Ο Μητσοτάκης υποσχέθηκε τρία χρόνια πριν να κάνει τη χώρα πιο φωτεινή, αλλά τώρα μόνο πυκνό σκοτάδι υποκλοπών και αδιαφάνειας καλύπτει την επικράτεια
Η αποκάλυψη της παρακολούθησης του Νίκου Ανδρουλάκη και η αρχή του ξετυλίγματος του σκανδάλου των υποκλοπών με την υπογραφή του Κυριάκου Μητσοτάκη θα σημαδέψουν για πάντα τον τρίτο Αύγουστο της κυβερνητικής του θητείας. Εγινε ο πρώτος πρωθυπουργός της Ευρώπης για τον οποίο αποκαλύπτεται ότι τα… καλώδια του κυκλώματος των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων φτάνουν μέχρι το γραφείο του, ενώ μένει να φανεί σε τι βαθμό είναι καλωδιωμένη και η καρέκλα του. Ομως αυτή δεν ήταν η μοναδική πρωτιά του αρχηγού της ΝΔ. Τουναντίον.
Τα λόγια του Κυρ. Μητσοτάκη την επομένη της εκλογής του στην εξουσία για τον «ουρανό που θα είναι πιο γαλανός», τον «ήλιο που θα είναι πιο φωτεινός» και για μια «νέα μέρα που ξημερώνει για την πατρίδα μας» αντηχούν ακόμη στα αυτιά των πολιτών. Τρία χρόνια αργότερα μαύρα σύννεφα έχουν κατακλύσει τον ορίζοντα και πυκνό σκοτάδι απλώνεται στην επικράτεια. Είτε ευθύνεται το «κοκτέιλ κρίσεων με πηγή το εξωτερικό» που συνεχώς επικαλούνται τα κυβερνητικά στελέχη είτε οι καταστροφικοί χειρισμοί του Μεγάρου Μαξίμου σε σειρά κρίσιμων ζητημάτων, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο και προκύπτει ζοφερό.
Ο Κυρ. Μητσοτάκης και η κυβέρνησή του βρίσκονται στο τιμόνι της χώρας εδώ και κάτι παραπάνω από 1.120 ημέρες, έχοντας ψηφίσει περισσότερα από 320 νομοσχέδια – αριθμός ήδη μεγαλύτερος από το σύνολο των νόμων που ψηφίστηκαν την προηγούμενη τετραετία. Με απλά μαθηματικά, η κυβέρνηση της ΝΔ ψήφιζε σχεδόν ένα νομοσχέδιο ανά τρεις ημέρες διακυβέρνησης – ένα νομοθετικό έργο που για να αναλυθεί χρειάζεται ειδική έκδοση, με πρακτικές πλήρως αντίθετες με το δόγμα περί «επιτελικού κράτους» και χρηστής νομοθέτησης.
Σήμερα υπάρχουν απτά αποτελέσματα από τα πεπραγμένα της κυβέρνησης σε μια σειρά από τομείς, με τους όψιμους κυβερνητικούς και μιντιακούς πανηγυρισμούς με επιλεκτικές αναφορές πότε στην απορρόφηση των ΕΣΠΑ και πότε στις ξένες επενδύσεις και στο ύψος των επιδοτήσεων να μην αποτελούν τον κανόνα. Ο «πρωταθλητισμός» που προκύπτει από το σύνολο της πολιτικής της κυβέρνησης συγκριτικά με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες σε μια σειρά από πεδία συνθέτει μια εφιαλτική πραγματικότητα.
Κόστος ζωής δυσβάσταχτο
Ο πόλεμος και η ενεργειακή κρίση χτυπούν βάναυσα και την ελληνική οικονομία, με τον πληθωρισμό του Ιουλίου να φτάνει στο 11,3% – από τους υψηλότερους στην ευρωζώνη. Ο αντίκτυπος φτάνει κατευθείαν σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις μέσα από πολλαπλές ατραπούς. Πριν από λίγες εβδομάδες η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατέταξε τη χώρα μας πρώτη στην αύξηση του ενεργειακού κόστους για τις επιχειρήσεις και τρίτη για τα νοικοκυριά. Για τη δε Κομισιόν σχεδόν όλο τον Ιούλιο η Ελλάδα είναι η ακριβότερη στην τιμή της αμόλυβδης βενζίνης και στην πρώτη δεκάδα για τα λοιπά καύσιμα.
Λίγο νωρίτερα η Eurostat δημοσίευσε στοιχεία για τις τιμές τροφίμων του 2021 –πριν από τις ανατιμήσεις λόγω του πολέμου–, φέρνοντας την Ελλάδα πρώτη, με τιμές κατά 4,8% πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Είναι προφανές πως η «θέση εκκίνησης» για τη χώρα μας από το ξέσπασμα του πολέμου ήταν ήδη εξαιρετικά επιβαρυμένη, ενώ κατά τα ίδια στοιχεία το κόστος της επικοινωνίας είναι επίσης το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, 69,4% πάνω από τον σχετικό μέσο όρο.
Βίος αβίωτος. για τους πολίτες
Με πάνω από 3,5 εκατ. πολίτες να απειλούνται από τη φτώχεια, όπως καταγράφουν ΕΛΣΤΑΤ και Eurostat, τουλάχιστον το 40% των πολιτών βρίσκεται εξόχως εκτεθειμένο στη δυσβάσταχτη καθημερινότητα. Εκτός της διατροφής και της κάλυψης των βασικών αναγκών, όπως θα έπρεπε να θεωρούνται το ηλεκτρικό ρεύμα, οι επικοινωνίες και οι μετακινήσεις, ναρκοπέδιο αποτελεί επίσης η στέγαση. Και σε αυτό το πεδίο η Ελλάδα είναι στη χειρότερη θέση, με το 33,3% του πληθυσμού να δίνει πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για να καλύψει τις στεγαστικές του ανάγκες. Να σημειωθεί πως τα προαναφερθέντα ποσοστά προκύπτουν από τα στοιχεία της Eurostat για το 2020, κάτι που σημαίνει πως σήμερα η κατάσταση θα είναι ακόμη χειρότερη.
Παράλληλα, η πραγματικότητα που ζει στο πετσί του μεγάλο μέρος των εργαζομένων καταγράφηκε στην ετήσια έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ για την οικονομία και την απασχόληση τον περασμένο Μάιο, φέρνοντας τη χώρα μας δεύτερη σε φτώχεια και προτελευταία σε αγοραστική δύναμη στην ΕΕ. Μια πραγματικότητα που καταγράφεται και από το Ευρωπαϊκό Συνδικαλιστικό Ινστιτούτο, που υπολογίζει ότι τουλάχιστον ένας στους τρεις εργαζόμενους αδυνατεί να πάει διακοπές έστω για μία εβδομάδα. Αλλωστε η μεγάλη εικόνα της αγοράς εργασίας λέει πως η Ελλάδα είναι η δεύτερη σε ανεργία στην ΕΕ, με 12,7%, πίσω από την Ισπανία, ενώ η ανεργία των νέων αυξήθηκε για άλλη μια φορά, προσεγγίζοντας ξανά το 40%.
Τα θαλάσσωσαν και με την πανδημία
Παρότι δεν πρόκειται για τον οικονομικό τομέα, εδώ θα πρέπει να προστεθούν και τα αποτελέσματα της κυβερνητικής διαχείρισης σε δύο ακόμη σημαντικά πεδία που σκιαγραφούν το επίπεδο της ποιότητας ζωής. Από τη μια είναι η διαχείριση της πανδημίας, που φέρνει σήμερα τη χώρα μας δεύτερη στους θανάτους που υπερβαίνουν το αναμενόμενο (υπερβολική θνησιμότητα) για τον περασμένο Μάιο σε επίπεδο ΕΕ, με 17,4% έναντι 6,6% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, πίσω μόνο από την Πορτογαλία του 19%. Σημειώνεται πως όλο το προηγούμενο διάστημα τα επίπεδα των ανθρώπινων απωλειών για τη χώρα μας ήταν πάρα πολύ συχνά στις πρώτες θέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως τον περασμένο Απρίλιο που ήταν πρώτη, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), και δεύτερη στον κόσμο πίσω από το Χονγκ Κονγκ. Στα τέλη Ιουλίου η Ελλάδα επανήλθε πρώτη στον κόσμο σε κρούσματα Covid.
Από την άλλη είναι οι πυρκαγιές, θέμα-σημαία της Νέας Δημοκρατίας προεκλογικά. Τα στοιχεία για τα πεπραγμένα του 2021 αποτελούν γροθιά στο στομάχι, αφού μόνο το περσινό έτος κάηκαν εκτάσεις που αντιστοιχούν στα καμένα των 13 προηγούμενων ετών. Σύμφωνα με το meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και με βάση τα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφόρησης για Δασικές Πυρκαγιές, οι καμένες εκτάσεις ξεπέρασαν τα 1,3 εκατ. στρέμματα, με ό,τι αυτό σημαίνει για το μέλλον.
Το υψηλότερο χρέος στη γηραιά ήπειρο
Εκτός όμως από τις παραπάνω εικόνες της αδυσώπητης οικονομικής καθημερινότητας για την πλειονότητα των πολιτών, υπάρχει και η μεγάλη οικονομική εικόνα. Επειτα από τρία μνημόνια, αντίστοιχες ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών και πλήθος αντικοινωνικών μεταρρυθμίσεων, το χρέος της χώρας παραμένει το υψηλότερο στην Ευρώπη. Η κυβέρνηση περιμένει την έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία, ωστόσο τα στοιχεία που ακολουθούν προδιαγράφουν ένα δύσκολο μέλλον.
Το δημόσιο χρέος ξεπέρασε και πάλι τα 350 δισ. ευρώ παρά τις ρυθμίσεις των προηγούμενων ετών, ενώ μαζί με το ιδιωτικό εκτινάσσονται πάνω από το 400% του ΑΕΠ. Παράλληλα, παρά τις κορόνες για υψηλή ανάπτυξη, το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2021 ήταν το δεύτερο στην ΕΕ, στα επίπεδα του 7,4% του ΑΕΠ, ενώ το 2020, έτος πανδημίας, έφτασε το 10,2%.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον το ρεκόρ των απευθείας αναθέσεων προκαλεί πλήθος ερωτημάτων, πολιτικών και όχι μόνο. Κατά τα επίσημα στοιχεία της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ), στα τέλη του περασμένου Ιουνίου το ύψος τους έφτασε τα 7,5 δισ. ευρώ, αναγκάζοντας ακόμη και τον επίτροπο για την Εσωτερική Αγορά Τιερί Μπρετόν να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου και να ζητήσει τα σχετικά στοιχεία για αξιολόγηση.
Ακόμη μια προκλητική πρωτιά αφορά τις αμυντικές δαπάνες της χώρας σε σχέση με τα άλλα κράτη του ΝΑΤΟ, αφού το 2021 ξεπέρασαν ακόμη και αυτές των ΗΠΑ και ανήλθαν στο 3,8% του ΑΕΠ, παρότι σύμφωνα με το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο υπάρχει υποχρέωση για 2%. Τα εξοπλιστικά deals για τα επόμενα χρόνια ξεπερνούν τα 10 δισ. ευρώ, ενώ ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη και επιπλέον συμφωνίες ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ, δεσμεύοντας τους προϋπολογισμούς και των επόμενων ετών.
Στο επίπεδο της «μεγάλης οικονομίας» μπαίνει και ο «δείκτης» των Ελλήνων εφοπλιστών, σε πλήρη αντιδιαστολή με τη «σωστή πλευρά της Ιστορίας» που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση. Κατά την έρευνα των Reporters United, από τις 9 Μαρτίου έως τις 30 Απριλίου ελληνόκτητα πλοία μετέφεραν το 52% των ορυκτών καυσίμων που έφυγαν από τη Ρωσία. Τον Μάιο το ποσοστό αυτό έπεσε στο 49%, ενώ τον Ιούνιο αυξήθηκε οριακά στο 50%.
Επικρίσεις για κράτος δικαίου, πόθεν έσχες και διαφθορά
Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν έμεινε μόνο στα περί ελευθεροτυπίας, αφού εστίασε σε μια σειρά από ζητήματα-σκιές, μεταξύ των οποίων η απόδοση δικαιοσύνης, οι πλημμελείς έλεγχοι των δηλώσεων πόθεν έσχες και συνολικά η διαφθορά. Εικόνα που συμφωνεί απόλυτα με αυτήν που έχουν σχηματίσει οι πολίτες της χώρας, οι οποίοι στο τελευταίο Ευρωβαρόμετρο δήλωσαν κατά 75% ότι η διαφθορά είναι πρόβλημα, τοποθετώντας τη χώρα στη σχετική κατάταξη πίσω μόνο από την Κύπρο.
Ο Ντόναλντ Τραμπ και το κόμμα του ανέβηκαν στην εξουσία με το σύνθημα «Πρώτα η Αμερική», με σήμα κατατεθέν το κόκκινο καπέλο με το γνωστό «ΜΑGA».
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη εδώ και καιρό έχει καταφέρει ένα δικό της «Πρώτα η Ελλάδα», με τον Κυρ. Μητσοτάκη να απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί «μάγκας».
Μονίμως ωραιοποίηση και θριαμβολογία
Είναι γεγονός ότι αρκετά από τα στοιχεία που δημοσιεύουμε δεν προκύπτουν αποκλειστικά από τα χρόνια της διακυβέρνησης Μητσοτάκη αλλά αποτελούν συνέχεια μιας δύσκολης πραγματικότητας. Ωστόσο, σε μια οικονομία που περιγράφεται με τα παραπάνω στοιχεία το μόνο που δεν θα περίμενε κανείς είναι η θριαμβολογία και η ωραιοποίηση της κατάστασης που μετέρχονται συνεχώς τα κυβερνητικά στελέχη και σιγοντάρουν –όταν δεν επαυξάνουν– οι μιντιακοί βραχίονες της κυβέρνησης.
Απόλυτη επιβεβαίωση για μια ακόμη πρωτιά αυτή που έδωσαν στη χώρα μας οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα κατατάσσοντάς την τελευταία στην ελευθερία του Τύπου σε ευρωπαϊκό επίπεδο και 108η διεθνώς.
Παρά τις αντιδράσεις της κυβέρνησης, αυτό επιβεβαίωσε και η έκθεση της Κομισιόν για το κράτος δικαίου. Αναφορικά με την ενημέρωση και τα κοινωνικά δίκτυα δεν θα πρέπει κανείς να ξεχνά την πρωτιά της ΝΔ του Κυρ. Μητσοτάκη που αφορά τη διαφήμιση του κόμματος στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις. Οι διαφημιστικές της δαπάνες σε Google και YouTube την έφεραν στην πρώτη θέση μεταξύ των κομμάτων της ΕΕ με 650.000 ευρώ. Με αγωνία περιμένουν οι πολίτες να δουν πώς το κόμμα που μαζί με τους υπουργούς και τους βουλευτές του χρωστά στις τράπεζες περί τα 400 εκατ. ευρώ θα πολιτευτεί το προσεχές διάστημα ενόψει των επικείμενων εκλογών.