Ο κόσμος γίνεται όλο και πιο επικίνδυνος για την ακαδημαϊκή ελευθερία, το ελεύθερο ερευνητικό πνεύμα και τελικά τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Μια νέα διεθνής έκθεση από το δίκτυο «Scholars at Risk», που εδρεύει στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, κατέγραψε 324 επιβεβαιωμένα περιστατικά επιθέσεων και διώξεων σε 56 χώρες κατά ακαδημαϊκών και φοιτητών μεταξύ Σεπτεμβρίου 2018 και Αυγούστου 2019.
Από τα 324 περιστατικά, τα 97 αφορούσαν δολοφονίες, σωματική βία και εξαφάνιση, τα 87 φυλάκιση, τα 70 προσαγωγή σε δίκη, τα 22 απόλυση από την εργασία, τα 11 ταξιδιωτικούς περιορισμούς και τα 37 άλλες περιπτώσεις. Οι επιθέσεις, φυλακίσεις, αναιτιολόγητες απολύσεις (λόγω των απόψεων των πανεπιστημιακών, οι οποίες δεν αρέσουν στους εργοδότες τους, που συχνά είναι το κράτος) και άλλα περιστατικά εμφανίζουν αυξητική τάση, καθώς το 2018 είχαν καταγραφεί 294 σε 47 χώρες.
Η έκθεση «Free to Think 2019» καταγράφει μια ευρεία γκάμα περιπτώσεων από ταξιδιωτικούς περιορισμούς του ακαδημαϊκού-ερευνητικού προσωπικού (άρνηση χορήγησης βίζα, απαγόρευση εξόδου ή εισόδου, απέλαση) και κλείσιμο σχολών ή στρατιωτική κατάληψη πανεπιστημιακών χώρων, μέχρι εξαφανίσεις προσώπων, βιαιοπραγίες και δολοφονικές επιθέσεις.
Περιστατικά αυτού του είδους μπορούν να συμβούν κατά καιρούς ακόμη και σε ανεπτυγμένες χώρες (ΗΠΑ, Βρετανία κ.α.). Η έκθεση αναδεικνύει όμως ορισμένες χώρες με αυξητική τάση για τέτοια περιστατικά, οι οποίες είναι η Ινδία, το Σουδάν, η Κίνα, η Βραζιλία και η Τουρκία. Ιδίως στη γειτονική χώρα, όπως επισημαίνεται, για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά υπάρχουν σοβαρά προβλήματα, καθώς από το 2016 χιλιάδες πανεπιστημιακοί έχουν απολυθεί, προσαχθεί σε δίκη, φυλακισθεί ή έχουν μπει σε ταξιδιωτική «καραντίνα» εξαιτίας των απόψεών τους που δεν αρέσουν στην κυβέρνηση Ερντογάν, κατηγορούμενοι για προδοσία της χώρας ή για τρομοκρατία.
Βίαια περιστατικά έχουν τον τελευταίο χρόνο συμβεί επίσης σε πανεπιστήμια και ανώτερα ερευνητικά ιδρύματα στο Αφγανιστάν, στο Πακιστάν, στον Ισημερινό, στην Υεμένη, στην Ταϊλάνδη κ.α.
«Σε όλο τον κόσμο οι επιθέσεις κατά ακαδημαϊκών, φοιτητών, προσωπικού και των ιδρυμάτων τους συμβαίνουν με ανησυχητική συχνότητα, τόσο από κρατικούς όσο και από μη κρατικούς φορείς, μεταξύ άλλων από ένοπλες και εξτρεμιστικές ομάδες, από την αστυνομία, το στρατό, τις κυβερνητικές αρχές, εξωπανεπιστημιακές ομάδες, ακόμη και από άλλα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας», αναφέρει η έκθεση.
Όπως τονίζεται, αυτές οι επιθέσεις «πλήττουν τόσο τους ανθρώπους όσο και τους θεσμούς που στοχεύουν. Υποσκάπτουν ολόκληρα συστήματα ανώτερης εκπαίδευσης, χειροτερεύοντας την ποιότητα της διδασκαλίας, της έρευνας και του διαλόγου στους πανεπιστημιακούς χώρους. Συρρικνώνουν το χώρο που έχει ο καθένας για να σκεφτεί, να θέσει ερωτήματα και να μοιραστεί ιδέες ελεύθερα και με ασφάλεια, πλήττοντας έτσι το δημόσιο διάλογο».
Το δίκτυο «Scholars at Risk», το οποίο ενθαρρύνει εθελοντές να το ενημερώνουν για κάθε είδους βίαιες επιθέσεις στους πανεπιστημιακούς χώρους, τονίζει ότι, εκτός από την τρομοκράτηση και την επιβολή του «νόμου της σιωπής» σε πολλούς ακαδημαϊκούς, «φέτος εκατοντάδες φοιτητές σκοτώθηκαν, τραυματίστηκαν, συνελήφθησαν ή υποβλήθηκαν σε άλλα καταναγκαστικά μέτρα από κρατικούς και μη κρατικούς φορείς λόγω της δραστηριότητάς τους». Σε μερικές περιπτώσεις, όπως επισημαίνεται, «ομάδες των ίδιων των φοιτητών εμπλέκονται σε βίαιες πράξεις, μεταξύ άλλων συγκρουόμενες με αντίθετες φοιτητικές ομάδες ή με κρατικές ή ιδιωτικές δυνάμεις ασφαλείας, οδηγώντας σε καταστροφή της πανεπιστημιακής περιουσίας».
Επιπλέον, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η έκθεσή τους αντικατοπτρίζει ένα μέρος μόνο του προβλήματος, καθώς πολλές βίαιες επιθέσεις κατά πανεπιστημιακών, επιστημόνων και φοιτητών δεν καταγγέλλονται. Η έκθεση δεν περιλαμβάνει την Ελλάδα στις 56 χώρες με βίαια περιστατικά.
ΑΠΕ – ΜΠΕ
