Η αορτή είναι το μεγαλύτερο αγγείο του σώματος, το οποίο ξεκινά από την καρδιά, περνά από τον θώρακα και την κοιλιά και τελικά χωρίζεται στις δύο λαγόνιες αρτηρίες.
Το ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής (ΑΚΑ) προκαλείται στο τμήμα της αορτής το οποίο βρίσκεται στην κοιλιά, εξ ου και το όνομά της, η οποία τροφοδοτεί με αίμα όλα τα όργανα της κοιλιάς και τα δύο κάτω άκρα. Η μέση φυσιολογική της διάμετρος είναι γύρω στα 20mm. Το ανεύρυσμα σχηματίζεται όταν η διάμετρος της αορτής ξεπεράσει τουλάχιστον κατά 1,5 φορά το μέσο φυσιολογικό της μέγεθος.
«Είναι το συχνότερο ανεύρυσμα που συναντούμε στην αγγειοχειρουργική και προσβάλλει συνήθως άντρες μεγαλύτερης ηλικίας, καπνιστές και 1ου βαθμού συγγενείς ασθενών με ΑΚΑ. Είναι μία επικίνδυνη ασθένεια διότι συνήθως δεν δίνει συμπτώματα παρά μόνο όταν είναι πολύ αργά, δηλαδή όταν έχει σπάσει και μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ασθενούς εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία», επισημαίνει ο κ. Γεώργιος Ελευθέριου Διευθυντής Αγγειοχειρουργικής, Metropolitan Hospital, ο οποίος παρακάτω εξηγεί όλα όσα σχετίζονται με την εμφάνιση της νόσου και τη θεραπευτική της αντιμετώπιση.
Τι συμβαίνει κατά τη διάσπαση της κοιλιακής αορτής;
Ουσιαστικά, αποδυναμώνεται το τοίχωμα της αορτής εντός της κοιλιακής περιοχής με αποτέλεσμα τη διάταση της. Αυτό συμβαίνει γιατί η αορτή, καθώς διευρύνεται με την πίεση του αίματος από κάθε χτύπημα της καρδιάς, ενέχει σημαντικό κίνδυνο ρήξης, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει βαθμιαία σε σοβαρή εσωτερική αιμορραγία απειλητική για τη ζωή του ασθενούς.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη ενός AΚΑ;
Ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης AΚA. Αυτοί περιλαμβάνουν την προχωρημένη ηλικία, το ιστορικό καπνίσματος, την υψηλή αρτηριακή πίεση, την αθηροσκλήρωση (σκλήρυνση των αρτηριών) και το οικογενειακό ιστορικό ανευρυσμάτων αορτής. Επιπλέον, οι άντρες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από τις γυναίκες
Πώς μπορώ να ξέρω αν έχω ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής; Υπάρχουν συμπτώματα;
Δυστυχώς, το AΚΑ αναπτύσσεται συχνά χωρίς εμφανή συμπτώματα, καθιστώντας το μια σιωπηλή απειλή για την υγεία του ασθενούς. Μάλιστα, οι περισσότεροι που νοσούν δεν αισθάνονται κανένα απολύτως σύμπτωμα μέχρι να συμβεί η ρήξη. Ωστόσο, ορισμένα άτομα μπορεί να εμφανίσουν κοιλιακό πόνο ή πόνο στην πλάτη, ζαλάδα, λιποθυμία, μια παλλόμενη αίσθηση στην κοιλιά ή άλλη γενική δυσφορία. Σε σπάνιες περιπτώσεις, οι ασθενείς μπορούν να νιώσουν κοιλιακό πόνο ή πόνο στα κάτω άκρα λόγω εμβολισμού θρομβωτικού υλικού από το ανεύρυσμα.
Πώς γίνεται η διάγνωση του ανευρύσματος κοιλιακής αορτής;
Οι τακτικοί έλεγχοι υγείας και οι εξετάσεις προσυμπτωματικού ελέγχου είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη ανίχνευση του ΑΚΑ, ιδιαίτερα σε άτομα με θετικό οικογενειακό ιστορικό και όσους έχουν τους παραπάνω αναφερθέντες παράγοντες κινδύνου. Το υπερηχογράφημα και άλλες τεχνικές απεικόνισης, όπως η αξονική τομογραφία (CT), παίζουν κρίσιμο ρόλο στην ακριβή διάγνωση του μεγέθους και της θέσης του ανευρύσματος.
Μετά την ηλικία των 60-65 ετών, όλοι πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο για ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής με υπερήχους. Ιδιαίτερα αν κάποιος έχει συγγενή πρώτου βαθμού με ανεύρυσμα, πρέπει να κάνει τον έλεγχο νωρίτερα, περίπου στην ηλικία των 50 ετών.
Μπορούν να προληφθούν τα ανευρύσματα κοιλιακής αορτής;
Ενώ δεν μπορούμε να αποτρέψουμε τη φυσική διαδικασία γήρανσης ή τη γενετική προδιάθεση, ορισμένες τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης του ΑΚΑ. Η διακοπή του καπνίσματος, η διαχείριση της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων χοληστερόλης, η υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής και η τακτική σωματική δραστηριότητα είναι όλα απαραίτητα προληπτικά μέτρα.
Ποιες είναι οι επιλογές θεραπείας για τα ανευρύσματα κοιλιακής αορτής;
Δεν υπάρχει φάρμακο για τη θεραπεία του ανευρύσματος. Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από το μέγεθος και την κατάσταση του ΑΚΑ. Για μικρότερα ανευρύσματα, συνιστάται προσεκτική παρακολούθηση, διακοπή του καπνίσματος και έλεγχος της αρτηριακής πίεσης. Ωστόσο, για μεγαλύτερα ή ταχέως αναπτυσσόμενα ανευρύσματα με αύξηση από 5 έως 5,5 εκ, η χειρουργική επέμβαση είναι συχνά απαραίτητη για την πρόληψη της ρήξης.
Είναι η χειρουργική επέμβαση η μόνη θεραπευτική επιλογή;
Στις περισσότερες περιπτώσεις, λιγότερο επεμβατικές τεχνικές, όπως η ενδοαγγειακή αποκατάσταση ανευρύσματος (EVAR), είναι κατάλληλες, καθώς η ανοικτή επέμβαση είναι βαριά και απαιτεί γενική νάρκωση, με μακροχρόνια και επίπονη ανάρρωση, καθώς και σημαντικές πιθανότητες σοβαρών επιπλοκών. Αντίθετα, η μέθοδος EVAR είναι πιο εύκολη και περιλαμβάνει την τοποθέτηση μοσχεύματος στεντ εντός της αορτής για την ενίσχυση του εξασθενημένου τοιχώματος και την αποκατάσταση του, εξαλείφοντας τον κίνδυνο ρήξης.
Τι είναι η Ενδαγγειακή Αποκατάσταση Ανευρύσματος (EVAR);
Πιο συγκεκριμένα, το EVAR είναι μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία που προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα έναντι της παραδοσιακής ανοικτής χειρουργικής επέμβασης, συμπεριλαμβανομένου του μειωμένου χρόνου ανάρρωσης και του χαμηλότερου κινδύνου επιπλοκών, αλλά και την αποφυγή της γενικής νάρκωσης και την απουσία κοιλιακής τομής που οδηγούν σε απουσία του μετεγχειρητικού πόνου. Ενώ η νοσηλεία δεν ξεπερνά τα τρία 24ωρα, με άμεση κινητοποίηση του ασθενούς και επαναφορά του στις καθημερινές δραστηριότητες.
Για να πραγματοποιηθεί όμως με επιτυχία, απαιτεί τη εκτέλεση της από έμπειρο αγγειοχειρούργο, σε ειδικά εξοπλισμένα χειρουργεία.
Ποια η διαδικασία αποκατάστασης μετά την επέμβαση ΑΚΑ;
Η διαδικασία αποκατάστασης ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο της θεραπευτικής αντιμετώπισης. Στην περίπτωση της ανοικτής χειρουργικής επέμβασης, οι ασθενείς παραμένουν στο νοσοκομείο για λίγες ημέρες για μετεγχειρητική παρακολούθηση. Η πλήρης ανάρρωση μπορεί να διαρκέσει αρκετές εβδομάδες, κατά τη διάρκεια των οποίων είναι απαραίτητη η στενή παρακολούθηση από επαγγελματίες υγείας. Στην περίπτωση της ενδοαγγειακής αποκατάστασης, η νοσηλεία διαρκεί πολύ λιγότερο, δεν ξεπερνά τις τρείς ημέρες, καθώς και η ανάρρωση είναι πολύ πιο ταχεία.
Υπάρχουν αλλαγές στον τρόπο ζωής που πρέπει να κάνω μετά από διάγνωση του ΑΚΑ ή τη χειρουργική επέμβαση;
Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής για την καρδιά είναι ζωτικής σημασίας μετά από διάγνωση ΑΚΑ ή χειρουργική επέμβαση. Αυτό περιλαμβάνει τη διακοπή του καπνίσματος, τη διαχείριση της αρτηριακής πίεσης και των επιπέδων χοληστερόλης, την ισορροπημένη διατροφή και την τακτική άσκηση.
Τι συμβαίνει εάν ένα AΚΑ δεν αντιμετωπιστεί;
Ένα ΑΚΑ που δεν έχει υποβληθεί σε θεραπεία αποτελεί σοβαρό κίνδυνο, καθώς μπορεί να ραγεί, οδηγώντας σε εσωτερική αιμορραγία και δυνητικά απειλητικές για τη ζωή συνέπειες. Μόλις διαγνωστεί ένα AΚΑ, η έγκαιρη παρέμβαση είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη της ρήξης και τη διασφάλιση της υγείας των ασθενών, ώστε να διατηρούν μια υγιή και δραστήρια ζωή.
Μπορούν και οι γυναίκες να νοσήσουν από ανευρύσματα κοιλιακής αορτής;
Ενώ το AΚΑ είναι πιο συχνό στους άνδρες, οι γυναίκες μπορούν επίσης να αναπτύξουν αυτή την πάθηση. Είναι σημαντικό τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες, ειδικά για τα άτομα με παράγοντες κινδύνου, να υποβάλλονται σε τακτικό έλεγχο.
Υπάρχουν συγκεκριμένα προειδοποιητικά σημάδια που χρήζουν άμεσης ιατρικής φροντίδας;
«Εάν εμφανίσετε σοβαρό και ξαφνικό κοιλιακό πόνο ή πόνο στην πλάτη, λιποθυμία, ζάλη σε συνδυασμό με πτώση της αρτηριακής πίεσης ή άλλα συμπτώματα που υποδηλώνουν ρήξη AΚΑ, ζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια ή καλέστε τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης.
Τα ανευρύσματα κοιλιακής αορτής είναι ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που απαιτεί έγκαιρη ανίχνευση και κατάλληλη αντιμετώπιση», καταλήγει ο κ. Ελευθερίου.
Στο Metropolitan Hospital, η έμπειρη ομάδα αγγειοχειρουργών είναι αφοσιωμένη στην παροχή του υψηλότερου επιπέδου φροντίδας στους ασθενείς, εξασφαλίζοντας έγκαιρες και αποτελεσματικές παρεμβάσεις για τη διασφάλιση της υγείας τους, ενώ είναι ανά πάσα στιγμή στη διάθεση τους, 24 ώρες το 24ωρο.
