Οι ηγέτες της ΕΕ εξέφρασαν χθες Πέμπτη ανησυχία σχετικά με τις “εξωτερικές επεμβάσεις”, οι οποίες τροφοδοτούν τη διαίρεση στα Δυτικά Βαλκάνια, ενώ η Βρετανία ανακοίνωσε τη διεξαγωγή συνόδου κορυφής για να επικεντρωθούν οι προσπάθειες σταθεροποίησης μιας περιοχής-κλειδί, η οποία εξακολουθεί να παραμένει ευάλωτη στη ρωσική ανάμιξη, σύμφωνα με ρεπορτάζ της ιστοσελίδας κοινοτικών ειδήσεων Euractiv.com.
Στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, οι ηγέτες της έθεσαν τα Βαλκάνια ψηλά στην ημερησία διάταξη με στόχο να φανεί ότι παρά τις εθνικές εντάσεις και τις πληγές που άφησαν πίσω τους οι πόλεμοι την δεκαετία του 90, η περιοχή αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ, ειδικά καθώς η Ρωσία επιδιώκει να αυξήσει την επιρροή της εκεί.
“Οι χώρες των δυτικών Βαλκανίων έχουν ξεκάθαρα ευρωπαϊκή προοπτική”, δήλωσε ο Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ηγείται των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Κόσοβο, το Μαυροβούνιο, την ΠΓΔΜ και τη Σερβία.
“Δεν απομακρυνόμαστε, αλλά εμπλεκόμαστε περισσότερο”, είπε ο ίδιος.
Πριν από δύο χρόνια ο Γιουνκέρ είχε δηλώσει ότι όσο θα ήταν εκείνος πρόεδρος της Κομισιόν–δηλαδή μέχρι το 2019–καμία χώρα δεν θα γινόταν μέλος της ΕΕ.
Αξιωματούχοι εξηγούν ότι επρόκειτο για τεχνική λεπτομέρεια καθώς οι βαλκανικές χώρες δεν ήταν έτοιμες προς ένταξη.
Ωστόσο, κάποιοι αξιωματούχοι από τη συγκεκριμένη περιοχή υποστηρίζουν ότι το μήνυμα αυτό έπληξε την αξιοπιστία της ΕΕ.
Παρά την κάποια πρόοδο που επιτεύχθηκε την περασμένη πενταετία, οι μεταρρυθμίσεις στο δικαστικό σύστημα της περιοχής και το επιχειρηματικό κλίμα έχουν παγώσει επιτρέποντας έτσι στο οργανωμένο έγκλημα να ανθίσει και ενθαρρύνοντας περισσότερους παράτυπους μετανάστες να κινηθούν βορείως της ΕΕ.
“Όταν η Ευρώπη απομακρύνεται, ο εθνικισμός επιστρέφει”, δήλωσε στο EURACTIV.com ο σκιώδης υπουργός Εξωτερικών της Νέας Δημοκρατίας Γ.Κουμουτσάκος.
Σύμφωνα με πηγές, η ευρωπαϊκή προοπτική των δυτικών Βαλκανίων έχει αποδυναμωθεί και δεν αποτελεί πλέον έμπνευση, “επομένως, η άνοδος του εθνικισμού δεν μπορεί να περιοριστεί”.
“Έπειτα από 20 χρόνια σχετικής ησυχίας στην περιοχή, οι βαλκανικοί δαίμονες επιστρέφουν”, λένε οι ίδιες πηγές, υπογραμμίζοντας ότι υπάρχει κλιμακούμενη πολιτική ένταση και προβλήματα που συνδέονται με τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών.
Η Βρετανία θα διοργανώσει μια ειδική σύνοδο κορυφής για τα Δυτικά Βαλκάνια το 2018, όπως δήλωσε η πρωθυπουργός Μέι, ενώ η γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ τόνισε τη σημασία της περιοχής. «Σήμερα μπορώ να ανακοινώσω ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα ανοίξει το δρόμο με τη διοργάνωση της συνόδου για τα Δυτικά Βαλκάνια το 2018», δήλωσε η Μέι. «Θα εκφράσω ξεκάθαρα τις ανησυχίες μου σχετικά με την αυξανόμενη αστάθεια σε αυτή την περιοχή και τους κινδύνους που παρουσιάζει για τη συλλογική μας ασφάλεια», είπε.
Η Γερμανία διοργάνωσε μια σύνοδο κορυφής για τα Δυτικά Βαλκάνια στο Βερολίνο το 2014, φέρνοντας μαζί τα πρώην κράτη της Γιουγκοσλαβίας και τη διεθνή κοινότητα για να αναδείξει το ευρωπαϊκό μέλλον της περιοχής. Φέτος η σύνοδος κορυφής με επίκεντρο τα Δυτικά Βαλκάνια θα λάβει χώρα στην Τεργέστη στις 12 Ιουλίου.
“Υπό το φως του φερόμενου σχεδίου πραξικοπήματος στο Μαυροβούνιο, θα ζητήσω να προβούμε σε περισσότερες ενέργειες ώστε να απαντήσουμε στις αποσταθεροποιητικές ρωσικές εκστρατείες παραπληροφόρησης και να αυξήσουμε την ορατότητα της δυτικής δέσμευσης σε αυτή την περιοχή”, πρόσθεσε η Μέι.
Οι αρχές του Μαυροβουνίου υποστηρίζουν ότι οι Σέρβοι, ενεργώντας καθ υπαγόρευσιν της Ρωσίας επιχείρησαν να δολοφονήσουν τον τότε πρωθυπουργό Μίλο Τζουγκάνοβιτς την ημέρα των εκλογών στις 16 Οκτωβρίου, στο πλαίσιο σχεδίου αποσταθεροποίησης της μικρής χώρας.
Το Μαυροβούνιο ευελπιστεί να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ αργότερα μέσα στο χρόνο, μια κίνηση που θεωρείται από τη Ρωσία “πρόκληση” και απειλή στη δική της ασφάλεια.
Η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας πλήττεται από πολιτική κρίση, ενώ η Σερβία δεν αναγνωρίζει την ανεξαρτησία του Κοσόβου και την κατηγορεί ότι επιδιώκει πολεμική αναμέτρηση με το Βελιγράδι.
Η Ρωσία, η οποία προσπαθεί να εκμεταλλευθεί τους ιστορικούς της δεσμούς με την περιοχή για να αντιπαρατεθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στην ανάμειξη των ΗΠΑ, είναι αντίθετη με την εισδοχή των βαλκανικών κρατών στην ΕΕ.
Η Ενωση στο μεταξύ έχει αναπτύξει στενούς δεσμούς με την περιοχή, προσφέροντας την προοπτική οικονομικής βοήθειας και μακροπρόθεσμα την προοπτική ένταξης στην ΕΕ, αλλά η πρόοδος προς αυτήν κατεύθυνση είναι αργή και προκαλεί αμφοβολίες ως προς τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι εντάσεις και διαιρέσεις κλιμακώθηκαν εν μέρει εξαιτίας νοσηρών εξωτερικών επιρροών που αποσταθεροποίησαν ορισμένες χώρες.
«Η Ευρωπαϊκή Ενωση …είναι πλήρως προσηλωμένη στη σταθερότητα και την ευημερία της περιοχής. Θέλω οι (ευρωπαίοι) ηγέτες να επαναδιατυπώσουν την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων», πρόσθεσε ο Ντόναλντ Τουσκ.
Σε συνέντευξή του στο Euractiv, ο ηγέτης του Εθνικιστικού Κόμματος, του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης της Μάλτας Σιμόν Μπουσουτίλ δήλωσε ότι η διεύρυνση είναι ένα από τα ισχυρότερα εργαλεία εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι αυτό δεν σημαίνει ότι οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων πρέπει να ενταχθούν άμεσα στην Ενωση, πριν εκπληρώσουν τα αναγκαία κριτήρια. «Ομως θεωρώ ότι, αντί να τους αντιμετωπίζει ως εξωτερικές σχέσεις, η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να κάνει περισσότερα για να δείξει ότι ενδιαφέρεται πραγματικά να τις φέρει πιο κοντά στην ΕΕ», είπε.
«Και αν δεν το κάνει, τότε δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε που άλλες χώρες θα αρπάξουν την ευκαιρία. Και έχω στο μυαλό μου τη Ρωσία, για παράδειγμα», προειδοποίησε ο υπουργός Εξωτερικών της Μάλτας.
«Για τις χώρες των Βαλκανίων (η δέσμευση για περαιτέρω διεύρυνση της ΕΕ) είναι σημαντική. Υπάρχει η αίσθηση ότι η ευρωπαϊκή οδός απομακρύνεται. Αλλά ο μόνος δρόμος τους είναι προς την Ευρωπαϊκή Ενωση», δήλωσε στο Euractiv ευρωπαϊκή πηγή.
Ωστόσο, διπλωματική πηγή δήλωσε στο Euractiv ότι το πραγματικό πρόβλημα για την ΕΕ θα προκύψει όταν οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων θα έχουν ολοκληρώσει τις ενταξιακές συνομιλίες.
«Οι πιθανότητες επικύρωσης των συμφωνιών εισδοχής από χώρες όπως η Ολλανδία και η Γαλλία είναι πολύ ισχνές».