίτευσης.
Στη σημερινή –πάλι προς έναν φίλο, πρώην συριζαίο τη φορά αυτή– το ενδιαφέρον εστιάζεται στον οξύτατο κριτικό λόγο εκείνων που αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ και δημιούργησαν νέα πολιτικά σχήματα (ΛΑΕ, Πλεύση Ελευθερίας, ΜέΡΑ25 κ.ά.). Ακρατη επιθετικότητα, βαρύτατοι χαρακτηρισμοί, αλλά –μέχρι στιγμής– απογοητευτικά αποτελέσματα, όπως τουλάχιστον δείχνουν οι δημοσκοπήσεις… Κάτι τους διαφεύγει, προφανώς, αλλά δεν φαίνεται να το καταλαβαίνουν…
Αγαπητέ φίλε,
Ηταν Ιούλιος, με «τα θολερά λιοπύρια του» και το μεγαλειώδες «όχι» που έλιωσε στο χυτήριο του ρεαλισμού και έβγαλε μνημόνιο. Τότε πήρες των ομματιών σου κι έφυγες από τον ΣΥΡΙΖΑ. Οργισμένος και βαθιά θλιμμένος. Αλλά δεν πήγες με τους άλλους που επίσης αποχώρησαν. Εμεινες στο υπερώο της θλίψης σου, σιωπηλός, μοναχικός και προβληματισμένος για την Αριστερά και την τύχη της.
Ομως εκείνο που μου προξένησε εντύπωση ξέρεις τι είναι; Οτι η σθεναρή εναντίωσή σου στη μεταστροφή του ΣΥΡΙΖΑ και την κυβερνητική πορεία του ουδέποτε μετεβλήθη σε μίσος και απέχθεια. Ποτέ στις κατά καιρούς συζητήσεις μας δεν εξετράπης. Ούτε υβριστικοί χαρακτηρισμοί ούτε βαριές εκφράσεις. Σιωπή μονάχα. Και κάπου κάπου μερικές λέξεις-μαχαίρια, βαθιά πολιτικές, συμβατές με το αυστηρό και κάπως μελαγχολικό βλέμμα σου.
Μιλώ για μια θυμωμένη σιωπή. Που δεν έχει καμία σχέση με την αφιονισμένη επιθετικότητα εκείνων που –εντίμως και αμέσως– εγκατέλειψαν τον ΣΥΡΙΖΑ μετά το πικρό καλοκαίρι του 2015.
Εντάξει. Εκείνοι πολιτεύονται. Και βρίσκονται απέναντι από τη στιγμή που χώρισαν τα τσανάκια τους και θεωρούν ότι το κυβερνών κόμμα μεταλλάχτηκε. Επομένως είναι αδύνατον να σιωπούν θυμωμένοι, όπως εσύ.
Αλλού είναι το θέμα: στην απίστευτη οξύτητα των επιθέσεων και των χαρακτηρισμών, που ορισμένες φορές ξεπερνούν κατά πολύ τη ρητορική και τη συμπεριφορά της ΝΔ. Οξύτητα που δεν θυμίζει θεμιτή, σκληρή κριτική, αλλά ηθικολογική προσέγγιση εκδικητικού τύπου.
Εδώ τη σκυτάλη κρατάει η Ζωή Κωνσταντοπούλου και ακολουθεί ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, ενώ είναι αξιοπρόσεκτη η στάση του Βαρουφάκη. Αυστηρή κριτική αλλά όχι μακροβούτια στα θολά νερά των προσωπικών ύβρεων. Εναντίωση, αλλά ταυτόχρονη αποφυγή της καταγγελτικής κοινοτοπίας.
Ξέρω ότι σε αφήνει αδιάφορο η μανιασμένη αντιπολίτευση του είδους αυτού, αλλά λέω να θυμηθούμε κάποιες κορυφαίες στιγμές της, ως υλικό προβληματισμού. Ακου, λοιπόν: «Πραξικοπηματίας και κανίς του Τραμπ ο Τσίπρας – Εγκληματική κυβέρνηση που ταυτίζει την Αριστερά και τους αγώνες της με τη ρεμούλα, τον οπορτουνισμό, την απατεωνιά και την κομπίνα – Τσίπρας και Παππάς λειτουργούν με όρους μαφίας και μοιράζουν ψίχουλα στον λαό, όπως οι γκάνγκστερ μοιράζουν δολάρια».
Αυτά, ενδεικτικώς, από το πλούσιο ρεπερτόριο της Ζωής Κωνσταντοπούλου. Δεν υπολείπεται πολύ ο Λαφαζάνης («Ο Τσίπρας είναι ο μεγαλύτερος πολιτικός ψεύτης πρωθυπουργός που έχει βγάλει ποτέ αυτή η χώρα»), αλλά δεν έχει συνεχώς σε λειτουργία το τούρμπο του εμμανούς. Και εν πάση περιπτώσει δεν αρκείται στην αντιμνημονιακή ρητορική και στον καταπέλτη εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ. Εχει και κάτι να προτείνει (έξοδο από την ευρωζώνη κ.λπ.).
Για τον Βαρουφάκη τα είπαμε. Ομως οι τρεις –και μαζί τους η ΑΝΤΑΡΣΥΑ κ.ά.– δεν φαίνεται να συγκινούν και να πείθουν. Τουλάχιστον αυτό λένε οι δημοσκοπήσεις μέχρι στιγμής. Λυμφατικά ποσοστά και πολιτικό περιθώριο. Απογοητευτική κατάσταση, που όμως δεν φαίνεται να τους προβληματίζει.
Ισως γιατί δεν έχουν κατανοήσει το στοιχειώδες: η καταγγελτική οξύτητα έχει όριο. Οταν το υπερβαίνει κανείς, αυτή γίνεται μπούμερανγκ…