Προ ολίγων ημερών ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης παρουσίασε στο υπουργικό συμβούλιο το σχέδιο νόμου «Δάνεια: Διαφάνεια, ανταγωνισμός, προστασία των ευάλωτων – Ενσωμάτωση της οδηγίας (ΕΕ) 2021/2167», που αναμένεται σύντομα να κατατεθεί στη Βουλή προς συζήτηση και ψήφιση. Οι διατυπωμένοι στόχοι του νομοσχεδίου είναι η διαφάνεια στις σχέσεις των δανειοληπτών με τις εταιρείες διαχείρισης «κόκκινων» δανείων (servicers), η προστασία των ευάλωτων δανειοληπτών και η ενίσχυση του ανταγωνισμού στο τραπεζικό σύστημα.
Οι βασικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου κινούνται στους ακόλουθους άξονες:
01 Θέσπιση υποχρεώσεων διαφάνειας, ενημέρωσης και σεβασμού των δικαιωμάτων των οφειλετών για τους servicers.
Στην πραγματικότητα αφορά την ενσωμάτωση ενωσιακής οδηγίας στο εγχώριο δίκαιο με καταληκτική ημερομηνία ενσωμάτωσης το τέλος του τρέχοντος έτους και έναρξη εφαρμογής των νέων κανόνων την 1η Απριλίου 2024. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της σχετικής κοινοτικής οδηγίας 2021/2167 οι servicers υποχρεούνται να παρέχουν, μέσω ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας, προσωποποιημένη και αναλυτική ενημέρωση προς τους οφειλέτες για το ύψος της οφειλής, το ιστορικό των πληρωμών, τις δόσεις, το επιτόκιο της ρύθμισης κ.λπ. Η κυβέρνηση ωστόσο καθυστέρησε καθοριστικά να ενσωματώσει την οδηγία, με αποτέλεσμα σημαντική και μη αναστρέψιμη βλάβη στους δανειολήπτες, που αδυνατούν να λάβουν γνώση για τα πραγματικά δεδομένα της οφειλής και την αποτελεσματική ρύθμισή της.
02 Αλλαγές στις ρυθμίσεις για τον εξωδικαστικό μηχανισμό και τους ευάλωτους οφειλέτες.
Η πρόταση αναδιάρθρωσης του χρέους των ευάλωτων οφειλετών γίνεται καταρχήν υποχρεωτικά αποδεκτή από τις τράπεζες, τους servicers και το δημόσιο. Με αυτό τον τρόπο, μόνο για την ειδική κατηγορία των ευάλωτων οφειλετών κάμπτεται ο κανόνας της προαιρετικότητας των πιστωτών (μέχρι σήμερα οι πιστωτές διατηρούν το δικαίωμα μη συμμετοχής στη διαδικασία του εξωδικαστικού). Ωστόσο οι τράπεζες όσο και οι servicers διατηρούν το δικαίωμα δικαστικής προσφυγής για να αμφισβητήσουν την πρόταση. Τέτοιο δικαίωμα, όμως, δεν παρέχεται και στον δανειολήπτη επί αδικαιολόγητης ή μη νόμιμης ή καταχρηστικής απόρριψης της αιτήσεώς του. Περαιτέρω, το νομοσχέδιο δίνει τη δυνατότητα στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων, που είναι ο φορέας στον οποίο θα καταλήγουν τα ακίνηταπρώτες κατοικίες των ευάλωτων οφειλετών μετά την πτώχευσή τους, να αποκτά τα ακίνητα αυτά στο 70% της τρέχουσας αξίας τους και όχι στο 100%. Προφανής ο χαριστικός σκοπός της διάταξης. Εν κατακλείδι, η κυβέρνηση με αποσπασματικές ρυθμίσεις επιχειρεί να ελέγξει το γενικευμένο κύμα πλειστηριασμών που σαρώνει την ελληνική κοινωνία. Οι ρυθμίσεις χαρακτηρίζονται άνευρες, μη ενταγμένες σε ένα ολοκληρωμένο, δίκαιο και αποτελεσματικό πλαίσιο διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους με προστασία της πρώτης κατοικίας. Δεν πρόκειται να βελτιώσουν σημαντικά τη χαοτική κατάσταση που υπάρχει στον τομέα της ρύθμισης οφειλών ούτε θα αποτρέψουν την επιθετική στρατηγική των πιστωτών, οι οποίοι επιδιώκουν την ικανοποίηση των απαιτήσεών τους πρωτίστως με διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης (κατασχέσεις, πλειστηριασμούς).
