Στις 24 Μαΐου ο 18άχρονος Σαλβαδόρ Ράμος έβαλε τέρμα στη ζωή 19 παιδιών και δύο ενηλίκων σε σχολείο του Τέξας, γράφοντας άλλη μια αιματηρή σελίδα στην ιστορία της ένοπλης βίας στις ΗΠΑ. Η πραγματική μάστιγα της οπλοφορίας που ταλανίζει δεκαετίες τη χώρα έχει βαθιές ρίζες στο συλλογικό θυμικό των πολιτών, είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη και αφορά μια αγορά με τζίρο δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ολα τα παραπάνω στοιχεία συντείνουν στο να μένει στο συρτάρι οποιαδήποτε πρόβλεψη για περιορισμό των όπλων, καθώς οι Ρεπουμπλικάνοι –κυρίως– δεν είναι έτοιμοι ή ακόμη και διατεθειμένοι να πληρώσουν το βαρύ πολιτικό κόστος μιας τέτοιας κίνησης.
Κατακόρυφη αύξηση των βίαιων περιστατικών
Πριν από 50 χρόνια ο τότε Αμερικανός πρόεδρος Λίντον Τζόνσον αποκάλεσε τα όπλα «το πρωταρχικό όργανο θανάτου στο αμερικανικό έγκλημα», ενώ υπογράμμισε ότι αυτό συνέβαινε κυρίως εξαιτίας της «χαλαρής στάσης απέναντι στην οπλοκατοχή και τη νοοτροπία του οπλισμένου αυτόνομου πολίτη». Στις ΗΠΑ, τον καιρό που ο Τζόνσον έκανε αυτές τις δηλώσεις, περίπου εννιά στους δέκα Αμερικανούς ενήλικες είχαν στην κατοχή τους ένα όπλο. Η αναλογία αυτή τα τελευταία χρόνια έχει υπερδιπλασιαστεί: το 2017, σύμφωνα με τη Small Arms Survey, στις ΗΠΑ κυκλοφορούσαν 393 εκατομμύρια όπλα, πράγμα που πρακτικά σημαίνει ότι σε κάθε δέκα ενήλικες Αμερικανούς αντιστοιχούσαν σχεδόν 19 όπλα!
Η πληθώρα των όπλων και η εύκολη απόκτησή τους έχουν συμβάλει στην κατακόρυφη αύξηση των ένοπλων περιστατικών βίας, συμπεριλαμβανομένων των αστυνομικών εμπλοκών με εγκληματίες και των αυτοκτονιών. Αρκεί να σημειωθεί ότι μόνο την ημέρα της επίθεσης στο σχολείο του Τέξας σημειώθηγικού καν άλλες 62 ένοπλες συγκρούσεις σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ σύμφωνα με το Αρχείο Ενοπλης Βίας (Gun Violence Archive). Από την αρχή του έτους έχουν σημειωθεί 213 επιθέσεις με πυροβόλα όπλα, ενώ δέκα από αυτές κατέληξαν σε μαζική εκτέλεση πολιτών. Το 2021 οι επιθέσεις ανήλθαν στις 693, το 2020 ήταν 611 και το 2019 καταγράφηκαν 417. Οι συνολικοί θάνατοι μόνο το 2022 που προκλήθηκαν από αίτια πέραν της αυτοκτονίας (ανθρωποκτονία, φόνος, ατύχημα) είναι 7.626. Εκτιμάται ότι οι θάνατοι ανθρώπων στις ΗΠΑ από ένοπλη βία ξεπερνούν τις συνολικές απώλειες που υπέστη η χώρα σε όλους τους πολέμους που συμμετείχε από τον Αμερικανικό Εμφύλιο και έπειτα.
Χαϊδεύουν κατά σύστημα τα αυτιά των πολιτών
Η νοοτροπία του «οπλισμένου αυτόνομου πολίτη» είναι εγγεγραμμένη βαθιά στο μυαλό των πολιτών, ενώ υπάρχει και συνταγματική πρόβλεψη για την προστασία του δικαιώματος στην οπλοφορία, στην περίφημη δεύτερη τροπολογία του αμερικανικού συντάγματος. Οι λαϊκιστές συντηρητικοί πολιτικοί των ΗΠΑ, όπως ο Ντόναλντ Τραμπ, ο Τεντ Κρουζ κ.ά., χαϊδεύουν συστηματικά τα αυτιά των πολιτών που κατέχουν όπλα, αφού αποτελούν ένα μεγάλο μέρος του εκλογικού κοινού. Μάλιστα, έχουν επανειλημμένα αναφέρει ότι η λύση στο πρόβλημα των ένοπλων επιθέσεων στα σχολεία είναι περισσότερα όπλα, τα οποία θα φέρουν οι εκπαιδευτικοί. Αυτό το Σαββατοκύριακο θα παρευρεθούν στο συνέδριο της μεγαλύτερης οργάνωσης του λόμπι των όπλων στις ΗΠΑ, της ΝRA (National Rifle Association – Εθνική Ενωση Τυφεκίων).
Η βιομηχανία όπλων υπολογίζεται ότι έχει οικονομικό αντίκτυπο 70 δισεκατομμυρίων σε όλο το φάσμα της οικονομίας της χώρας. Είναι εύκολα κατανοητό ότι διαθέτει πόρους ώστε να κάνει λόμπινγκ που θα αποτρέψει οποιαδήποτε νομοθεσία η οποία θα εμποδίζει την απρόσκοπτη πώληση όπλων. Ετσι δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η ΝRA κατηγορείται ότι παραβίασε τους κανόνες της προεκλογικής καμπάνιας διοχετεύοντας 35 εκατομμύρια δολάρια σε Ρεπουμπλικάνους, μεταξύ των οποίων και ο Τραμπ, χρησιμοποιώντας εταιρείες-κελύφη ώστε να συγκαλύψει τα ίχνη της.
Να σημειωθεί ότι από την τραγωδία στο σχολείο Σάντι Χουκ στο Κονέκτικατ το 2012 έχει προταθεί σωρεία νομοθεσιών, κυρίως από Δημοκρατικούς, στις οποίες προβλέπονται ενισχυμένοι έλεγχοι του ψυχολογικού υπόβαθρου ενός αγοραστή όπλου καθώς και το κλείσιμο ορισμένων «παραθύρων» στη νομοθεσία που έχουν επιτρέψει στο παρελθόν την προμήθεια όπλων για μαζικές εκτελέσεις. Εδώ και δέκα χρόνια οι νομοθεσίες αυτές μένουν στάσιμες, γιατί δεν συμπληρώνεται ο απαραίτητος αριθμός γερουσιαστών (60 στους 100) ώστε να περάσουν οι αλλαγές δίχως να μπλοκαριστούν με τη διαδικασία του «filibuster». Μονίμως αυτοί που αντιδρούν είναι οι Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές… Ο Τζο Μπάιντεν μετά την επίθεση στο Τέξας αναρωτήθηκε με νόημα: «Πότε, για όνομα του Θεού, θα ορθώσουμε ανάστημα στο λόμπι των όπλων;», καλώντας όλους τους αιρετούς πολιτικούς να καταλάβουν ότι «τώρα είναι η ώρα για δράση».
Αύξηση ψυχικών νόσων κυρίως σε παιδιά
Τα τελευταία χρόνια, με την έξαρση της πανδημίας, έχουν αυξηθεί τα ψυχικά νοσήματα, ιδιαίτερα στα παιδιά. Σε πανεθνική έρευνα στους μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στις ΗΠΑ το 2020 διαπιστώθηκε ότι σχεδόν ένας στους τρεις αισθανόταν δυστυχισμένος και θλιμμένος. Επίσης, οι επισκέψεις το 2020 στα επείγοντα νοσοκομείων για ζήτημα ψυχικής υγείας στις ηλικίες 12 με 17 αυξήθηκαν 31% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Δυόμισι εκατομμύρια νέοι στις ΗΠΑ υποφέρουν από κατάθλιψη, ενώ το 60% αυτών δεν λαμβάνει κανενός είδους θεραπεία. Από ό,τι δημοσιεύεται στον αμερικανικό Τύπο φαίνεται ότι ο δράστης είχε δώσει σημάδια ψυχικής ασθένειας, καθώς είχε προειδοποιήσει μέσω διαδικτύου ότι τα παιδιά του δημοτικού που χτύπησε «θα πρέπει να προσέχουν». Ολη η τραγωδία θα μπορούσε ίσως να είχε αποφευχθεί αν λειτουργούσαν έγκαιρα οι μηχανισμοί ψυχικής υγείας, οι οποίοι όμως έχουν εξαντληθεί.
