Τρέχω, τρέχω μες στα δωμάτια με όλου του κόσμου τους θησαυρούς που δεν τους χωράει ανθρώπου νους». Τους στίχους από το τραγούδι της Λιλιπούπολης θα σιγοψιθυρίζουν οι επισκέπτες του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή που ανοίγει για το κοινό στις 2 Οκτωβρίου.
* H Χρύσα Κακατσάκη είναι φιλόλογος ιστορικός Τέχνης
Και επειδή μουσεία είναι τα κτίρια όπου ο χώρος μετουσιώνεται σε χρόνο, πολλά έχουν να αφηγηθούν τα φιλοξενούμενα έργα. Πώς αποκτήθηκε ο πρώτος Ελ Γκρέκο με την υπερκόσμια γαλήνη της «Θείας μορφής» του και πώς ακολούθησε ο Πολ Σεζάν, ο πατέρας του ευρωπαϊκού μοντερνισμού. Τα περισσότερα από 7.000 τετραγωνικά που στεγάζουν τα επιφανέστερα ονόματα της διεθνούς και εγχώριας ζωγραφικής είναι ένα ανοιχτό βιβλίο που προσκαλεί τον θεατή να ξεφυλλίσει τις σελίδες του και να περιηγηθεί σε όλα τα μεγάλα καλλιτεχνικά ρεύματα. Λάμπουν οι ιμπρεσιονιστικές αποχρώσεις από τον «Καθεδρικό ναό της Ρουέν» του Μονέ σαν να θέλουν να φωτίσουν την παρακείμενο Αγιο Σπυρίδωνα, η γεωμετρία των πινάκων του Μπρακ συναντά τη χρωματική αρμονία του Καντίνσκι, «Ο άνθρωπος που βαδίζει» του Τζακομέτι συνομιλεί με τον υπαρξισμό του Σαρτρ και η «Αιώνια άνοιξη» του Ροντέν κάνει σινιάλα στα ελαιόδεντρα του Βαν Γκογκ. Από κοντά και ο Παρθένης, ο Μόραλης, ο Τσαρούχης, ο Ζογγολόπουλος και η αφρόκρεμα των Ελλήνων της διασποράς καθώς και ο παραγνωρισμένος Μπουζιάνης, συχνά καλεσμένος στις δεξιώσεις του ζεύγους παρά τις αντιρρήσεις των αστών συνδαιτυμόνων.
Το κοινό υποδέχεται στο ισόγειο το πορτρέτο της Ελίζας Γουλανδρή διά χειρός Σαγκάλ, ωσεί παρούσα, για να εξιστορήσει και αυτή με τη σειρά της τις γραφειοκρατικές και τεχνικές περιπέτειες που υπέστη μαζί με τον σύζυγό της μέχρι το όνειρό τους να γίνει πραγματικότητα. Η αρχική σύλληψη της ιδέας τη δεκαετία του ’90 με πρώτη επιλογή ένα οικόπεδο στη Ρηγίλλης ματαιώθηκε λόγω της αποκάλυψης του Λυκείου του Αριστοτέλη. Τα σχέδια του διάσημου Κινέζου αρχιτέκτονα Ι.Μ. Πέι έμειναν επίσης στα χαρτιά όταν προκρίθηκε το πάρκο Ριζάρη, μετά τις διαμαρτυρίες των κατοίκων.
Να προσθέσουμε και τον ακήρυκτο πόλεμο του συγκροτήματος Λαμπράκη που δεν ήθελε κανένας άλλος χώρος πολιτισμού να επισκιάσει τη δόξα του Μεγάρου. Σύμφωνα με μαρτυρία της δημοσιογράφου Αν. Λαμπρία, ένα σχετικό άρθρο της κόπηκε από τον αρχισυντάκτη της Γ. Πρετεντέρη. Η ίδια θυμάται και τα χαρακτηριστικά λόγια του τότε υπουργού Πολιτισμού Ευ. Βενιζέλου: «Και πού ξέρετε, κυρία Λαμπρία, πως υπάρχουν αυτά τα έργα, ο Σεζάν, ο Ντεγκά, ο Βαν Γκογκ και ο Μονέ; Επειδή έτσι λένε οι Γουλανδρήδες; Τα έχετε δει;». Μετά τον θάνατο του ζεύγους το πείσμα του διευθυντή Κ. Κουτσομάλλη κατέληξε σε ένα νεοκλασικό στο Παγκράτι που επεκτάθηκε με την αγορά της διπλανής πολυκατοικίας.
Οταν η Εθνική Πινακοθήκη παραμένει επί τόσα χρόνια κλειστή, όταν το ΕΜΣΤ καθυστερεί αδικαιολόγητα την επαναλειτουργία του παρά τα τεράστια ποσά που δαπανήθηκαν, το Μουσείο Γουλανδρή θα είναι μια παρηγοριά για τους φιλότεχνους. Και στα μεθαυριανά εγκαίνια, που θα ανοίξουν ένα νέο κεφάλαιο στην αθηναϊκή καθημερινότητα, είμαστε περίεργοι αν θα παραστεί και ο κ. Βενιζέλος για να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι τους αμύθητους θησαυρούς του.