Αμφιβολίες περί της πραγματικής κατάργησης της αστυνομίας ηθών και της αλλαγής στους περιοριστικούς κανόνες γυναικείας ένδυσης
«Δικαίωση», «νίκη των κινημάτων», «νίκη για την επανάσταση της μαντίλας» ήταν μερικοί μόνο από τους τίτλους που συνόδευσαν την είδηση που κυκλοφόρησε προ ολίγων ημερών σχετικά με την κατάργηση της διαβόητης Αστυνομίας Ηθών στο Ιράν, του σώματος δηλαδή που συνδέθηκε με τον θάνατο της Μαχσά Αμινί, ο οποίος πυροδότησε ένα άκρως δυναμικό κίνημα διαμαρτυρίας σε όλη την επικράτεια της χώρας.
Ωστόσο, πέρα από τον συνηθισμένο διαδικτυακό θόρυβο, υποστηρικτές της υπόθεσης της γυναικείας χειραφέτησης εντός Ιράν αλλά και διεθνώς διαφώνησαν με αυτή την αισιόδοξη ανάγνωση, απορρίπτοντας ότι το θεοκρατικό καθεστώς διαλύει την περιβόητη Αστυνομία Ηθών και επιμένοντας ότι δεν υπήρξε αλλαγή στους περιοριστικούς κανόνες ένδυσης για τις γυναίκες.
Κι αυτό γιατί η είδηση που βασίστηκε στη διφορούμενη δήλωση του γενικού εισαγγελέα του Ιράν Τζαφάρ Μονταζερί, ο οποίος απαντώντας σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφων δήλωσε ότι «η αστυνομία ηθικής δεν έχει καμία σχέση με το δικαστικό σώμα και καταργήθηκε από αυτούς που τη δημιούργησαν», προσθέτοντας ότι «το δικαστικό σώμα συνεχίζει να παρακολουθεί τη συμπεριφορά».
Αυτοσχέδια απάντηση
Ωστόσο, όπως εύστοχα επισημαίνουν οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ακτιβιστές υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών, αποτελεί ερώτημα αν η τοποθέτηση του Μονταζερί συνιστά αυτοσχέδια απάντηση σε ερώτηση η οποία τέθηκε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, καθώς δεν υπήρξε καμιά διευκρινιστική αναφορά ούτε από τον ίδιο ούτε από κάποιον άλλο αξιωματούχο.
«Δεν είναι 100% σίγουρο ότι αυτή είναι μια ολοκληρωμένη συμφωνία» δήλωσε στο Foreign Policy την Κυριακή ο Αλεξ Βατάνκα, διευθυντής του προγράμματος για το Ιράν στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής. «Θα μπορούσε απλώς να δοκιμάζουν τα νερά για να δουν πώς θα το δεχτούν οι διαδηλωτές» συμπλήρωσε ο ίδιος, απηχώντας την εκτίμηση αρκετών αναλυτών πως οι όποιες εξαγγελίες εντάσσονται σε μια λογική κατευνασμού του κύματος διαμαρτυριών οι οποίες έχουν αφήσει πίσω τους εκατοντάδες νεκρούς.
Δεν θα πρέπει άλλωστε να παραβλεφθεί ούτε ο παράγοντας του εσωτερικού πολιτικού συσχετισμού ανάμεσα στο κυρίαρχο μετά τις πρόσφατες προεδρικές εκλογές υπερσυντηρητικό μπλοκ και τους ηττημένους μεταρρυθμιστές. Διόλου τυχαία η δήλωση του γενικού εισαγγελέα διακινήθηκε στα ΜΜΕ της Δύσης μέσω του φιλ ο μεταρρυθμιστικού ιστό το που Entekhab, ο οποίος την πρώτη μέρα του Δεκεμβρίου φιλοξένησε δηλώσεις του ίδιου αξιωματούχου, με τον Μονταζερί να κάνει μεταξύ άλλων λόγο για «νομική επανεξέταση της χρήσης του χιτζάμπ». Η είδηση, που αναπαράχθηκε στον κόσμο της «συλλογικής» Δύσης πρώτα από το CNN, διαψεύστηκε από το κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο Al-Alam που έκανε λόγο για παρερμηνεία, σε μια εμφανή απόπειρα υποβάθμισης των όποιων διαφοροποιήσεων.
Σημάδι ανησυχίας
Με αυτά τα δεδομένα το να μιλάει κανείς για οριστική νίκη του γυναικείου κινήματος είναι εξίσου παράδοξο με το να ισχυρίζεται πως τίποτε δεν έχει μετακινηθεί εντός του πεδίου της ισλαμικής δημοκρατίας. Η δήλωση του γενικού εισαγγελέα και η σύγχυση που προκάλεσε ερμηνεύτηκαν ως σημάδι ανησυχίας του καθεστώτος που βρίσκεται αντιμέτωπο με ένα κύμα αμφισβήτησης που δεν δείχνει να αποδυναμώνεται. Από την άλλη πλευρά, το ιρανικό καθεστώς φαίνεται πως βρίσκεται σε φάση προβληματισμού σχετικά με το αν και ποιες παραχωρήσεις θα πρέπει να κάνει στους διαμαρτυρόμενους.
Προς το παρόν η οξεία κρατική καταστολή δείχνει να εναλλάσσεται με μια δειλή διάθεση για διάλογο, πάντα επί συγκεκριμένων πτυχών σε μια πορεία όπου τον τόνο δίνει –και θα συνεχίσει να το κάνει– η επίμονη και ηρωική δράση των γυναικών του Ιράν και των συμμάχων στους στον αγώνα της χειραφέτησης.