Η Ανζελίκ Κουρούνη, κόρη_x000D_
μεταναστών, γεννημένη και μεγαλωμένη στο Παρίσι, ακτιβίστρια, μέλος της Διεθνούς_x000D_
Αμνηστίας και του φεμινιστικού κινήματος από την εφηβεία της, είναι ανταποκρίτρια_x000D_
στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια για πολλά γαλλόφωνα Mέσα από_x000D_
το 1985.
Σήμερα εργάζεται στη δημόσια ραδιοφωνία France Culture και αρθρογραφεί στο περιοδικό «Charlie Hebdo» και σε διάφορες γαλλόφωνες εφημερίδες. Είναι η δημιουργός του γνωστού ντοκιμαντέρ «Χρυσή Αυγή: Προσωπική υπόθεση». Οι «άντρες με τα μαύρα» έγιναν η εμμονή της από τη δεκαετία του ’80, όταν εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Στην τρίτη αυτή ταινία της για τη ΧΑ, προϊόν από ένα συνολικό ερευνητικό υλικό 100 ωρών, αποτυπώνει την προσωπική της ματιά στο νεοναζιστικό κόμμα. Ξεκινώντας από το ερώτημα πώς μπορεί κάποιος να είναι σήμερα χρυσαυγίτης, επιχειρεί να ανακαλύψει τι έχει στο κεφάλι του ο νεοναζί της διπλανής πόρτας. Η ταινία παρουσιάζει στοιχεία που δείχνουν ότι η κρίση δεν είναι η μόνη εξήγηση και ότι οι ψηφοφόροι της τρίτης σήμερα πολιτικής δύναμης στη χώρα μπορεί να είναι εξαιρετικά επικίνδυνοι, επειδή τελικά λίγοι τους παίρνουν στα σοβαρά.
Αρθρογραφείτε πάνω από 30 χρόνια αλλά γίνατε ευρέως γνωστή στην Ελλάδα μετά το ντοκιμαντέρ για τη ΧΑ, το οποίο δημιουργήσατε αφού τους παρακολουθούσατε στενά για πέντε ολόκληρα χρόνια. Πώς θα περιγράφατε τον εαυτό σας;
Αν κάτι με αντιπροσωπεύει είναι ένας φεμινισμός που δεν κάνει πίσω με τίποτε. Η καταπίεση που έχουν υποστεί οι γυναίκες –που τη γνώρισα στη δική μου οικογένεια ως παιδί– με έκανε να «μουλαρώσω» από πολύ νωρίς και όταν βάζω κάτι στο μυαλό μου δεν με σταματάει τίποτε. Αυτό καθορίζει τη ζωή μου και προσδιορίζει την ταυτότητά μου. Υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν καταλαβαίνω και όταν δεν καταλαβαίνω, εξοργίζομαι. Και όταν εξοργίζομαι, ψάχνω την ιστορία.
Η εικόνα είναι όπλο στα χέρια του δημοσιογράφου;
Η εικόνα στον 21ο αιώνα έχει απίστευτη απήχηση. Γιατί όμως έχουμε τόσα πολλά «μπάζα» που κυκλοφορούν, γιατί όλες οι εξουσίες θέλουν να ελέγχουν τις τηλεοράσεις και να δίνουν κακής ποιότητας προγράμματα; Υπάρχουν ριάλιτι σόου αλλά όχι εκπομπές που θα σε κάνουν να σκεφτείς πέντε πράγματα, να προβληματιστείς.
Λείπει η ερευνητική δημοσιογραφία από την τηλεόραση;
Λείπει από παντού. Στις εφημερίδες και στα ραδιόφωνα που δουλεύω μου ζητάνε να γράφω κείμενα με δυόμισι χιλιάδες γράμματα –όχι λέξεις, γράμματα– ή να εξηγήσω το μακεδονικό ζήτημα σε 30΄΄. Είναι μια πρόκληση να μου πεις αλλά δεν αρκεί. Το ντοκιμαντέρ, ναι, είναι μεγάλο όπλο στα χέρια ενός δημοσιογράφου με την προϋπόθεση όμως να είναι «creative commons», δηλαδή να βγαίνει ελεύθερα στο διαδίκτυο ώστε να μπορεί να το δει ο καθένας.
Πόσοι έχουν δει την ταινία;
Έχει κάνει 250.000 προβολές στο διαδίκτυο και έχει υποτιτλιστεί σε οκτώ γλώσσες: γαλλικά, αγγλικά, γερμανικά, ισπανικά, καταλανικά, ιταλικά, αλβανικά και τσεχικά. Προβάλλεται τακτικά σε αυτοδιαχειριζόμενους χώρους και μέσα σε έναν χρόνο συμμετείχε σε 20 φεστιβάλ ανά τον κόσμο και βραβεύτηκε. Το μεγαλύτερο όμως βραβείο για μένα ήταν όταν μου τηλεφώνησε ο Κώστας Γαβράς και μου είπε: «Έκανες καλή δουλειά, είναι μια ωφέλιμη ταινία την οποία ο καθένας πρέπει να δει». Ήταν αυτό που με ώθησε να συνεχίσω και τώρα κάνω το δεύτερο μέρος.
Θα μπείτε ξανά σε σπίτια χρυσαυγιτών;
Τώρα με ενδιαφέρουν αυτοί που έχουν φύγει από τη ΧΑ. Αναζητώ αν και πώς μπορούμε να την πολεμήσουμε. Δεν έχω ακόμη απαντήσεις, είμαι στην έρευνα. Θα παίξει μεγάλο ρόλο η δίκη της Χρυσής Αυγής. Μια δίκη, μοναδικό φαινόμενο στην Ευρώπη, που δείχνει τις σχέσεις που έχει το βαθύ κράτος με την αστυνομία αλλά και με πολιτικά κόμματα τα οποία είναι πολύ κοντά στη ΧΑ. Ποιος ενδιαφέρεται όμως; Και αυτό είναι ένα θέμα. Αν πας μια μέρα, θα δεις τις θέσεις όπου κάθονται οι χρυσαυγίτες να είναι γεμάτες, ενώ οι απέναντι είναι άδειες.
Πιστεύετε ότι η κοινωνία αδιαφορεί για την άνοδο των αντιδημοκρατικών ιδεών;
Έχω μόνο απορίες: πώς μπορεί σε όλες τις δημοσκοπήσεις η ΧΑ να είναι τρίτη δύναμη, ενώ ξέρουμε ξεκάθαρα ότι είναι κόμμα που έχει δολοφονήσει τουλάχιστον δύο φορές; Ποιο θα ήταν άραγε το ποσοστό τους αν δεν γνωρίζαμε τίποτε; Επίσης στις τελευταίες εκλογές, όταν το ποσοστό αποχής ήταν 41%, οι χρυσαυγίτες είχαν όλοι ψηφίσει από τις 10 το πρωί. Το λέει ο Κασιδιάρης, το δείχνω και στην ταινία, «εμείς δεν μπήκαμε στη Βουλή με τα τανκς, μας ψήφισαν».
Πότε ξεκίνησε η ιδέα για το ντοκιμαντέρ;
Η εμμονή μου με την ακροδεξιά και τον ρατσισμό στην Ελλάδα ξεκινά από τη δεκαετία του ’80 όταν ανακάλυψα την εφημερίδα «Στόχος» και σοκαρίστηκα. Έχω γαλλικά αντανακλαστικά και στη τότε στη Γαλλία δεν θα μπορούσε να υπάρχει τέτοια εφημερίδα στα περίπτερα. Δεν καταλάβαινα πώς μπορεί να υπάρχει στην Ελλάδα. Έτσι άρχισα να το ψάχνω και ψάχνοντας έφτασα στη ΧΑ. Ως δημοσιογράφος την παρακολουθώ στενά μετά τις εκλογές του 2012. Άρχισα όμως να φιλμάρω ήδη από το 2009.
Μπορείτε να μας περιγράψετε τον τύπο του ψηφοφόρου της ΧΑ;
Μπορεί να ’ναι ο οποιοσδήποτε. Είναι λάθος να πιστεύεις ότι ο φασίστας ψηφοφόρος είναι ένα τέρας που ξεχωρίζεις με μια ματιά. Μπορεί να είναι ο καθένας, άνθρωπος της διπλανής πόρτας. Αυτό βέβαια είναι το επικίνδυνο. Πολλοί χαμένοι στη δύσκολη καθημερινότητά τους κατά την οποία πεινούν, αντί να ριχτούν στην πάλη, ψηφίζουν ένα κόμμα που όταν, π.χ., γίνεται διανομή τροφίμων πετάει απ’ τη σειρά έναν άλλο άνθρωπο επειδή δεν είναι Ελληνας.
Εργάζεστε και για το «Charlie Hebdo». Πώς είναι τα πράγματα σήμερα στο περιοδικό;
Αυτό που δεν μπορούμε να καταλάβουμε είναι πώς γίνεται σήμερα σε μια ευρωπαϊκή χώρα στο κέντρο της πρωτεύουσάς της, μια ομάδα δημοσιογράφων να ζουν και να εργάζονται μέσα σε ένα μπούνκερ. Συνεχίζουμε να βγάζουμε την εφημερίδα και σιγά σιγά να γελάμε ξανά. Ώρες ώρες είναι δύσκολο, ειδικά γι’ αυτούς που είχαν μακροχρόνιες φιλίες με όσους δολοφονήθηκαν. Και με όσα ζούμε σήμερα, μας λείπουν ακόμη περισσότερο και οι ίδιοι και τα σκίτσα τους. Δεν το βάζουμε όμως κάτω, θα ήταν τόσο εύκολο να κάνουμε πίσω, αλλά τότε αυτοί που χάθηκαν θα ήταν σαν να χάθηκαν τζάμπα. Το «Charlie Hebdo» χρησιμοποιεί τη σάτιρα για να αναγκάσει τον κόσμο να σκεφτεί κάποια πράγματα και στο πλαίσιο της δημοκρατίας δεν υπάρχει άβατο. Η βλασφημία είναι δικαίωμα.
Ζούμε σε δημοκρατική χώρα;
Είναι η Ευρώπη δημοκρατική; Υπάρχουν πολλές ερμηνείες. Η τέταρτη εξουσία πάντως πρέπει να υπάρχει και να λειτουργεί ως τέταρτη εξουσία. Στην Ελλάδα αν βλασφημήσεις, πας μέσα. Η ασέβεια στα θεία τιμωρείται με φυλάκιση στη χώρα που ίδρυσε τη δημοκρατία. Αν συγκριθούμε με τη Βόρεια Κορέα, ναι, ζούμε σε δημοκρατία. Αν σκεφτούμε πόσο συρρικνώνονται τα δικαιώματα του Τύπου, η δημοκρατία μας πάσχει. Είναι όλα σχετικά.
INFO
Η ταινία «Χρυσή Αυγή: Προσωπική Υπόθεση» της Ανζελίκ Κουρούνη, μια παραγωγή του OmniaTV σε συμπαραγωγή με το Arte και τη Yemaya Productions, είναι διαθέσιμη ελεύθερα στον διαδικτυακό τόπο https://goldendawnapersonalaffair.com/el/
με άδεια χρήσης από την Creative Commons – Αναφορά Δημιουργού – Μη Εμπορική Χρήση 4.0
