Η πρωθυπουργός της Σκωτίας, Νίκολα Στέρτζον, πρότεινε αυτή την Τρίτη από το βήμα της σκωτσέζικης Βουλής την 19η Οκτωβρίου 2023 ως την πιθανή ημερομηνία ενός νέου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της χώρας από το Ηνωμένο Βασίλειο. Το ερώτημα που θα τεθεί στους πολίτες θα είναι το ίδιο με εκείνο του δημοψηφίσματος του 2014: «Θα πρέπει η Σκωτία να είναι ανεξάρτητη χώρα;».
Η Στέρτζον είπε ότι έχει ζητήσει γραπτή συγκατάθεση από τον Μπόρις Τζόνσον για την ψηφοφορία, όμως υπογράμμισε ότι θα προχωρήσει στην ψηφοφορία ακόμα και αν δεν έχει τη σύμφωνη γνώμη της βρετανικής κυβέρνησης.
Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου είπε ότι θα εξετάσει τις προτάσεις της πρωθυπουργού, αλλά τόνισε πως η θέση της ότι «τώρα δεν είναι η ώρα» για ένα ακόμα δημοψήφισμα δεν έχει αλλάξει. Ανέφερε επίσης ότι είναι «σαφές» ότι το Σύνταγμα είναι υπέρ του Γουέστμινστερ.
Στο χέρι του Ανώτατου Δικαστηρίου
Η Στέρτζον είπε ότι ο ανώτατος νομικός αξιωματούχος της Σκωτίας παρέπεμψε την υπόθεση στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου, με τα δικαστικά έγγραφα να επιδίδονται σε αστυνομικούς της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου το απόγευμα της Τρίτης.
Η πρωθυπουργός είπε ότι ελπίζει ότι το δικαστήριο θα είναι σε θέση «να προσφέρει σαφήνεια και ασφάλεια δικαίου εγκαίρως» αντί να εγκρίνει το νομοσχέδιο και στη συνέχεια να αντιμετωπίσει νομική αμφισβήτηση από τους αντιπάλους της.
Εάν το δικαστήριο αποφανθεί ότι η σκωτσέζικη κυβέρνηση δεν έχει την εξουσία να διεξαγάγει δημοψήφισμα, η Στέρτζον είπε ότι οι επόμενες γενικές εκλογές θα γίνουν «de facto δημοψήφισμα» με το Σκωτσέζικο Εθνικό Κόμμα, του οποίου ηγείται, να κατεβαίνει μόνο με ένα και μοναδικό πρόταγμα, το ζήτημα της ανεξαρτησίας.
Ωστόσο, εάν το δικαστήριο αποφανθεί υπέρ της κυβέρνησης της Σκωτίας, η Στέρτζον είπε ότι θα κινηθεί γρήγορα για να εγκρίνει το νομοσχέδιο για το δημοψήφισμα.
Το ιστορικό του πρώτου δημοψηφίσματος
Το πρώτο δημοψήφισμα ανεξαρτησίας τον Σεπτέμβριο του 2014 διεξήχθη αφού ο τότε πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, συμφώνησε να δώσει προσωρινά στο Χόλιρουντ αυτές τις εξουσίες μετά την υπογραφή συμφωνίας με τον τότε πρωθυπουργό, Άλεξ Σάλμοντ.
Οι σκωτσέζοι πολίτες είχαν αποφασίσει κατά της ανεξαρτησίας τότε, με την κύρια αιτία να αποτελεί η επιθυμία τους να παραμείνουν μέρος της ΕΕ, αφού το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν μέλος της τότε. Μετά όμως από δυο χρόνια, αυτό ανατράπηκε, και τώρα η Σκωτία πιστεύει ότι αν γίνει ανεξάρτητη από τη Βρετανία θα μπορέσει να ξαναγίνει μέλος της ΕΕ. Η συμφωνία για ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν έχει καν συζητηθεί, σε θεσμικό επίπεδο.
