Κλίμα σύγκρουσης αλλά όχι ακραίας πόλωσης επικράτησε στη συζήτηση για την κύρωση της εταιρικής – αμυντικής συμφωνίας με τη Γαλλία. Κυριάκος Μητσοτάκης και Αλέξης Τσίπρας αντιπαρατέθηκαν εντός ορίων και κυρίως εντός θέματος.
Ο πρωθυπουργός επέλεξε την οδό των θολών απαντήσεων για τα δύο σημεία διαφωνίας του ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με τη συμφωνία, ενώ στην κριτική του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης περί «κούρσας εξοπλισμών» και αδιαφορίας για το μέλλον της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας τα αντεπιχειρήματα που ακούστηκαν τροφοδότησαν νέο κύκλο επικρίσεων. Μάλιστα, ο Αλ. Τσίπρας έδωσε διαστάσεις σκανδάλου στην αναβάθμιση του κέντρου αεροπορικής εκπαίδευσης στην Καλαμάτα και επέμεινε πολύ στο ερώτημα «γιατί αυτή η αγωνία και η βιασύνη;» για την οριστικοποίηση εξοπλιστικών συμφωνιών με χρονικό ορίζοντα δεκαετιών.
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ υπενθύμισε με νόημα τα λεγόμενα του Κυρ. Μητσοτάκη τόσο στις συναντήσεις με τους πολιτικούς αρχηγούς όσο και στη συνέντευξη Τύπου της ΔΕΘ το 2020 για την ακύρωση της συμφωνίας αγοράς των γαλλικών φρεγατών. Τότε ο πρωθυπουργός υποστήριζε ενώπιον των αρχηγών των κομμάτων της αντιπολίτευσης ότι η απόφαση του ΣτΕ για τα αναδρομικά καθιστούσε την αγορά των Belhara δυσβάσταχτη, ενώ στους δημοσιογράφους χαρακτήριζε περιττή τη ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής, αφού «ήδη υπάρχει σε επίπεδο ΕΕ». «Τι άλλαξε;» διερωτήθηκε ο Αλ. Τσίπρας και ανέλυσε τη διαφωνία του ΣΥΡΙΖΑ με τα άρθρα 2 και 18.
Ειδικότερα, τόνισε πως σε περίπτωση παραβίασης της ελληνικής ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας από την Τουρκία η Γαλλία δεν έχει καμία υποχρέωση αμυντικής συνδρομής. «Αν είχαμε αυτήν τη συμφωνία που μας φέρνετε σήμερα και την είχαμε επικυρώσει πριν από την περίοδο της κρίσης το καλοκαίρι του 2020 με το “Oρούτς Ρέις” μαζί με τουρκικά πολεμικά πλοία έξω από το Καστελόριζο και τη Ρόδο, το γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό θα ήταν υποχρεωμένο βάσει της συμφωνίας που μας φέρνετε να μας συνδράμει;
Η απάντηση είναι: όχι» ξεκαθάρισε. Οσον αφορά το άρθρο 18 και την αποστολή ελληνικών εκστρατευτικών δυνάμεων στο Σαχέλ, ο Αλ. Τσίπρας κάλεσε τον πολιτικό του αντίπαλο να απαντήσει στο εξής ερώτημα: «Ο μη γένοιτο, στα πόσα φέρετρα στρατιωτών με την ελληνική σημαία θα βάλετε όριο για να αποχωρήσουν οι ελληνικές δυνάμεις, οι Ελληνες στρατιώτες, από εμπόλεμες περιοχές;».
Κλείνοντας τη δευτερολογία του δεσμεύτηκε ότι μια προοδευτική κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ θα εκμεταλλευτεί το άρθρο 31 της συμφωνίας και θα την τροποποιήσει ως προς το σκέλος που αφορά την αποστολή ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων στην υποσαχάρια Αφρική. Επ’ αυτού δέχτηκε κριτική για το γεγονός ότι δεν δεσμεύτηκε για αλλαγή και του άρθρου 2, με ανώτατες πηγές της αξιωματικής αντιπολίτευσης να σημειώνουν στο Documento πως αυτό μπορεί να γίνει είτε μέσω ρητής δήλωσης ή διά ρηματικής διακοίνωσης από τη γαλλική πλευρά.
Μισές απαντήσεις
Από την πλευρά του ο Κυρ. Μητσοτάκης δεν μπόρεσε να αποκρούσει τα πυρά που δέχτηκε από τον πολιτικό του αντίπαλο. Σχετικά με τη μη συνδρομή της Γαλλίας σε περίπτωση τουρκικής παραβατικότητας στην ελληνική ΑΟΖ ή υφαλοκρηπίδα ο πρωθυπουργός παρέθεσε τρία ασταθή επιχειρήματα.
«Εκ των υστέρων δεσμεύσεις σε μια διεθνή συνθήκη δεν μπορούν να προστεθούν» είπε και πρόσθεσε ασαφώς ότι «ο όρος “επικράτεια” περιλαμβάνει όχι μόνο το έδαφος αλλά και τη θάλασσα και τον αέρα». Τρίτο επιχείρημα του Κυρ. Μητσοτάκη ήταν ότι η συμφωνία κινείται στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και της σύμβασης του δικαίου της θάλασσας, τα οποία καλύπτουν τις ελληνικές θέσεις σχετικά με τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
«Και φαντάζομαι ότι γνωρίζετε – θα σας τα έχει εξηγήσει ο κ. Κατρούγκαλος– ότι το Διεθνές Δικαστήριο έχει αποδεχτεί ότι ένοπλη επίθεση συνιστά όχι μόνο η εισβολή αλλά και κάθε περιστατικό χρήσης βίας έναντι στρατιωτικών μονάδων άλλου κράτους, ακόμη και εκτός της stricto sensu επικράτειας. Ετσι δεν είναι, κ. Κατρούγκαλε; Γι’ αυτό άλλωστε σε καμιά αμυντική συμφωνία στον κόσμο δεν γίνεται αναφορά σε ΑΟΖ ή σε υφαλοκρηπίδα. Ετσι δεν είναι, κ. Κατρούγκαλε και κ. Τσίπρα;» ρώτησε τους πολιτικούς του αντιπάλους.
Η ευθύνη στα… ναυπηγεία
Απαντώντας στις ευθείες βολές του Αλ. Τσίπρα για την εκτόξευση των αμυντικών δαπανών στα 10 δισ. ευρώ, ο πρωθυπουργός αντέτεινε ότι το προπολεμικό δίλημμα «ψωμί ή κανόνια» δεν ισχύει πια. «Η χώρα μας χρειάζεται, μπορεί και θα έχει και τα δύο» ισχυρίστηκε, τη στιγμή που το χρέος της χώρας φτάνει το 220% του ΑΕΠ. Περισσότερο προβληματισμό προκαλεί η αιτιολόγηση του παραμερισμού της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας από τη συμφωνία.
«Η επιλογή της κυβέρνησης για τις φρεγάτες ήταν σαφής: επίτευξη του καλύτερου δυνατού κόστους και της μεγαλύτερης δυνατής ταχύτητας. Δεν υπήρχε καμία αμφιβολία ότι αν επιλέγαμε ναυπήγηση πλοίου στην Ελλάδα, το κόστος θα ήταν υψηλότερο και μάλιστα σε ναυπηγεία τα οποία δεν γνωρίζουμε αυτήν τη στιγμή αν έχουν τη δυνατότητα να χτίσουν με αξιοπιστία ένα τέτοιο πλοίο» είπε ο πρωθυπουργός, απαξιώνοντας πλήρως τα ελληνικά ναυπηγεία.
Σε κάθε περίπτωση, αν ένα από τα επιχειρήματα της πλειοψηφίας που διατυπώνονται σε κλειστούς κύκλους ή πηγαδάκια είναι ότι τα λεγόμενα αντισταθμιστικά προγράμματα είθισται να αποτελούν πηγή μίζας, αυτό δεν αναιρεί την πολυεπίπεδη αναγκαιότητά τους. Αρκεί, βέβαια, να διασφαλιστεί ότι δεν θα επιστρέψουμε στις εποχές «του Γιάννου και του Ακη».